LEO VAN DONGEN (95) OVERLEDEN
Leven lang verbonden met taal
MARC CLEUTJENS
‘Hallo, meneer Van Dongen!’ Nog niet zo heel lang geleden was de kans groot dat je Leo van Dongen in zijn scootmobiel tegenkwam in de supermarkt. De voormalige docent Nederlands en brugklasleider van de Bracbant-Havo in Boxtel deed tot de uitbraak van de coronacrisis wekelijks zijn boodschappen en genoot als hij werd herkend door oud-leerlingen. Van Dongen overleed daags voor oudjaar.
,,Je bent als leerkracht meer dan alleen lesboer.” Gevleugelde woorden van Van Dongen in een interview met Omroep Dommelland. In een gemoedelijk keukentafelgesprek blikte hij in 2014 uitgebreid terug op zijn leven dat in het teken van onderwijs en taal stond. In Boxtel is Van Dongen bekend van zijn jaren op de Bracbant-Havo, waar hij van 1972 tot aan zijn pensioen Nederlands doceerde.
Van Dongen was véél meer dan ‘lesboer’. De duizenden leerlingen die les van hem kregen, hingen aan zijn lippen als hij voorlas uit literaire klassiekers of – liever nog – verhalen uit zijn jeugd in Rotterdam en Schiedam vertelde. Verhalen over armoede thuis en in de stad en spannende avonturen die hij beleefde in de Tweede Wereldoorlog.
KLOOSTERLEVEN
Van Dongen ging na de lagere school naar de Kweekschool der Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis in Maastricht en koos voor het kloosterleven. Als achttienjarige stond hij in de hongerwinter voor het eerst voor de klas. ,,Na Dolle Dinsdag vluchtte een NSB-onderwijzer en mocht ik zijn plek innemen, ook al had ik nog geen diploma”, zei hij bij Omroep Dommelland.
Kort na de Tweede Wereldoorlog ging Van Dongen aan de slag op het Instituut voor Doven in Sint-Michielsgestel. Hij leerde kinderen liplezen en werd een specialist op dit vlak. Zijn specifieke kennis bracht hem naar België, Ierland, Suriname en de Verenigde Staten. Toen hij op het Instituut voor Doven verliefd werd op zijn latere echtgenote, zegde hij het kloosterleven vaarwel. ,,Ik was kort daarvoor gevraagd om naar Malawi te gaan, maar wilde het meisje hebben.”
HUISWERKKLAS
Ook na zijn pensioen bleef Van Dongen lesgeven. Hij was hét gezicht van de huiswerkklas die op de Bracbant-Havo was opgezet en na de fusie met het Jacob-Roelandslyceum ook op die school floreerde. Pas toen zijn tachtigste verjaardag zich aandiende, stopte hij.
Als vrijwilliger bleef Van Dongen zich echter bezighouden met taal, onder meer in woonzorgcentrum Molenweide. Hier las hij wekelijks voor aan slechtziende ouderen. In de Heilig Bloedprocessie vertolkte Van Dongen 39 keer de rol van profeet Daniël. Op hoge leeftijd bracht hij de tijd door met doorlopers en filippines. Ook schreef hij een bijdrage voor het verhalenboek ‘Boxtel - 2020 in 366 verhalen'. Op zijn verjaardag (28 oktober 2020) blikt hij terug op zijn onderwijsleven in Boxtel.
Leo van Dongen overleed woensdag 30 december na een kort ziekbed. Hij is 95 jaar geworden. Gisteren, woensdag 6 januari vond in de Sint-Petrusbasiliek in besloten kring de uitvaartplechtigheid plaats met aansluitend de teraardebestelling op het kerkhof aldaar.
Leo van Dongen begeleidde na zijn pensionering jarenlang huiswerkklassen van de Bracbant-Havo en later het Jacob-Roelandslyceum. Dat bleef hij doen tot zijn tachtigste verjaardag. (Foto: Albert Stolwijk, 2006).