Gastopinie: ‘Maaibeleid in Boxtel kan veel beter’
Algemeen Liempde (c) Nieuws (c) Milieu & Duurzaamheid (c)Het bermbeheer in de gemeente Boxtel kan stukken beter, pleit Liempdenaar Jan Zandbergen. Er liggen voldoende kansen om voor meer biodiversiteit te zorgen en daarbij in de toekomst nog eens op kosten te besparen. Zandbergen schreef een gastopinie over het maaibeleid:
Vanuit Liempde reed ik half mei richting Oisterwijk. Na een prachtig voorjaar met voldoende regen, begonnen de bermen zich mooi te ontwikkelen. Rond deze periode vormen deze een lustoord voor allerlei wilde bloemen en insecten: een jaargetijde waar ik me altijd op verheug.
Maar ik verbaasde mij over de bermen vanuit Liempde langs de Keulsebaan, industrieterrein Ladonk en vanaf de Kapelweg nabij Haaren: die waren voor zeker 90 procent gemaaid! Later die week zag ik ook dat het prachtige middenstuk op de Brederodeweg in de buurt van het politiebureau was aangepakt: weg waren de al jaren uitbundig bloeiende veldsalie en blaassilene.
Waarom zijn deze werkzaamheden veel te vroeg in het jaar uitgevoerd? Ook diverse mensen van natuurverenigingen uit de regio hebben soortgelijke ervaringen. Bermen moeten eigenlijk pas worden gemaaid nadat de bloemen zich hebben kunnen uitzaaien en wanneer ze zo ruig worden dat verkeersveiligheid in het geding komt.
Eind mei hoorde ik ’s ochtends een tractor de bermen in buurtschap Kasteren maaien. Ik snap de chauffeur, maar de opdrachtgever niet. Waarom moet dit op het mooiste moment in het voorjaar? Op het moment dat nog alles in bloei moet komen te staan? Het lijkt alsof we terugkeren naar de jaren zestig: men zag toen ook het liefst een berm strak als een gazon.
In 1992 ondertekende Nederland het biodiversiteitsverdrag van Rio de Janeiro. Sindsdien is al wat bescherming nodig heeft, alleen maar achteruit gehold. Terwijl iedereen tegenwoordig de mond vol heeft van duurzaamheid en biodiversiteit. Een aantal mensen ziet de noodzaak blijkbaar nog steeds niet…
De gemeente geeft veel geld uit aan hoekjes inzaaien in woonwijken met bloemrijke mengsels. Daarin zitten niet altijd de soorten om een geschikt biotoop (leefomgeving) te krijgen voor diersoorten die het hard nodig hebben. De klaprozen en korenbloemen kunnen wel in de wijk, maar hebben niets met de oorspronkelijke flora te maken. Ik ben overigens wel blij met dergelijke initiatieven van de gemeente. Het is altijd beter dan niets doen…
De gemeente vergeet mogelijk dat de biodiversiteit van onze bermen, een toevluchtsoord voor veel van de 1.400 wilde plantsoorten in ons land, flink kan worden vergroot. Voer het maaibeheer nog serieuzer uit. Onderschat niet dat bermen een zeer belangrijke functie hebben als lint in het landschap, met name voor de migratie van gevleugelde diersoorten.
Door de bodem te verschralen, maak je zandgrond bloemrijker. Hoe armer de grond hoe rijker de flora. Bovendien moeten planten die als gastheer (waardplant) dienen voor bepaalde insecten, ook aandacht krijgen: die groeien eigenlijk nooit in ingezaaide hoekjes met éénjarige zomerbloeiers in de woonwijken, maar wel in de bermen.
Inmiddels staat een tweede snede gras en wilde planten al dan niet bloeiend aan de wegkanten. Deze bevatten nu echter veel minder nectar, dat in deze periode ook erg belangrijk is voor onder meer voortplanting van bepaalde diersoorten.
Waarom ik me hier druk om maak? Met insecten gaat het erg slecht. Die staan onderaan de voedselpiramide en als ze massaal uitsterven gaat het in de nabije toekomst ook met ons voedsel niet goed. Laat daarom voor het bermbeheer een bioloog-ecoloog aan tafel zitten met de gemeente.
In Boxtel en Sint-Michielsgestel worden sommige bermen ook geklepeld, las ik vorige week in Brabants Dagblad. Oftewel: de vegetatie wordt platgeslagen. Daar heb ik mijn twijfels bij. Dan komt er meer voeding in de grond: zitten we nu echt te wachten dat er meer brandnetels bijkomen?
Die zouden dan weer goed zijn voor een aantal vlindersoorten. Dat klopt. Maar de vlinderpoppen moeten ook de winter kunnen overleven. We vergeten zorg te dragen voor het winterbiotoop: de biomassa wordt meteen opgezogen, afgevoerd en vernietigd: een slecht middel van beheer.
Bij goed ecologisch beheer worden grassen uiteindelijk minder dominant en ontstaat er een evenwichtige vegetatie. En dat is op termijn goed voor de portemonnee van de gemeente: het kost minder maaibeurten.
Hopelijk pakt Boxtel dit schrijven goed op, want er liggen talloze kansen die naar mijn gevoel beter benut kunnen worden. Met mijn buurman heb ik bijvoorbeeld afgesproken de gezamenlijke sloot langs onze boomgaard te onderhouden. Na tien jaar extensief beheer bloeide vorig zomerseizoen de gevlekte Rietorchis. Zo’n vondst in de achtertuin is de kers op de taart voor een plantenliefhebber. Zou het niet fantastisch zijn als we deze soorten flora ook in de bermen terug gaan vinden?
De redactie is ook benieuwd naar uw mening. Wat is voor u de meest ideale situatie in het openbaar groen binnen de gemeente Boxtel?
Jan Zandbergen adviseert met zijn vrouw Jeanne partijen op het gebied fruitbomen, ecologisch beheer van boomgaarden en voert dat ook uit op zijn eigen boomgaard in het Liempdse buurtschap Kasteren. Hij verdiepte zich de afgelopen dertig jaar in ecologisch beheer en is actief voor Natuurwerkgroep Liempde, SPPiLL en als natuurgids van het Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid (IVN).
OP DE FOTO’S: Jan Zandbergen onderhoudt met zijn buurman de sloot langs zijn boomgaard. Na tien jaar bloeide hier vorig zomerseizoen de gevlekte Rietorchis. Deze soort kan ook in de bermen voorkomen, mits het maaibeleid wordt aangepast. (Foto: Gerard Schalkx).
OP DE FOTO: Naast de Kapelweg nabij Haaren zijn de bermen nog niet gemaaid. Aan de Boxtelse kant is dat wel gedaan en dat is jammer vindt Jan Zandbergen. (Foto: Peter de Koning).
