Bernard Vekemans heeft na veertig jaar speuren acht bijzondere kunstposters bijeen
Algemeen Centrum-Breukelen (c) Cultuur & Kunst (c) Nieuws (c)‘Bi-Borax Oriental reinigt, zuivert en geneest’. Dat was de slogan van Bi-Borax, een populair reinigingsmiddel waarvoor in 1897 in Frankrijk een reclame-ontwerpwedstrijd werd uitgeschreven. De acht winnende affiches, allemaal uitgevoerd in art nouveau- of jugendstil-stijl, werden gebruikt om Bi-Borax Oriental op Parijse billboards in de schijnwerpers te zetten. De 19e-eeuwse affiches hangen nu allemaal in Museum Vekemans in Boxtel.
,,Weet je dat ik meer dan veertig jaar bezig ben geweest om deze unieke verzameling compleet te maken?” Eigenaar Bernard Vekemans van het gelijknamige museum aan de Stationsstraat straalt als hij vertelt over zijn decennialange zoektocht naar de acht kunstzinnige affiches. De posters hebben een afmeting van 87 bij 66 centimeter en werden allemaal door destijds bekende ontwerpers gemaakt. ,,Het eerste affiche ontdekte ik bij een antiquair in Parijs, het tweede exemplaar vond ik in Brussel. Op een veiling in Los Angeles bood ik met succes op nummer drie.”
DE LAATSTE POSTERS
Daarna duurde het vele jaren om nog eens drie affiches aan te schaffen. ,,Geloof me, ik was elke week bezig met het afstruinen van het internet”, onderstreept Vekemans. ,,Begin dit jaar ontdekte ik dat een veilinghuis in Hoorn de posters ging verkopen. Ze waren afkomstig uit een verzameling van een Frans farmaceutisch bedrijf. Ik ben zó blij dat het gelukt is mijn collectie compleet te maken en de twee laatste affiches naar Boxtel te halen.”
De museumeigenaar vult aan dat hij ook een verzamelaffiche bezit waarop alle acht genomineerde creaties staan afgebeeld. ,,Dit affiche werd gebruikt voor de jurering. Op mijn exemplaar staan zelfs aantekeningen en kun je zien welke inzending heeft gewonnen: een beeltenis van een schoorsteenveger die zij gitzwarte handen reinigt met Bi-Borax Oriental. Ook het publiek mocht stemmen. In de straten van Parijs hingen plakkaten waarop alle acht de affiches stonden waarbij een kruisje gezet kon worden.”
AFFICHOMANIE
Het uitschrijven van een reclame-ontwerpwedstrijd was eind 19e eeuw populair in Frankrijk. Vooraanstaande kunstenaars als Paul Gauguin, Oskar Kokoschka en Henri de Toulese-Lautrec deden regelmatig mee aan dit soort competities. ,,Om aan te geven hoe populair reclameposters destijds waren, wordt zelfs gesproken over affichomanie”, licht Vekemans toe. ,,Het is een heuse kunststroming geworden die nu in Boxtel te zien is.”
En dat is bijzonder omdat veel reclameposters door de jaren heen verloren zijn gegaan. ,,Sterker nog, toen de affiches in het Parijse straatbeeld verschenen, werden ze vaak meegenomen door het kunstminnende publiek”, weet de museumeigenaar. ,,Het is dus best uniek dat de complete collectie in ons museum te bewonderen is. Je vindt alle affiches ook in het Musée des Arts et Métiers, maar dan moet je naar Parijs reizen.”
Borax is een kristallijn poeder dat ook vandaag de dag verkrijgbaar is. Het mineraal werd vroeger onder meer gebruikt voor het reinigen van glaswerk en keukengerei, maar ook kwetsbare kleding. Op cosmetisch gebied werd borax ook veel toegepast; het droeg bij aan de hygiëne op het toilet en in de badkamer. Het zorgde bovendien voor een zachte huid, glanzend haar én… een schoon kunstgebit. De complete verzameling Bi-Borax Oriental-affiches is te bezichtigen in Museum Vekemans aan de Stationsstraat in Boxtel. Het is elke woensdag- en vrijdagmiddag geopend van 13.00 tot 17.00 uur.
OP DE FOTO: Bernard Vekemans (midden) toont met museumvrijwilligers Jos Geerts (links) en Ton Wentholt de acht art nouveau- en jugendstil-affiches van reinigingsmiddel Bi-Borax Oriental. (Foto: Bas van den Biggelaar).