HISTORICA RICKY VAN OORSCHOT ONTRAFELT GESCHIEDENIS SINT-ODULPHUSKLOOSTER IN HAAR GEBOORTEPLAATS
'Nonnenbaby' duikt in historie van Gemondse zusters van JMJ
HENK VAN WEERT
Op haar zeventiende, zo'n halve eeuw geleden, vertrok Ricky van Oorschot uit Gemonde naar Nijmegen. Daar woont ze nog steeds, maar de binding met haar geboortedorp is altijd gebleven. Al was het maar vanwege familiebanden. Ze verdiept zich momenteel in de historie van het voormalige Sint-Odulphusklooster en zijn bewoners.
In Gemonde herinnert niet veel aan het klooster. Ja, de naam Kloosterzicht van het café aan de Sint-Lambertusweg. Hierdoor wordt ook de locatie duidelijk waar in 1865 het statige pand op initiatief van de toenmalige pastoor Joannes van Kessel is gebouwd. Nu staan er woningen aan een straatje dat naar die zielenherder is vernoemd. Voorts staat op het oude kerkhof een manshoog beeld van de patroonheilige waaraan het in 1966 verlaten klooster zijn naam dankte.
Bovendien werd in 2006 bij de pastorie een plaquette onthuld. Maar je moet wel weten waar je naar kijkt, om te ontdekken dat die verwijst naar de goede werken op gebied van (ouderen)zorg en onderwijs die de zusters van Jezus, Maria en Jozef (JMJ) een eeuw lang in het kerkdorp verrichtten. Althans, dat vindt Van Oorschot.
Zij studeerde op latere leeftijd geschiedenis aan de Radboud Universiteit in haar woonplaats. Op dat moment werkte ze nog op de administratie van het gelijknamige ziekenhuis in de Karelstad.
De betekenis van de nonnen voor de plaatselijke gemeenschap verdient het om vast te leggen, stelt de oud-inwoonster van Gemonde. Daarom duikt ze in de historie. In de hoop er ooit nog eens een boek over te kunnen publiceren, maar zo ver is het nog lang niet, benadrukt ze.
ONTFERMEN
Het belang van de zusters JMJ ondervond de historica aan den lijve: ,,Mijn moeder was al ernstig ziek toen ik ter wereld kwam en overleed kort na mijn geboorte. Mijn vader bleef op de boerderij achter met tien kinderen..."
Als baby kampte Van Oorschot met gezondheidsproblemen. Verzorging in het grote, incomplete gezin was dus moeilijk. Daarom woonde de Gemondse de eerste vier jaar van haar leven in het klooster, waar haar opoe destijds ook verbleef.
,,Moeder-overste besloot zich over mij te ontfermen", vertelt Van Oorschot en ze is er nog altijd dankbaar voor. Liefdevol werd ze vertroeteld door de circa twaalf zusters. ,,Bewonderenswaardig, vind ik. Want je moet beseffen dat deze vrouwen er bewust voor kozen om niet zelf kinderen op de wereld te zetten. En dan ga je je toch bekommeren om zo'n meisje..."
Voor haar afstudeerscriptie verdiepte Van Oorschot zich in de veranderingen die zich voltrokken binnen het kloosterleven tussen 1950 en 1970. Haar onderzoek verrichtte ze aan de hand van de manier waarop religieuzen zich anders gingen kleden.
,,In dat onderzoek heb ik Gemonde bewust buiten beschouwing gelaten. Dat zit te veel in mijn hart. In 2014 ben ik afgestudeerd. Nu is de tijd rijp om me helemaal op het Sint-Odulphusklooster te richten. Ik ben blij met de medewerking die ik daarbij krijg vanuit de plaatselijke heemkundevereniging Den Hogert."
OOK SCHOOLHISTORIE
Uit de contacten met de heemkunde werd Van Oorschot ook al snel duidelijk dat het onderzoek niet beperkt kan blijven tot het klooster zelf, maar dat daarbij ook het onderwijs betrokken moet worden. Want de zusters JMJ zijn in 1865, drie jaar nadat zij zich in Boxtel vestigden, naar het dorp gehaald om de dorpsschool te runnen. Nadat in 1933 op initiatief van pastoor Cornelis van Doremalen het klooster onder meer was uitgebreid met een gasthuis legden ze zich ook toe op ouderenzorg.
Vooruitlopend op het eindresultaat van haar onderzoek publiceert Ricky van Oorschot later dit jaar een artikel over het Gemondse klooster in het magazine In Brabant, dat elk kwartaal aandacht besteedt aan provinciaal erfgoed. Aanleiding is het Jaar van het Brabants Kloosterleven.
AANBESTEDING MFA KAN STARTEN
Gebruikers Stek Gemonde
stemmen in met ontwerp
HENK VAN WEERT
De gebruikers van de toekomstige multifunctionele accommodatie (mfa) De Stek in Gemonde zijn akkoord met het ontwerp van de plattegrond en gevels. Dat is gemaakt door de Gestelse architect Theobert van Boven.
Basisschool Sint-Lambertus, kinderopvang Berenhuis, bso De Bolderburen en het nieuwe dorpshuis vormden de projectgroep die mee heeft gedacht over de (ver)bouwplannen die in opdracht van de gemeente Sint-Michielsgestel worden uitgevoerd.
KINDEROPVANG VERHUIST
Gymzaal De Viersprong (geopend in 1982) en de basisschool, die in 1955 in gebruik werd genomen, staan nu nog los van elkaar. Door de realisering van De Stek worden beide gebouwen met elkaar verbonden. Bovendien worden ze allebei opnieuw ingedeeld.
Concreet betekent dit dat kinderopvang Berenhuis, inclusief peuterarrangement, naar de achterkant van de school verhuist, naar de plek van de huidige kleuterklassen. De groepen van de basisschool blijven gevestigd op de begane grond en de bovenverdieping. De voor- en naschoolse opvang van de Bolderburen blijft op de huidige plek. In de nieuwbouw komt de ingang en huiskamer (met bar en keuken) van het dorpshuis. Verder gaat het dorpshuis gebruikmaken van het huidige lokaal van de kinderopvang, de gymzaal en multifunctionele ruimten in de school.
1,2 MILJOEN EURO
Nu het ontwerp definitief is kan de aanbesteding plaatsvinden, meldt de gemeente. De aannemer die daarbij wordt gekozen zal de werkzaamheden gefaseerd uit gaan voeren. Het gemeentebestuur stelde in de zomer van 2019 1,2 miljoen euro beschikbaar om de verbouwing mogelijk te maken, maar roomde dat bedrag later met 10 procent af.
