BALANS BEHAALT VERPLETTERENDE ZEGE EN WORDT GROOTSTE FRACTIE SINDS RUIM 30 JAAR
Bizarre verkiezing gooit coalitie omver
PÅL JANSEN
Een verpletterende zege van Balans. Combinatie95 blijft dankzij Esch stabiel, maar vooral de coalitiepartners van D66, INbox en SP moeten inleveren. Met name die laatste partij wordt hard geraakt: de socialisten halveren bijna in het aantal stemmen ten opzichte van 2018. Daarentegen beleeft PvdA-GroenLinks, de partij vorig jaar die bijna ter ziele ging, een wonderlijke revival. Het kon er allemaal nog wel bij in deze toch al bizarre verkiezingsperiode.
Ondanks dat de opkomst met bijna 47 procent flink lager was dan in 2018 valt deze niet tegen, vindt burgemeester Ronald van Meygaarden.,,Het is fijn dat zoveel inwoners hun stem hebben gebruikt. Dat betekent voor mij dat veel mensen in Boxtel, Liempde, Lennisheuvel en Esch betrokken zijn bij hun dorp. Ik bedank ze daarom voor hun stem.” Esch komt per 1 januari bij de gemeente Boxtel en daarom waren vervroegde verkiezingen nodig.
Iedereen in de politiek kijkt met ontzag naar de prestaties van Balans. Met 3.408 stemmen en winst in bijna alle stembureaus kunnen de partijleden met gepaste trots terugkijken op deze herindelingsverkiezing. Die levert de lokale partij naar verwachting zeven van de 23 zetels op en wordt dan de grootste fractie in de Boxtelse raad sinds ruim dertig jaar. Die eer berust nu nog bij het CDA dat in 1990 zes zetels veroverde.
Het is niet verrassend dat Balans goed zou scoren. Al jaren verzet de partij veel werk in en om de politiek: de politieke groepering stelt regelmatig vragen aan het college van B en W, is betrokken bij diverse moties, haalt dikwijls de koppen in de krant, maar houdt ook regelmatig spreekuren op allerlei locaties in de gemeente. Met zevenhonderd stemmen meer dan in 2018, is sprake van een verpletterende overwinning, die ook bij andere partijen de wenkbrauwen even deed fronsen.
BEHOUD
De andere grote partij, Combinatie95, is tevreden met behoud van haar vijf zetels. Met name dankzij Esch. Daar was een opkomst van ruim 73 procent en net als in Liempde blijkt Combinatie95 ook in de 'glimlach van Brabant' geliefd: ruim de helft van de kiezers kruiste de partij aan op het stembiljet. Dat de huidige coalitiepartij ondanks een lagere opkomst zelfs iets meer stemmen vergaarde, is knap.
Naast deze twee grote partijen bestaat de raad na 1 januari uitsluitend uit tweemansfracties. Met uitzondering van coalitiepartij INbox, die halveert en met een raadslid overblijft. Ook de andere twee collegepartijen verloren fors. Met name bij de SP is de teleurstelling groot: de socialisten zagen het aantal stemmers bijna halveren. Lijsttrekker Eric van den Broek vermoedt dat veel kiezers naar PvdA-GroenLinks zijn gestapt. De veronderstelling van Van den Broek is misschien maar deels een waarheid. Binnen PvdA-GroenLinks denken leden ook ze stemmen hebben afgesnoept van D66 én dat veel 'gefrustreerde PvdA'ers' nu wel naar de stembus zijn gegaan.
Hoe dan ook: de groene sociaaldemocraten zijn dé grote verrassing deze herindelingsverkiezing. Onder meer omdat de leden zichzelf vorig jaar nog hardop de vraag stelden of zij wel door moesten gaan. Na een pijnlijke, maar uiteindelijk vruchtbare blik in de spiegel, kijkt de afzwaaiende raadslid Anja van den Einden tevreden terug. Door die eerlijkheid is haar partij sterker is geworden, denkt ze.
HISTORISCHE ZEGE
Naast Balans en PvdA-GroenLinks won ook oppositiepartij VVD extra kiezers voor zich. Lijsttrekker Rob Kuppens spreekt van een 'historische zege'. Niet gek, want voor het eerst in vijftien jaar worden de liberalen straks vertegenwoordigd door twee raadsleden.
De enige oppositiepartij die wel verloor ten opzichte van 2018, was het CDA. Stiekem rekende de partij op meer stemmen uit Esch, maar ook was de hoop enigszins op Liempde gevestigd. Niet voor niets verschenen drie bekende inwoners uit het dorp op de top tien van de kieslijst. Zouden ze aangevoeld hebben dat veel inwoners daar toch van stem zouden veranderen, aangezien Combinatie95 er ruim 250 stemmen heeft verloren ten opzichte van 2018? CDA profiteerde daar een klein beetje van, maar met name Balans scoorde aanzienlijk beter in het dorp.
Desalniettemin, de coalitiepartijen vormen geen meerderheid meer in de gemeenteraad. Misschien de vloek van het regeren: het college van B en W had het ook niet makkelijk met kwesties als het stikstofdossier, bezuinigingen en corona. Of dat invloed had? Dat zou best eens kunnen, denkt een beteuterde lijsttrekker Mariëlle Wijffelaars (D66).
WIE GAAT MET WIE?
De vraag is nu: wie gaat met wie? Balans kan met vertrouwen de coalitieonderhandelingen starten. Over 'rechts' liggen kansen met CDA (waarvan Balans zich vijftien jaar geleden afscheidde), VVD en D66. Maar samen met Combinatie95 vormt Balans ook al een kleine meerderheid. Beide lijsttrekkers lieten al weten dat oud zeer tussen hun partijen nu maar eens verleden tijd moet zijn. Wellicht lukt het de twee vrouwen compromissen te sluiten. Dan moeten nog wel enkele harde noten worden gekraakt. Of komt er een raadsbreed akkoord komt, zoals D66 hoopt? Het zal nog blijken. Morgen, vrijdag 20 november wordt om 10.00 uur, tijdens een openbare zitting van het centraal stembureau in het gemeentehuis, de uitslag officieel vastgesteld.
