WINNAAR BALANS VLIEGT FONS NATEROP IN VOOR VERKENNENDE COALITIEGESPREKKEN
Boxtel wacht een ingewikkelde formatie
ANALYSE | HENK VAN WEERT
Twee grote fracties die samen een nipte meerderheid hebben en zes (heel) kleine partijen. Met zo'n verkiezingsuitslag lijkt de vorming van een nieuw college van B en W een fluitje van een cent. Echter, schijn zou nog wel eens kunnen bedriegen in dit geval. Geen wonder dat winnaar Balans de hulp inschakelt van Fons Naterop. De CDA'er, vorig jaar waarnemend burgemeester van Boxtel, voert als informateur verkennende gesprekken.
Met respectievelijk zeven en vijf van de in totaal 23 zetels hebben verkiezingswinnaar Balans en de grootste coalitiepartij van de afgelopen jaren Combinatie95 feitelijk niemand nodig om de wethoudersposten te verdelen. De twee partijen staan er echter niet om bekend dat het elkaars beste vrienden zijn en inhoudelijk lopen de verschillen ver uiteen.
HANDREIKING
Natuurlijk is het tijd om oude koeien te laten waar ze thuishoren: in de sloot, zoals momenteel te pas en te onpas en in allerlei varianten wordt geroepen de altijd roerige Boxtese politiek. Combinatie95 deed maandagavond zo'n handreiking bij monde van partijvoorzitter Mario Knoops, maar die werd (nog) niet direct aangenomen door fractievoorzitter Mariëlle van Alphen van Balans. Die gaf aan dat haar partij het fijn vindt om (net als in 2010 en 2018) opnieuw als grootste fractie uit de bus te komen. Met zeven zetels maar liefst, een lokaal record in ruim dertig jaar openbaar bestuur.
Mocht het onverhoopt niet lukken gehoor te geven aan de wens van de kiezer om er samen uit te komen, dan zal Balans met minimaal drie tweepersoonsfracties een meerderheid moeten vormen. Het ligt voor de hand daarbij in eerste instantie de andere winnaars in ogenschouw te nemen. De VVD - na veertien jaar eindelijk geen eenmansfractie meer - zou inhoudelijk een goede coalitiegenoot voor Balans zijn. Maar of de nieuwkomers bij de liberalen al zover zijn dat ze bestuursverantwoordelijkheid durven dragen, is nog maar de vraag.
KLEINERE VOETAFDRUK
Ook PvdA/GroenLinks verdubbelde haar vertegenwoordiging naar twee zetels, maar is qua standpunten mijlenver verwijderd van Balans. De groene sociaaldemocraten willen alleen meebesturen als de ecologische voetafdruk van Boxtel fors verkleint komende vijf jaar en gemotoriseerd verkeer op het tweede plan komt, meldde partijvoorzitter Cent van den Berg maandagavond in de raadzaal. Daarmee lijkt hij de deur voor samenwerking met Balans in het slot te gooien.
Het CDA dan? Die fractie trok de voorbije jaren diverse malen met Balans op in de oppositie. De huidige generatie christendemocraten zou het wel eens kunnen worden met Van Alphen en haar achterban. De vraag is echter of dat ook voor de oudgedienden geldt. Zij herinneren zich vast nog hoe Balans zich vijftien jaar geleden van hen afscheidde. Bovendien, het CDA verloor een van haar drie zetels...
OP EEN KIER
Zowel de SP als INbox, die beide eveneens een zetel verloren, stelden zich deze week bescheiden op. Voor de socialisten lijkt samenwerking met Balans geen optie, al houden ze de deur op een kier. Die deur gaat echter pas verder open als echt alle andere opties onhaalbaar blijken, gaf zittend wethouder Eric van den Broek (SP) aan. INbox kan met slechts één zetel nauwelijks een rol van betekenis spelen in deze formatieronde.
Dan blijft D66 over, de partij die het liefst een raadsbrede coalitie ziet. Die droom lijkt echter op dit moment niet te realiseren. De partij opperde deze week nog een 'zakenkabinet' dat de eerste jaren financieel schoon schip maakt en pas daarna op inhoudelijke zaken overeenstemming probeert te bereiken. Het zou kunnen.
MACHTSVERHOUDINGEN
En stel. Stél dat het Balans lukt om samen met drie kleine partijen een coalitie te vormen. Tot welke machtsverhoudingen gaat dit dan leiden in het nieuwe college? Die drie kleintjes zullen elk een bestuurder in B en W willen. Daar zal Balans met haar zeven zetels minimaal twee eigen wethouders naast willen zetten. Dus krijgen we in zo'n geval al gauw een college met vijf wethouders. Daarvan gaan er dan wellicht enkelen parttime aan de slag, maar dan nóg is het qua omvang een fors dagelijks bestuur.
Al met al kan het bijna niet anders of Balans krijgt een ingewikkelde formatieperiode voor de boeg. Daarbij speelt zeker de gedachte dat deze partij zich niet - net als in 2018 - het kaas van het brood zal laten eten om vervolgens langs de zijlijn te komen staan. Wellicht biedt dat perspectief in de onderhandelingen. Of de hoop op een korte formatieperiode - zoals afgelopen maandag door meerdere partijen uitgesproken - daarmee uitkomt, is echter nog maar zeer de vraag.
Pagina 3: 'Balans maakt nog geen keuze', 'Boxtel heeft recht op een stabiele coalitie' en meer verkiezingsnieuws.