De kenmerkende gevel van de vroegere schouwburg De Ark blijft intact. Jarenlang was er sportschool Tiga gevestigd die eerder dit jaar de deuren sloot.
De kenmerkende gevel van de vroegere schouwburg De Ark blijft intact. Jarenlang was er sportschool Tiga gevestigd die eerder dit jaar de deuren sloot. Foto: Henk van Weert.

DERTIEN APPARTEMENTEN IN VROEGERE SCHOUWBURG, BIOSCOOP, GALERIE, MEUBELZAAK EN SPORTSCHOOL  

Na bijna 85 jaar vaart De Ark opnieuw een andere koers 

HENK VAN WEERT

Vanaf de opening in 1938 deed De Ark iets meer dan dertig jaar dienst als schouwburg, concertzaal en bioscoop. De afgelopen drie decennia hielden tal van Boxtelaren op deze plek hun conditie op peil of verbeterden deze in sportschool Tiga. Momenteel worden op deze plek dertien appartementen voor starters en/of 50-plussers gerealiseerd. Brabants Centrum blikt terug op de geschiedenis van het markante gebouw aan de Prins Bernhardstraat.

Het parochiebestuur van de wijk Breukelen liet De Ark bouwen als jeugdhuis. Met name na de Tweede Wereldoorlog was het aan de plaatselijke, als wat elitair betitelde, kunstkring Herlevend Boxtel te danken dat er in de zaal met ruim vierhonderd zitplaatsen uiteenlopende voorstellingen werden opgevoerd. Zowel door lokale muziek-, zang- en toneelverenigingen als door nationaal bekende cabaret- en theatergezelschappen. 

NIET DE MINSTEN

Met name in de jaren veertig en vijftig was De Ark in trek als theater. Zeker na een ingrijpende - en achteraf bezien waarschijnlijk té kostbare - verbouwing in 1952. Daarbij werd het toneel uitgebreid waarna niet de minsten er het gordijn lieten ophalen. Grote acteurs als Ko van Dijk, Andrea Domburg, Ton van Duinhoven, Ina van Faassen, Max Croiset en zelfs Albert van Dalsum betraden er het toneel. 

Van Dalsum liet zich toen lovend uit over de zaal: ,,Mmm, wat het héérlijk theatertje. Ik zou het vanavond nog mee naar Amsterdam willen nemen." Ook kleinkunstenaars van naam stonden in De Ark, onder hen Wim Sonneveld, Hetty Blok, Guus Verstraete en Jules de Corte. Bovendien trad het Scapino Ballet er op. 

Het Brabants Orkest, geformeerd in 1949, was er meerdere keren te beluisteren en dirigent Hein Jordans lijfde er in 1956 de soloklarinettist van Boxtel's Harmonie in. De toen zeventienjarige Rinus van Hamond werd gecontracteerd nog voordat hij een jaar later afstudeerde aan het conservatorium in Tilburg. 

MUZIEK, FILM EN TONEEL

Beide Boxtelse harmonieën gebruikten De Ark jaarlijks voor een of meer uitvoeringen. Zo nam Boxtel's Harmonie er in de jaren vijftig tot tweemaal toe de nationale kampioenswimpel van de katholieke muziekfederatie in ontvangst tijdens ereconcerten. De Gildenbondsharmonie hield er onder meer haar vermaarde Snaterconcerten in aanloop naar carnaval. Ook werd er een bondsconcours voor muziekkorpsen georganiseerd. 

De inmiddels opgeheven zangvereniging Sint-Petrus & Sint-Cecilia hield er drukbezochte operettevoorstellingen. Toneel was er te zien van verdwenen gezelschappen als Leringhe ende Vermaeck, het Boxtels Toneel en Brabants Toneel. En natuurlijk werden er veel films gedraaid. Tot op het laatst waren op zondagmiddag de slapsticks in zwart-wit van Laurel & Hardy, Buster Keaton en Charlie Chaplin in trek bij de plaatselijke jeugd. Standsorganisaties hielden er congressen en vergaderingen.  

VOOR EEN PRIKKIE

In de jaren zestig liep de publieke belangstelling voor optredens in De Ark gaandeweg terug. Enerzijds had dit ongetwijfeld te maken met de opkomst van de televisie, anderzijds ontbrak het ook aan een gericht programmabeleid. 

De tanende ticketverkoop was voor het parochiebestuur aanleiding om De Ark van de hand te doen. Overigens, zeer tegen de zin van beheerder Antoon Vlaminckx, die in de zomer van 1972 uitvoerig zijn mening gaf in deze krant. Toen was de verkoop echter al bezegeld. Het gemeentebestuur kreeg het voorkeursrecht en mocht het gebouw voor iets meer dan honderdduizend gulden overnemen. Een prikkie als je weet dat voor een twee-onder-een-kapwoning destijds zo'n slordige 75.000 gulden werd gevraagd.  

GEMISTE KANS

In de onderhandelingen schermde de gemeente echter met achterstallig onderhoud en teruglopende bezoekersaantallen in een poging de prijs te drukken. Het kerkbestuur wilde echter niet toegeven en verkocht De Ark uiteindelijk aan de plaatselijke ondernemer en kunstliefhebber Dick Heesen (1929-2004; vader van de huidige cultuurwethouder Hans Heesen) die er een galerie vestigde. 

Na enkele jaren nam Goossens Meubelen er zijn intrek en in 1990 openden Jan en Gemmy Schellekens er hun sportschool Tiga. Die sloot eind maart dit jaar de deuren.

In cultuurminnend Boxtel werd lang - en soms nog steeds - afkeurend gesproken over de terughoudendheid waarmee het college van B en W een halve eeuw geleden voor een dubbeltje op de eerste rang wilde komen zitten. Een gemiste kans, die nooit meer écht goedgemaakt is. Gelukkig werd ruim vijftien jaar geleden met de komst van Podium Boxtel aan de Burgakker de leemte in een plaatselijke theatervoorziening ingevuld. Het mag een klein wonder heten dat het artistieke niveau en de geestdrift van al die amateurgezelschappen nooit heeft geleden onder het jarenlange gemis van een volwaardig podium.

APPARTEMENTEN

Nadat de gemeente eerder dit jaar instemde met een bestemmingsplanwijziging wordt De Ark, in opdracht van Venrooij Vastgoed Management Beheer uit Rosmalen, nu verbouwd tot dertien appartementen voor starters en/of 50-plussers. 

Dat gebeurt binnen de muren van het pand en de voorgevel blijft onaangetast. Op eigen terrein worden parkeerplaatsen voor de bewoners aangelegd.

Dit artikel kwam mede tot stand op basis van eerdere publicaties van de hand van Theo van den Aker. 

Links: de kenmerkende gevel van de vroegere schouwburg De Ark blijft intact. Jarenlang was er sportschool Tiga gevestigd die eerder dit jaar de deuren sloot. Rechts: blik in de vroegere schouwburgzaal van De Ark. De boog die het podium omlijstte is nog herkenbaar. Rechtsvoor was het toneel.
Deze archieffoto van De Ark is gemaakt in 1949 tijdens een revue voor en door het personeel van de familie Van Susante die het gouden jubileumfeest van haar sigarenfabriek Elisabeth Bas vierde.
Antoon Vlaminckx in de projectiecabine van De Ark. Ruim 25 jaar was hij beheerder van de schouwburg annex bioscoop aan de Prins Bernhardstraat.
Restant van de muurschildering met een afbeelding van Sint-Joris, te vinden in het voorste deel van de foyer van De Ark. De voorstelling is gemaakt door de Boxtelse kunstenaar Toon Ninaber van Eyben.
In de dagen dat De Ark nog als schouwburg dienst deed, waren de wanden versierd met fraaie muurschilderingen van de hand van de Boxtelse kunstenaar Toon Ninaber van Eijben. In de vroegere foyer legde in februari jongstleden, kort voordat sportschool Tiga de deuren sloot, Heemkunde Boxtel deze restanten vast. Het betreft afbeeldingen van Sint-Joris (links) en Sint-Christoffel met teksten.