BURGEMEESTERS VAN BOXTEL EN SINT-MICHIELSGESTEL TEVREDEN MET UITKOMST ONDERZOEKSRAPPORT
Ontbreken van nulmeting breekt evaluatie ambtelijke fusie op
HENK VAN WEERT
Door hun ambtenarenapparaten in 2016 te laten fuseren, hoopten de gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel te komen tot een aanzienlijk betere dienstverlening. Afgelopen jaar is onderzocht of dat gelukt is. Wat blijkt? Er is destijds geen nulmeting gedaan en dus is nu niet te zeggen of het al dan niet beter gaat. Wel wordt efficiënter gewerkt en dat levert op jaarbasis een besparing van twee miljoen euro op.
Dinsdagochtend presenteerde burgemeester Ronald van Meygaarden samen met zijn Gestelse collega Han Looijen het evaluatierapport over de resultaten van MGD sinds de oprichting. Adviesbureau Berenschot uit Utrecht verrichte het onderzoek in opdracht van beide gemeenten.
De waardering voor de dienstverlening door MGD beweegt zich bij burgers rond het landelijk gemiddelde volgens de onderzoekers. In Gestel ligt die iets erboven, in Boxtel iets eronder. ,,Deze score is nog niet op het niveau van de ‘innovatieve, kwalitatief hoogwaardige en efficiënte dienstverlening aan onze klanten’ waar het bedrijfsplan (van MGD - red.) over spreekt”, concluderen de onderzoekers.
Berenschot geeft aan dat de dienstverlening na een fusie – met alle gebruikelijke aanloopproblemen die deze met zich meebrengt - vaak een dip in de eerste jaren te zien geeft en dat daarna verbetering optreedt. ,,Tegen deze achtergrond is het ‘glas half vol’ maar moet wel gestructureerd worden gewerkt naar een (verdere) verbetering in de komende jaren”, aldus het adviesbureau. De conclusie stemde tot tevredenheid bij beide burgemeesters.
EFFICIËNTER
Het gemeenschappelijke ambtenarenbedrijf werd ook opgetuigd om efficiënter te worden. Zo hoopten de twee gemeenten 9 procent aan kosten te kunnen besparen. De efficiency-slag is gemaakt, stelt Berenschot en vertaalt zich in een jaarlijkse bezuiniging van 2 miljoen euro.
Het streefbedrag was aanvankelijk 2,6 miljoen, maar dit is in 2018 door beide gemeenteraden naar beneden bijgesteld. Desondanks een ambitieuze doelstelling, in de ogen van de onderzoekers. Te meer omdat in de jaren voor de fusie ook al werd gesneden in de bedrijfsvoering.
,,Een dergelijke grote bezuiniging inboeken (ook met de nieuwe taken die op ons af zijn gekomen) wordt als uitzonderlijk knap gezien. Dit zijn prestaties waar ik bijna nooit iemand over hoor, maar waar ik wel enorm trots op ben”, aldus Van Meygaarden.
KWETSBAARHEID
Het groeiend takenpakket, veroorzaakt doordat het Rijk tal van uitvoeringsmaatregelen naar gemeenten overhevelde, was ook een reden voor de twee gemeenten om ambtelijk te fuseren. De samenvoeging zou een minder kwetsbare organisatie tot gevolg moeten hebben.
De omvang van MGD is niet onderzocht in relatie tot soortgelijke organisaties. Desondanks ziet Berenschot dat het ambtenarenbedrijf wel minder kwetsbaar is dan de afzonderlijke organisaties vóór 2016. ,,De teams zijn groter dan in de oorspronkelijke organisaties zodat medewerkers elkaar kunnen opvangen, met elkaar kunnen sparren en zich kunnen specialiseren.” Dat ambtenaren zich specialiseren houdt overigens wel weer een risico voor nieuwe kwetsbaarheid in, waarschuwen de onderzoekers.
Zij wijzen op het ontbreken van een integrale strategie omdat de twee gemeenten hun couleur locale willen behouden. Dat werkt bij de ambtenaren het gevoel in de hand dat hun organisatie toch kwetsbaarder is, dan gehoopt. Volgens Berenschot is zo'n gevoel niet specifiek voor MGD, maar doet zich dat ook in andere gemeenten voor.
In hoeverre de lokale eigenheid van de twee gemeenten overeind blijft binnen MGD, konden de onderzoekers niet vaststellen. Net als met betrekking tot de dienstverlening aan het publiek werden hiervoor in 2016 geen indicatoren vastgesteld en voorts vond in de jaren erna geen monitoring plaats.
Bestuurders die werden geïnterviewd, zowel in Boxtel als Sint-Michielsgestel, klaagden in elk geval niet over een gebrek aan eigenheid en lokale kleur. Daarentegen hoorde Berenschot onder de ambtenaren wel het geluid dat beleid van de twee gemeenten beter op elkaar zou moet worden afgestemd. Op die manier kunnen nog meer schaalvoordelen worden behaald op gebied van kwaliteit, kwetsbaarheid en kosten.
VERLOOP PERSONEEL
Bij de start telde MGD 391 voltijdbanen (fte). In totaal 148 fte aan medewerkers vertrok sindsdien, terwijl 211 fte aan nieuwe ambtenaren werd aangetrokken. Het aantal vacatures liep in vier jaar tijd terug van 52 naar 27 fte. Het verloop van het personeelbestand bleef daarmee weliswaar onder het landelijk gemiddelde, maar is fors vernieuwd.
Een fusie leidt altijd tot vertrek van mensen omdat die zich in de nieuwe organisatie niet meer thuisvoelen, geeft MGD-directeur Jeroen van Delden aan. Vacatures worden veelal opgevuld door jonge mensen die vaak relatief snel weer vertrekken. Ambtenaren meer gaan betalen zou kunnen helpen om hen langer in dienst te houden. Hun salarisschaal is nu gebaseerd op het aantal inwoners van de twee afzonderlijke gemeenten: Boxtel en Gestel tellen elk zo'n 30.000 inwoners, stelt Berenschot. MGD werkt echter voor 60.000 mensen.
HEEMKUNDE VREEST VOOR BEHOUD ARCHIEFRUIMTE
VVV zegt huurcontract Hofje op
HENK VAN WEERT
De regionale VVV Noordoost-Brabant heeft zijn huurcontract voor het Boxtelse kantoor in 't Hofje aan de Markt opgezegd. Met ingang van juli wordt het in 2016 nog verbouwde kantoor afgestoten. De plaatselijke heemkundevereniging, die als onderhuurder haar archief heeft opgeslagen op de zolder van het 17e-eeuwse monument, zal op zoek moeten naar een andere locatie.
Overal in de regio worden kantoren afgestoten, meldde VVV-directeur Rein de Laat in december al in deze krant. Voor Boxtel was dit toen nog niet het geval, maar daar zou sluiting ook aan de orde komen. Inmiddels heeft woonstichting Joost een opzegging van het huurcontract ontvangen, meldt een woordvoerder.
VVV-winkels exploiteren kost alleen maar geld, gaf De Laat kort voor Kerstmis aan. Zijn toeristenorganisatie richt zich vandaag de dag vooral op marketing en promotie en verhuisde in december vanuit de Moriaan in hartje 's-Hertogenbosch naar het Liempdse landhuis Groot Velder.
De vrijwilligers van de lokale VVV reageren geschrokken op het nieuws, meldt coördinator Ruud van Casteren. Inhoudelijk wil hij echter niet reageren.
PUBLIEKSFUNCTIE
Dat de Regio-VVV zijn huurcontract van 't Hofje opzegt, betekent niet automatisch dat de publieksfunctie voor toeristen uit Boxtel verdwijnt. ,,Ons beleid is erop gericht die over te dragen aan en te verankeren in lokale organisaties. Bij een aantal is dat al gebeurd. Bij het kantoor in 't Hofje aan de Markt in Boxtel nog niet, maar die locatie komt ook aan de beurt", vertelde De Laat in december in deze krant. Zo'n lokale organisatie zou bijvoorbeeld de bibliotheek kunnen zijn. Het openhouden van een VVV-winkel is economisch niet rendabel en daarom worden alternatieven gezocht.
Het Boxtelse VVV-kantoor is sinds 1991 gevestigd in 't Hofje aan de Markt, van oorsprong een oudevrouwengasthuis. Dat werd in 1646 gebouwd uit de nalatenschap van Magdalena van der Stappen. Tot in de jaren zestig deed het dienst voor de huisvesting van ouderen. Daarna stond het jarenlang leeg en raakte het danig in verval. Dankzij de inzet van de stichting Hartje Boxtel werd het gebouw in de periode 1989-1991 gerestaureerd. Sindsdien verhuurde de toenmalige woningbouwvereniging Sint-Joseph, de voorloper van Joost, enkele eenpersoonswoningen in het achterste deel van het pand. Dat gebeurt tot op de dag van vandaag.
NIEUWE ENTREE
In het voorste deel werd direct na de restauratie een VVV-folderservice gevestigd. Die kreeg een jaar later de officiële status van VVV-winkel waarbij het logo van de toeristenorganisatie op het luik van het raam op de eerste verdieping werd onthuld. Die handeling werd verricht door toenmalig wethouder Ricky van den Aker, samen met Ine Jonkers, de eerste voorzitter van de lokale VVV-afdeling.
Tussen de VVV-winkel en de huurwoninkjes vestigde zich in 1995 historisch museum Piet Dorenbosch. De collectie daarvan werd in 2014 ondergebracht in MuBo, het nieuwe museum in Sint-Ursula. Het VVV-kantoor bleef en werd vijf jaar geleden nog verbouwd om het pand beter toegankelijk te maken voor het publiek. Daarvoor werd in de zijgevel aan Magdalena's Pad een nieuwe deur gemaakt. Bovendien werd het interieur vernieuwd. De investering die met de verbouwing was gemoeid, wordt niet verhaald op de VVV. Dat meldde een woordvoerder van Joost deze week desgevraagd. De regionale woonstichting heeft nog geen nieuwe bestemming voor 't Hof.
ARCHIEF HEEMKUNDE
Secretaris Christ van Eekelen van Heemkunde Boxtel reageerde deze week verrast én bezorgd over de opzegging van het huurcontract door de VVV. ,,Sinds vijf jaar huren wij voor 300 euro per jaar de zolder van 't Hofje. Daar hebben onze vrijwilligers tien archiefkasten gemaakt die helemaal vol zitten. Al gauw zo'n vijftig strekkende meter aan historisch materiaal. Die kasten realiseren was destijds best een klus omdat in het oude pand weinig loodrecht is. Het was passen en meten en het kostte veel energie om de opslagruimte in te richten." Omdat de heemkundevereniging onderhuurder is van de VVV verwacht Van Eekelen dat zijn club elders onderdak moet zoeken voor haar archief.
In een ruimte achter de VVV-winkel is op vrijdagochtend tijdens de weekmarkt ook de zogeheten Heemkamer geopend. Daar kunnen mensen op een laagdrempelige manier terecht met vragen over oude foto's of historische documenten. ,,Daarvoor is het makkelijker een alternatief te vinden dan voor de archiefopslag", voorziet de heemkundesecretaris.
