FINANCIËN BLIJVEN GROTE UITDAGING VOOR SOCIAAL DOMEIN
Sociale dna Boxtel brokkelt af
JULES HAMELEERS
De inwoners van Boxtel, Liempde, Esch en Lennisheuvel kiezen woensdag 18 november een nieuw gemeentebestuur. Brabants Centrum kijkt de komende periode naar de vier belangrijkste onderwerpen uit het bestuursakkoord dat de Boxtelse coalitiepartijen in 2018 sloten. Deze week komt het sociaal domein, oftewel Wmo, participatie en de Jeugdwet, aan bod.
Het sociale dna van Boxtel. Toen het gemeentebestuur in 2018 in dezelfde samenstelling voor een twee periode aantrad was het al een veelgebruikte kreet. En nog steeds is het 'sociale dna van Boxtel' een vaak aangehaalde leus.
Zo vinden huidige oppositiepartij Balans en coalitiepartij SP dat de focus weer moet op het sociaal domein. Ook raadslid Kubra Atalay (CDA) zei het twee weken geleden nog in deze krant: ,,Boxtel moet een sociale gemeente blijven."
Maar hoewel de ambities en de wil er zijn, blijft het op één ding achter in het sociale domein: de centen. In 2018 werd er nog een overschot verwacht van drie miljoen euro op de meerjarenbegroting voor 2023, maar toen de financiële plannen voor 2020 werden gepresenteerd, lagen de kaarten totaal anders. Er werd een tekort van 3,5 miljoen euro gemeld, waar later nog eens twee miljoen bovenop kwam. Dat werd voornamelijk veroorzaakt door de tegenvallende inkomsten van het Rijk voor, raad maar: het sociaal domein. Om alles recht te trekken, 'gaat het overal pijn doen', meldde wethouder Herman van Wanrooij (financiën) destijds.
CONTOURDETWERN
En pijn deed het. Toen in 2019 bekend werd dat de gemeente met een fors tekort zou kampen, waren er enkele gebieden die geen slachtoffer zouden worden van de bezuiningsslag. Hoewel het sociaal domein hier toen ook onder geschaard werd, kon het dagelijks gemeentebestuur die belofte niet waarmaken.
Zo ging onder meer over de budgeten voor professionele organisaties de kaasschaaf: er werd een korting ingevoerd van 10 procent. Een van de partijen die hierdoor het hardst geraakt werd, is welzijnsorganisatie ContourdeTwern. Omdat ook alle incidentele subsidies door de gemeente werden ingetrokken, ging de organisatie er zo'n 40 procent op achteruit.
En dat komt de dienstverlening niet ten goede, meldde Karin van Ditmars van ContourdeTwern destijds in deze krant. Door een gebrek aan geld ontstaan er langere wachtlijsten, kan er minder preventieve zorg plaatsvinden en worden mensen sneller doorverwezen naar zwaardere zorg. Jongeren die bijvoorbeeld met wat extra aandacht gewoon door een maatschappelijk werker van de welzijnsorganisatie geholpen kunnen worden, worden nu meteen doorgestuurd naar Basisteam Jeugd en Gezin.
Maar ook de begeleiders die daar werken staan onder druk. De wachtlijsten bij zorgaanbieders blijven een groot probleem, werd twee weken geleden duidelijk uit een rapportage over het sociaal domein van de tweede helft van 2019. Daardoor moeten jeugdconsulenten langer zorg bieden aan jongeren die eigenlijk zwaardere hulp nodig hebben en komen zij minder toe aan basishulp voor andere jongeren. Met bezuinigingen wordt dus één probleem opgelost (het begrotingstekort van de gemeente Boxtel), maar dit zorgt voor een hele reeks andere hordes die genomen moeten worden.
BEGROTING
Ook het komend jaar wordt er bezuinigd op het sociaal domein. In 2021 hebben de afdeling jeugdhulp, Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en participatie, waar ook bijstand onder valt, een kleine negen ton minder te besteden. In 2022 loopt dit op naar 1,4 miljoen euro.
De besparing op de Wmo wil Boxtel voor elkaar krijgen door meer te leunen op zorgverleningen waar mensen geen indicatie voor nodig hebben, zoals de huisarts, zelfredzaamheid en mantelzorg. Ook moet specialistische zorg anders worden ingekocht. De bezuiniging bij participatie, waar ook de bijstand onder valt, moet worden bereikt door meer inzet van de sociale recherche, om uitkeringsfraude op te sporen. Ook komt er een ander diagnose-instrument, gaat de loonkostensubsidie anders werken en wordt de sociale dienst WSD ingezet. Ook op begeleidingskosten wordt bespaard.
En dat besparen is nodig. De reserve van het sociaal domein is afgelopen jaar gereduceerd naar nul euro: er moest zelfs meer dan drie ton bij uit een ander potje om alles rond te krijgen.
Het sociale dna van de gemeente Boxtel staat voor veel politici hoog op de agenda. Er wordt constant gekeken naar hoe mensen zo goed mogelijk ondersteund kunnen worden, onder meer door één regisseur per gezin toe te wijzen voor diverse problematiek. Maar het moet ook goedkoper én efficiënter. En die twee ambities lijken niet altijd te rijmen. Wellicht dat de kerntakendiscussie na de verkiezingen, waarin de gemeenteraad opnieuw haar prioriteiten ijkt, meer duidelijkheid kan geven.
p ContourdeTwern, gehuisvest in het klooster Sint-Ursula, kreeg harde klappen tijdens de bezuinigingsronde in 2019. (Foto: Peter de Koning, 2018).