JAAP GODRIE SCHRIJFT BOEK MET WALTER BREUKERS
'De mens is verslaafd aan oneindigheid'
HENK VAN WEERT
Tot voor kort leek er nog geen vuiltje aan de lucht. Het was de beste tijd ooit. We waanden ons steeds veiliger en werden steeds ouder, gezonder en rijker. De afgelopen jaren is de sfeer echter razendsnel omgeslagen. Tegenwoordig haasten we ons van de ene naar de andere crisis en vrezen het allerergste. Waar is het misgegaan, vragen Walter Breukers en oud-Boxtelaar Jaap Godrie zich af in hun vorige maand verschenen boek Verslaafd aan Oneindigheid – Geschiedenis van het gevaarlijkste idee ooit.
Het duo stelt dat de problemen van nu ver teruggaan en voortkomen uit een almaar groeiende verslaving aan één idee: Oneindigheid. Nu is de tijd om af te kicken. Want als de mens zich niet bewust wordt van de beperkingen van de aardbol, dan gaat het op enig moment faliekant mis. Daar is het tweetal van overtuigd.
Door vanuit diverse disciplines, zowel wetenschappelijk als cultureel en spiritueel/religieus, allerlei vormen van verslaving te leren onderkennen, hoopt het tweetal de lezer handreikingen te bieden om af te kicken van het idee dat alles almaar groter, beter en sneller moet. ,,We dragen in ons boek voorbeelden aan van hoe het anders kan, we bieden geen definitieve oplossingen. Want alles wat als definitief wordt voorgesteld, moet je wantrouwen."
LOF DER ZOTHEID
Tijdens zijn studie geschiedenis in Nijmegen leerde oud-Boxtelaar Godrie vijftien jaar geleden filosoof en biomedicus Breukers kennen. Ze deelden hun zorgen over de invloed van de mensheid op de aarde en discussieerden er lustig op los. Sinds tien jaar houden ze samen presentaties voor organisaties om die aan nieuwe, creatieve ideeën en visies te helpen. Nu hebben ze dus een boek uitgegeven.
In een recensie van Het Financieele Dagblad werd het vierhonderd pagina's tellende boek onlangs in de traditie geplaatst van Erasmus' Lof der Zotheid (1509). En de Vlaamse kwaliteitskrant De Standaard plaatste het op de eerste plek in zijn top vijf met non-fictieboeken. Het zijn complimenten die de auteurs Breukers en Godrie niet onberoerd laten. ,,Ons boek is een kritische, maar tegelijk komische kijk op de mensheid en hoe die omgaat met onze planeet", meldt Godrie via de telefoon vanuit zijn woonplaats Utrecht.
TECHNOLOGIE
Het idee om het boek uit te geven was al geboren voordat het coronavirus uitbrak. Maar de pandemie bevestigt in de ogen van Breukers en Godrie wel dat de grenzen van wat kan op aarde langzamerhand bereikt zijn. ,,De mens is er volledig van overtuigd geraakt dat hij door technologie alle problemen kan oplossen", zegt Godrie.
Hij geeft een simpel voorbeeld: ,,Kijk, je kunt je akkers bespuiten met pesticiden en op korte termijn de opbrengst verhogen. Uiteraard helpt dat, maar tegelijk maak je daarmee een einde aan het diverse bodemleven, dat je op lange termijn van voeding voorziet." En daarmee delft de mens op den duur zijn eigen graf, wil de oud-Boxtelaar maar zeggen. Toch benadrukt hij dat het begrip oneindigheid zich in het boek niet alleen toespitst op milieukwesties. ,,Ook bijvoorbeeld de wens om als topsporter de absolute top te bereiken of de wens om er zo lang mogelijk jong uit te zien, komt aan bod."
De vergelijking met de Lof der Zotheid is begrijpelijk. De Rotterdamse humanist Erasmus stelde aan het begin van de zestiende eeuw het begrip zotheid voor als een personage dat de samenleving een spiegel voorhoudt. Breukers en Godrie doen hetzelfde met het begrip oneindigheid. Verslaafd aan Oneindigheid wordt door de uitgever omschreven als een scherpe en humoristische herschrijving van de menselijke geschiedenis. Op een totaal eigenzinnige manier laten de auteurs Oneindigheid zelf aan het woord. Het resultaat is een versmelting van non-fictie en fictie, van filosofie, geschiedenis en kunst, vol met humor en provocatie.
SCHILDERIJEN
De idee-ontwikkeling en het levensverhaal van de Oneindigheid bedachten Breukers en Godrie samen. Daarna is de oud-Boxtelaar gaan schilderen en zijn collega gaan schrijven. ,,We overlegden regelmatig, maar tekst en beeld zijn twee verhaallijnen die door elkaar lopen. Mijn schilderijen bieden een kijkje achter het ‘kartonnen’ gordijn van de Oneindigheid. Hoe voelt het eigenlijk aan als iets doordrenkt is van oneindigheid, zonder zintuiglijke rijkdom? Zo ontstond een soort wereld van glimmend kartonnen modellen, met veel naar boven gerichte vormen. Mooi, het trekt je oog, maar het is nooit meer dan dat", aldus Godrie.
Zijn inspiratie komt grotendeels uit de Europese schilderkunst in de zestiende en zeventiende eeuw. ,,In het bijzonder is het genre van stillevens een uitgangspunt geweest, omdat het een genre is waarin een mateloze elite juist op de vergankelijkheid van het leven gewezen werd. Die inspiratie heb ik gecombineerd met hedendaagse beeldtalen van productfotografie en modelbouw. Twee beeldtalen die ons tegenwoordig in oneindige mogelijkheden doen geloven. Zo werk ik vaak: beelden uit onze tijd doen me denken aan een historische beeldtaal, en in de samenkomst van beide schuilt een nieuwe betekenis."
Jaap Godrie (37) is geboren en getogen in Boxtel. Zijn schooltijd doorliep hij aan openbare basisschool De Oosterpoort (later opgegaan in De Spelelier) en de Bracbant-Havo (nu Jacob-Roelandslyceum). Later studeerde hij in Tilburg gelijktijdig aan de kunstacademie en het conservatorium (jazz). Nadat hij beide opleidingen succesvol afrondde, toog hij naar de Radboud Universiteit in de Karelstad om geschiedenis te studeren.
* * *
Verslaafd aan Oneinigheid verscheen begin mei bij uitgeverij Ten Have en kost 24,99 euro.
