LEOPOLD MESSCHAERT EN THREES HARTMANNS TERUG VAN DOKTERPOST IN ZAMBIA
'We beseffen nu dat je niet iedereen kunt helpen'
Rens van den Elsen
,,Zo lang we gezond zijn, blijven we dit doen." Oud-huisarts Leopold Messchaert en zijn vrouw Threes Hartmanns uit Boxtel zijn net terug uit Zambia. Ze verbleven drie maanden in het Afrikaanse land om hulp te verlenen aan de lokale bewoners. Niet voor het eerst overigens, maar dit keer wel met een ander besef.
De twee waren in 2017 ook al als vrijwilligers actief in Zambia. Toen werkte Messchaert een jaar lang als arts op de spoedeisende hulp van het Sint-Francis Hospitaal in Katete en vervoerde Hartmanns patiënten naar het ziekenhuis. Hoewel de voorbereiding destijds gedegen was, liep het stel toch tegen bepaalde, vooral culturele, verschillen aan.
,,We kwamen daar toen met het idee dat we het gezondheidssysteem konden beïnvloeden. Maar die gedachte moesten we snel laten varen. Nu weten we beter dat je niet iedereen kunt helpen. Dan is soms frustrerend, maar we hebben geleerd om ons daar overheen te zetten", vertelt Messchaert.
Waar de Boxtelse oud-huisarts de vorige keer in een relatief groot ziekenhuis actief was, ging hij nu aan de slag in een beduidend kleinere kliniek in Kakumbi, zo'n tweehonderd kilometer noordoostelijker. Messchaert: ,,Ik hielp bij de dagelijkse werkzaamheden, gaf medische hulp aan de gasten en personeel van de lodges van het naastgelegen wildreservaat en ging regelmatig op bezoek bij dorpjes in de omgeving."
'WERELDWINKEL'
Hartmanns reis kreeg een heel andere invulling. Hoewel ze in haar werkzame leven ook een medische achtergrond had, besloot ze zich dit keer niet met patiënten bezig te houden. ,,Ik ben een soort lokale wereldwinkel gaan helpen. Daar maakte ik kettingen die weer verkocht konden worden. Met de opbrengst werden kleine projecten opgetuigd, zoals kinderen leren lezen, of er werden microkredieten mee verstrekt. Ik wil daar graag bij helpen, hoe bescheiden die bijdrage ook is", legt ze uit. Ze vervolgt: ,,Daarnaast vind ik het contact leggen met de lokale mensen ook gewoon erg leuk."
Het stel ging nu met meer ervaring op reis. Messchaert: ,,We kennen de cultuur nu veel beter. Zo is beleefdheid in Zambia belangrijk."
De medische hulp in het Afrikaanse land lijkt totaal niet op die in Nederland. Het grootste probleem in de Kakumbi Clinic was het structurele tekort aan medicijnen en materialen. ,,De overheid levert vaak niet genoeg of helemaal niks. Daarom haalde ik zelf regelmatig de benodigde spullen bij de apotheek. Dat kost dan wel wat geld, maar dat heb ik er graag voor over", aldus de medicus.
BEWEGINGSVRIJHEID
Een andere verandering ten opzichte van hun vorige verblijf, was hun bewegingsvrijheid. Het reservaat kent geen hekken, wilde dieren banjeren dus wel eens door het dorp of langs de nabijgelegen rivier. ,,Vooral olifanten en nijlpaarden zijn gevaarlijke beesten, die wil je niet zomaar tegenkomen tijdens een wandeling."
Het kwam dan ook wel eens voor dat Messchaert patiënten moest behandelen die gewond waren geraakt na een aanval van een olifant. ,,Grotere ziekenhuizen liggen op uren rijden van de dorpjes en de meeste mensen hebben geen vervoer. Door het gebrek aan de juiste hulpmiddelen in de kliniek en de afstand, kun je er soms niks aan doen dat iemand uiteindelijk overlijdt. Dat vond ik de vorige keer moeilijk, maar het is de omstandigheid waar je mee te maken hebt, dus leer je er mee omgaan."
BIJDRAGEN AAN WERELD
Messchaert en Hartmanns wilden na hun pensionering in 2016 graag iets goeds blijven doen voor de medemens. Na hun eerste trip naar Zambia kregen ze de smaak van het vrijwilligerswerk te pakken. Ze togen nog enkele malen naar Griekenland om daar te helpen in het vluchtelingenkamp Moria op het eiland Lesbos en ook op Curaçao waren ze actief in een lokaal ziekenhuis. Hartmanns: ,,We vinden het fijn dat we op deze manier een bijdrage kunnen geven aan de wereld. Dat doen we zolang we het kunnen. Daarnaast vinden we het reizen erg leuk."
In november vertrekt het stel weer naar Curaçao, om twee maanden medische hulp te verlenen.
p Leopold Messchaert (foto links) werkt in Zambia in een lokale health clinic, een kleinschalige huisartsenpost. Zijn vrouw Threes Hartmanns (foto rechts) maakte tijdens haar verblijf in het Afrikaanse land sieraden voor een lokale goede doelenwinkel. Foto: eigen collectie.
