BOXTEL DUIKT DE HERINDELINGSVERKIEZING IN • WAT WILLEN DIE INWONERS NOU TOCH?
Bestuur en burger: eerder worsteling dan dans
PÅL JANSEN
Boxtel krijg na de verkiezingen sowieso deels een nieuw gemeentebestuur. Twee wethouders zwaaien af, wellicht drie als ook Marusjka Lestrade besluit te stoppen. In 2014 startte het college enthousiast met een ambtelijke samenwerking in het verschiet en de verfrissende visie Meewerkend Boxtel. Maar in zesenhalf jaar ging ‘dichter bij de burger staan’ bepaald niet altijd van een leien dakje. Plukt een nieuw college er beter de vruchten van?
Het huidige college trad aan in roerige tijden. De vorige coalitie was ontploft, de economische crisis nog aan de gang en gemeenten kregen steeds meer taken op hun bordje. Het Rijk hevelde namelijk in 2015 taken als jeugdzorg en Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) over, maar gaf daarvoor 20 procent minder budget dan de landelijke overheid er zelf aan besteedde.
De gemeente kon niet meer alles alleen doen, vond de in 2013 aangetreden burgemeester Mark Buijs. Er kwam in 2016 een ambtelijke fusie met Sint-Michielsgestel en inwoners zouden meer verantwoordelijkheid én invloed krijgen. De ambtenaar werkte voortaan van ‘buiten naar binnen’: Meewerkend Boxtel was geboren.
Honderden
mensen blijken
initiatiefrijk
Het college maakte direct ruim één miljoen euro vrij om de economische crisis te lijf te gaan. Het merendeel van dat bedrag, werd besteed aan initiatieven van lokale ondernemers of groepen inwoners om leven in de brouwerij te krijgen. Met verschillende successen.
Op meerdere terreinen werd voortvarend gewerkt aan nieuwe visies waarbij inwoners en belanghebbenden actief werden betrokken, zoals de detailhandelsvisie uit 2015 en de inzet van wijkmakelaars. Honderden, misschien duizenden inwoners bleken initiatiefrijk en ‘meewerkend’. Zo zijn via de wijkmakelaars tot 2019 een kleine 150 buurtprojecten op aandragen van de bewoners.
Je zou verwachten dat meewerkers ruim baan krijgen. Toch belandde het college met hen dikwijls in een spagaat. Boxtelaren zetten zich in, maar dat kwam regelmatig niet overeen met de insteek van de bestuurders. Al hebben de Liempdenaren via onder meer de ondernemersvereniging, SPPiLL en Rolstoelvriendelijk Liempde veel bereikt, zoals zes kilometer aan rolstoelvriendelijke paden en een gloednieuw bezoekerscentrum in een gerestaureerde dorpsboerderij. En in Boxtel steunde de gemeente het ondernemersinitiatief dat een herinrichtingsplan voor de Rechterstraat maakte. Dit is vooralsnog een succes: in 2021 start de uitvoering.
Het meewerkende volk ontdekte ook de grenzen van zijn invloed. Zoals bij het vraagstuk vergrijzing. In september nog zegde de werkgroep Samen Ouder Worden in Boxtel het vertrouwen op in het college. Dat gebeurde nadat haar uitgewerkte seniorenbeleid door wethouder Marusjka Lestrade terzijde was gelegd. Lestrade vond de actie schofferend tegenover haar en de ambtenaren en wil bovendien een ‘inclusiever’ beleid. Wellicht wil een volgend college het beleid oppakken, dit bestuur in ieder geval niet...
Wethouder Eric van den Broek frustreerde in 2018 supermarktondernemers en ondernemersverenigingen. In de detailhandelsvisie sprak hij af dat supers maximaal 15 procent mochten uitbreiden. Drie jaar later stemde hij toch in met een uitbreiding van Jumbo waarmee het winkelvloeroppervlak een kleine 50 tot bijna 80 procent zou groeien.
Na decennialang gesteggel lag een groter winkelcentrum Oosterhof in het verschiet. Het hevige protest dat volgde, leverde een nieuw maar bescheidener renovatieplan op. Echter, nog steeds is onduidelijk hoe groot de Jumbo mag worden, ondanks de belofte van de wethouder om vóór de verkiezingen transparantie te bieden.
Onderlinge
brandjes zijn met
name onhandig
Zo waren er meer 'brandjes'. Een teleurgestelde klankbordgroep omtrent het maatregelenpakket PHS: de verkeersplannen die wethouder Herman van Wanrooij smeedde met ProRail en het Rijk leken al in kannen en kruiken. Zijn collega Lestrade op haar beurt haalde de Boxtelse muziekeducatie weg bij de verenigingen wat tot veel commotie leidde. En nadat vorig jaar een bezuiniging van 10 procent werd aangekondigd, bleef het lange tijd stil vanuit het gemeentehuis tot woede van allerlei welzijnsorganisaties.
Wie de vuurtjes ook aanwakkerde, handig zijn ze in ieder geval niet. Overheid en inwoner hebben elkaar hard nodig om alle uitdagingen te lijf te gaan. De budgetten op zorgtaken slinken verder, tenzij het Rijk onverwacht geld bijlegt. De vergrijzing neemt toe en van mantelzorgers wordt nóg meer verwacht. De gemeente wil bovendien dat zij, haar inwoners en het bedrijfsleven energieneutraal zijn in 2030. Maar ze moeten met elkaar nog uitzoeken waar ruimte is voor eventuele zonneparken en windmolens en hoe die gerealiseerd moeten worden. Om nog maar niet te spreken over de vraag of het elektriciteitsnet tegen die tijd alle extra opgewekte stroom aankan.
Informatie over het woonbeleid richting de raad (en daarmee de burger) blijkt gebrekkig, stelde de Rekenkamer in augustus. De woonvisie uit 2015 van wethouder Peter van de Wiel heeft als doel om 1.315 extra huizen in 2024 te hebben gerealiseerd: dat zijn er vooralsnog niet eens 250. Zouden inwoners betere oplossingen hebben bedacht – zoals de initiatiefnemers van tiny houses trachtten te doen - als er meer transparantie was geweest?
Nieuwe mensen,
nieuwe taken,
nieuwe aanpak
Of het nog niet complex genoeg is: ook paradepaardjes als De Kleine Aarde en GreenTech Park staan nog op stal. Dit alles vraagt nogal wat inzet van het ambtelijk apparaat, dat sinds de fusie met Sint-Michielsgestel nog niet de kwaliteitsslag brengt die was beloofd. Dit volgens het gros van de samenwerkende organisaties, clubs en belangengroepen, bleek uit een enquête van Brabants Centrum eerder dit jaar. Veel van de ondervraagden hadden ook last van het gigantische verloop van ambtenaren: sinds 2017 zijn op bijna de helft van de posten wisselingen van de wacht geweest. Nieuwe mensen, werkwijze, taken en organisatie: het telt nogal op. Een helpende hand van de bevolking is meerdere malen aangereikt, maar niet altijd gegrepen door de gemeente…
Het nieuwe bestuur krijgt een erfenis: de kerntakendiscussie. Pas na de verkiezingen buigt de politiek zich over de vraag welke taken de gemeente in de toekomst uitvoert en welke niet. Wil zij dat meer inwoners zaken zelf oppakken, dan hebben nieuwe bestuurders een goede relatie met hen nodig. In aanloop naar de verkiezingen schrijft BC over vijf thema’s die het huidige college in 2014 opstelde: woningbouw, verkeer, sociaal domein, duurzaamheid en werkgelegenheid. Hoe staat het er mee en wat moet er nog gebeuren?