Populair reisdoel in middeleeuwen

Op woensdag 18 november organiseerden de Heilig Bloedstichting, Heemkundekring en Stichting Petrusmonumenten gezamenlijk een lezing over de pelgrimsinsignes waarvan er momenteel vijf exemplaren in het Oertijdmusuem zijn te bewonderen. De lezing werd verzorgd door drs. Willy Piron, verbonden aan het Centrum voor Kunsthistorische Documentatie van de Radboud Universiteit te Nijmegen.

De meer dan 30 toehoorders kregen een interessant beeld over bedevaarten in de middeleeuwen en de Boxtelse pelgrimsinsignes in het bijzonder. Voor veel mensen – arm en rijk – vormde een pelgrimstocht in die tijd de enige mogelijkheid om kennis te maken met de wereld buiten de eigen leefgemeenschap, aldus Piron. De belangrijke bedevaartplaatsen in de regio, zoals Keulen, Aken en Maastricht, trokken in die tijd op hoogtijdagen meer dan honderdduizend pelgrims. Maar als gevolg van het Heilig Bloedwonder was óók Boxtel na 1380 een belangrijk bedevaartsoord dat pelgrims trok uit Brabant en omstreken. In onder andere Sluis, Dordrecht, Den Bosch en Roggel zijn tinnen pelgrimsinsignes uit Boxtel teruggevonden die in uitzonderlijk goede staat verkeren.

Boxtel trok in de periode van 1380 tot 1425 jaarlijks mogelijk tot wel 30.000 pelgrims. In onze gemeente moet de productie van pelgrimsinsignes dan ook een belangrijke activiteit zijn geweest. Deze bedevaartgangers hadden verschillende doelen, bijvoorbeeld om een gunst af te smeken; een pelgrimage naar Boxtel was onder andere heilzaam tegen doofheid, kreupelheid en blindheid. Bedevaarten naar Boxtel werden echter ook als straf opgelegd bij misdaden (het middeleeuwse equivalent van een taakstraf). De productie van tinnen pelgrimsinsignes liep door tot omstreeks 1500-1550. Na die tijd kwamen de papieren bedevaartvaantjes in zwang, aldus Piron.

Deze geslaagde avond was tevens de eerste activiteit die door de onlangs opgerichte Stichting Petrusmonumenten in de basiliek werd georganiseerd. Op de website van de stichting (www.petrusmonumenten.nl) treft u meer informatie aan over deze lezing.