EVALUATIERAPPORT CONCLUDEERT:
Meerwaarde fusie MGD vooraf niet onderzocht
HENK VAN WEERT
Dat juist de ambtenarenapparaten van de gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel in 2016 fuseerden, was geen bewuste keuze. De optie bleef over nadat een bredere samenwerking in de regio Meierij niet haalbaar bleek. Of de samenwerking van twee gemeenten zinvol was, werd vooraf niet onderzocht...
Vanuit de provincie en het Rijk werd zo'n tien jaar geleden aangedrongen om gemeenten meer toekomstbestendig te maken. Die wens werd onder meer ingegeven door op handen zijnde decentralisaties. Taken die voorheen landelijk werden geregeld, zoals jeugdzorg en de Wet maatschappelijke ondersteuning, moesten voortaan lokaal worden uitgevoerd. Achterliggende gedachte: gemeenten weten beter wat er speelt en kunnen het goedkoper uitvoeren. Bij de overheveling van taken kwam daarom minder budget beschikbaar.
10 KLEINE KLEUTERTJES...
Boxtel voerde aanvankelijk verkennende gesprekken met de gemeenten Sint-Michielsgestel, Haaren, Vught, Schijndel en Sint-Oedenrode. Maar uiteindelijk verging het zoals in de tien kleine kleutertjes op het hek uit het gelijknamige kinderliedje.
Schijndel en Sint-Oedenrode haakten al snel af en kozen voor een bestuurlijke fusie met Veghel. Ze vormden uiteindelijk de nieuwe gemeente Meierijstad. In het voorjaar van 2013 ondertekenden de vier overgebleven gemeenten een samenwerkingsplan, maar Vught stapte een jaar later ook op. Politiek en bestuurlijk bleek daar onvoldoende draagvlak voor de beoogde ambtelijke integratie. In 2014 verliet tenslotte Haaren - op aandringen van de bevolking - het 'schip'. Zoals bekend besloot die gemeente zich uiteindelijk op te heffen en de vier dorpskernen over te dragen aan buurgemeenten. Die ontwikkeling werd op 1 januari afgerond en zo kwam Esch bij de gemeente Boxtel.
De meerwaarde om uiteindelijk de Boxtelse en Gestelse ambtenaren met ingang van 1 januari 2016 gezamenlijk onder te brengen in het fusiebedrijf MijnGemeenteDichtbij (MGD) is nooit onderzocht, concludeert adviesbureau Berenschot in een onlangs verschenen evaluatierapport. Deze krant publiceerde er afgelopen weken al uit en zal dat ook de komende tijd blijven doen.
Verschillen in bestuurscultuur en karakter tussen Sint-Michielsgestel en Boxtel bleven bij aanvang van MGD 'onder de oppervlakte', aldus Berenschot. Ook werd nooit uitgesproken waartoe de ambtelijke fusie moest leiden: tot een bestuurlijke samenvoeging van beide gemeenten of juist tot het voorkomen daarvan. Deze factoren speelden later op.
'VOORAL MINDER STANK OP STAPELEN'
Hoge Vion-schoorsteen: 'geurcirkel niet groter'
HENK VAN WEERT
De bouw van een hogere schoorsteen bij de Boxtelse varkensslachterij Vion zal stankoverlast voor het nabij gelegen wooncomplex Stapelen met circa 20 procent terugdringen. De angst dat door zo'n langer rookkanaal elders in Boxtel meer geurhinder optreedt, is onterecht. Aldus een onderzoek dat in opdracht van Vion is uitgevoerd.
Vion, gevestigd aan Boseind op het Boxtelse bedrijventerrein Ladonk, is een van de grootste varkensslachterijen van Europa en voldoet op dit moment maar nét aan de provinciale vergunningseisen als het gaat om stankoverlast.
Door de huidige schoorsteen van 22 meter te vervangen door een hoger exemplaar wordt - niet verrassend - met name de overlast voor het nabij gelegen wooncomplex Stapelen teruggedrongen. Een schoorsteen van 30 meter zou al een aanzienlijke verbetering tot stand brengen.
De buren van Vion, gevestigd in een bedrijfsverzamelgebouw aan de Van Salmstraat, komen geheel buiten de toegestane grenswaarden, stelt ingenieursbureau Witteveen+Bos uit Breda in haar in december 2020 gepubliceerd onderzoeksrapport.
CRITICASTERS
Het onderzoek werd uitgevoerd op aandringen van de gemeente Boxtel na toename van klachten van geurhinder vanuit de bevolking. Vorig jaar maakte Vion bekend via de bouw van een hogere schoorsteen de geurhinder terug te willen dringen en reserveerde daarvoor een bedrag van 750.000 euro.
Criticasters van het vleesverwerkend bedrijf voorspelden dat die oplossing zou leiden tot weliswaar minder stankoverlast, maar dat bewoners in een groter deel van Boxtel hierdoor hinder zouden ondervinden. Die angst is ongegrond, stellen de onderzoekers. Berekeningen op acht locaties, verspreid over de hele gemeente, wijzen uit dat Vion overal minder te ruiken zal zijn als er een hogere schoorsteen staat. Daarbij moet wel worden aangetekend dat het terugdringen van de stank met 20% beperkt is.
AANPAK BRON
In een brief aan B en W drongen de raadsfracties van SP en PvdA-GroenLinks er vorige maand op aan om de stankoverlast bij de bron aan te pakken. Maar dat is bij Vion niet mogelijk, antwoordde het college deze week. Slachten veroorzaakt nu eenmaal stank en aan de bron (het varken dus) kunnen nu eenmaal geen veranderingen worden gedaan.
De twee fracties vroegen het dagelijks bestuur van Boxtel ook of zij de vergunningverlening voor de bouw van een hogere schoorsteen wilde overdragen aan de gemeenteraad. Dit, vanwege het algemeen belang. Voldoen aan dat verzoek is volgens B en W wettelijk niet mogelijk.
Toch heeft de raad rechtstreekse invloed op de besluitvorming over dit onderwerp. Want voor de hogere schoorsteen moet de gemeente Boxtel afwijken van het bestemmingsplan en daarvoor dienen de fracties toestemming te geven.
p De 22 meter hoge schoorsteen van Vion vervangen door een dubbel zo hoog exemplaar leidt niet tot meer stankoverlast in een groter deel van Boxtel, zoals criticasters vrezen. Althans, dat concludeert een onderzoek dat het bedrijf op last van de gemeente Boxtel liet opstellen. (Foto: Peter de Koning, 2020).