OPKOMSTPERCENTAGE KAN HET VERSCHIL MAKEN VOOR DE KLEINE KERNEN
Krijgen kerkdorpen het voor 't zeggen in de Boxtelse raad?
PÅL JANSEN
De gemeenteraadsverkiezing van woensdag 18 november staat in het teken van herindelingen. Esch komt bij Boxtel en wordt daarmee de derde kleine kern die onder deze gemeente zal vallen. Bepaalt de ‘glimlach van Brabant’ samen met Liempde en Lennisheuvel straks het Boxtelse beleid?
Bij herindelingsverkiezingen is de opkomst vrijwel altijd lager. In het geval van onze gemeente kwamen er echter meer mensen uit de kerkdorpen naar de stembus dan in Boxtel zelf. Bij de laatste herindelingsverkiezing in 1995 kwam bijvoorbeeld 46 procent van de Boxtelaren opdagen tegenover zo’n 60 procent van de stemgerechtigde Liempdenaren.
De naderende verkiezing biedt dus kansen voor de kleine kernen. Met Esch erbij gaan er nog zo’n 1.700 dorpsbewoners extra stemmen. Als dorpelingen massaal het stemhokje opzoeken en de opkomst in Boxtel valt tegen, dan kunnen zij in het meest extreme geval circa de helft van de 23 raadszetels bepalen.
Dorpen de baas: een prikkelende gedachte
Het is echter realistischer om uit te gaan van zo’n acht zetels in totaal, waarbij de stemmende Esschenaren er bijna twee plekken kunnen claimen. Desalniettemin hebben de dorpen bij elkaar nogal wat in de melk te brokkelen.
SPPiLL-voorzitter Tossy de Man vindt het wel een prikkelende gedachte als kleine kernen ‘de baas’ worden. ,,Ik vraag me af of dit zo erg is. Binnen de kleine kernen is een aantal zaken goed voor elkaar”, zegt de Liempdse, die in het verleden wethouder in Boxtel is geweest namens PvdA-GroenLinks. ,,Bestuurders staan dicht bij de inwoners en weten wat er leeft. Het bestemmingsplan van het Liempdse centrum is destijds bijvoorbeeld zonder bezwaren aangepast. Terwijl dit nogal een ingrijpende aanpassing was. We hebben ontzettend veel tijd gestoken in overleggen met mensen: wat gaat er gebeuren, wat zijn alle wensen? Dat kost veel kruim, maar bespaart uiteindelijk tijd en zo krijg je dingen voor elkaar.”
Essche partij zet geen zoden aan de dijk
De rangen sluiten zich dikwijls in het dorp als het gaat om gemeenschappelijke zaken. Ook in Esch is men daar mee bezig via Platform Esch' Perspectief (PEP). Het burgerinitiatief wil fungeren als een ‘soort SPPiLL’ en ziet Liempde dan ook als voorbeeld.
,,Bij ons speelt het gevoel dat we in het verleden zijn achtergesteld ten opzichte van Haaren en Helvoirt”, vertelt bestuurslid Cees van Rooij van PEP. ,,We moeten zelf veel meer met de vuist op tafel slaan en ons in Boxtel laten horen.”
Om als kleine kernen te 'regeren' over Boxtel, is naast publieke vereniging ook politieke invloed handig. Toen Liempde bij Boxtel kwam, is Combinatie95 opgericht. Een van de achterliggende gedachten destijds was om als dorp één front te vormen in de Boxtelse politiek. Dat bleek te werken, want de partij leverde na elke verkiezingsronde steeds drie tot vijf raadsleden én een wethouder.
Voor Esch zou die tactiek niet werken denkt Van Rooij. ,,Dan halen we misschien een zetel. Dat zet geen zoden aan de dijk in de politiek.” Beter vindt PEP het om als spreekbuis via de politiek zaken voor elkaar te krijgen.
Specifiek voor één partij kiezen, zal niet gebeuren, stelt de betrokken Esschenaar. ,,Als je een keer iets wilt verwezenlijken, maar dat past bij een politieke club niet in het verkiezingsprogramma, dan beperken we ons als Esch. Als de ene partij iets niet wil oppakken in de politiek, dan kloppen we aan bij de ander.”
De Man betwijfelt ook of je met politici uit je dorp per definitie meer zaken voor elkaar krijgt in de gemeenteraad. ,,Een wethouder hoort er voor alle inwoners te zijn”, aldus de Liempdse. Echter, dat er korte lijntjes zijn tussen SPPiLL en Combinatie95, is geen publiek geheim; ook huidig wethouderskandidaat en lijsttrekker Désiré van Laarhoven verricht nog werkzaamheden voor de stichting. Toch is dat niet dé reden dat er in Liempde veel zaken voortvarend zijn opgepakt, stelt De Man: ,,Er zijn hier allerlei voorbeelden waarin veel energie is gestoken om het samen met inwoners op te pakken. Dit zie ik eerder de sleutel tot succes dan een bevriende wethouder. In Boxtel zijn er genoeg voorbeelden van projecten waarbij dit minder goed is gegaan. Wie zaken in goed overleg aanpakt, krijgt mijn stem.”
'Met name lokale partijen kunnen winst boeken'
De kans dat de invloed vanuit kleine kernen groter wordt, is zeker reëel, denk Bert van Ruremonde van het Dorpsberaad Liempde. ,,Met name de lokale partijen zullen winst boeken denk ik, de landelijke afdelingen minder”, denkt de Liempdenaar. ,,Dat heeft ook te maken met het wervende karakter van bijvoorbeeld Balans of Combinatie95.”
Beide politieke groeperingen zijn de afgelopen jaren al regelmatig actief geweest in Esch met bijeenkomsten en gesprekken, ziet ook Van Rooij van PEP. Zij hebben ook ieder een Esschenaar hoog op de kieslijst staan: Combinatie95 met Peter den Ouden op plek vier en Balans met Luc Bormans op plek zes. ,,Mijn gevoel zegt dat mensen in het dorp naar die twee partijen neigen”, ziet ook de Esschenaar.
Politiek richt haar pijlen op Essche kiezersmarkt
Maar ook andere partijen hebben zich op de Essche kiezersmarkt gestort. Zo hebben de SP met Maria Biezemans en de VVD met Peter Stark potentiële raadsleden in de gelederen.
Of er vanuit de kleine kernen veel mensen ook daadwerkelijk de Boxtelse politieke arena betreden, valt echter nog te bezien. In totaal staan er vier tot zeven mensen uit Liempde en Esch op verkiesbare plekken, afhankelijk van welke partijen de wethouders zullen aanleveren. Dan nóg hoeven kiezers van de toekomstige raadsleden niet te verwachten dat ze zich alleen voor hun eigen dorp zullen inzetten.
Desalniettemin kan een plaatsgenoot in de politiek nooit kwaad. Binnen de kerkdorpen is er in ieder geval wel het besef dat een gezamenlijke strategie de beste kans is op resultaten. Immers: eendracht maakt macht.
