TERUGBLIK OP VORIGE HERINDELINGSVERKIEZINGEN - LIEMPDE KOMT BIJ BOXTEL
1995: raadhuis Boxtel trilt op grondvesten na stembusgang
HENK VAN WEERT
De inwoners van Boxtel en Liempde gingen eind november 1995, anderhalf jaar na de voorgaande raadsverkiezingen, opnieuw naar de stembus. Dit was nodig vanwege de gemeentelijke herindeling met ingang van 1996. Door de uitslag trilde het gemeentehuis aan de Markt op zijn grondvesten, schreef deze krant daags na de verkiezingen. Voormalige Liempdse fracties maakten samen onder de naam Combinatie95 zegevierend hun debuut om de belangen van hun dorp veilig te stellen. Daarentegen verschrompelde de SP...
De opkomst voor de tussentijdse verkiezingen was aanzienlijk lager dan bij de voorgaande reguliere stembusgang. Waar in maart 1994 nog 66,1 procent van de Boxtelaren gebruik maakte van het stemrecht, bleef de teller in november 1995 steken op 49,9 procent. Dat opkomstpercentage gold voor het gezamenlijke aantal kiesgerechtigden in de dorpen Boxtel en Liempde.
In het nog zelfstandige Liempde was de belangstelling voor de raadsverkiezingen traditioneel veel hoger. Hier werden in eerdere jaren percentages van 80,0 (1994), 84,4 (1990) en 91,5 (1986) genoteerd. Voor de herindeling vulde echter slechts iets minder dan 60 procent van de Liempdse kiesgerechtigden een stembiljet in. De opkomst in het dorp Boxtel was in november 1995 met zo'n 47 procent nóg lager. Bij eerdere raadsverkiezingen was die 66,2 (1994), 62,5 (1990) en 75,0 (1986) procent.
SP: ZURE DRUIVEN
De lage opkomst zorgde bij toenmalig burgemeester Jan van Homelen voor teleurstelling, vertelde hij op de verkiezingsavond. Wel had hij er - gelet op herindelingsverkiezingen elders in de provincie - rekening mee gehouden.
Met name voor de SP waren de druiven zuur. De partij die in 1994 nog triomfeerde en vijf zetels op haar naam schreef, werd gedecimeerd. Alleen voorman Willem van Meurs behield zijn zetel. Het verlies van de socialisten werd toegeschreven aan het feit dat de partij anderhalf jaar eerder geweigerd zou hebben zitting te nemen in het college van B en W .
Zelf zag de SP dat anders: haar prioriteitenlijstje had zou door Boxtels Belang en de Werknemerslijst zijn getorpedeerd. Daarmee zegden beide lokale fracties in de ogen van Van Meurs het vertrouwen in zijn partij op. Het forse verlies van de socialisten omschreef burgemeester Van Homelen meteen nadat de uitslagen bekend waren als 'te rigoureus'. Hij verbaasde zich enigszins over de 'afstraffing'.
SAMENWERKING
In aanloop naar de verkiezingen was in Liempde geprobeerd om de fracties van de bestaande drie plaatselijke partijen samen te voegen. Dit lukte slechts ten dele. Sterk Door Samenwerking (SDS met aanvoerder Mario Knoops), Lijst Vier (Jan Bakx c.s.) en een deel van Lijst Voets gingen op in Combinatie95. Die partij maakte met lijsttrekker Knoops een glansrijke entree in de Boxtelse gemeenteraad door meteen vier zetels in te palmen; in het eigen dorp Liempde schaarde driekwart van de kiezers zich achter deze partij.
Wijlen Toon van Breugel (CDA) was de vijfde Liempdenaar die een plekje verwierf in de Boxtelse politieke arena. De christendemocraten, die met wethouder Ricky van den Aker de jaren ervoor vertegenwoordigd waren in het college van B en W, boekten een zetel winst en kwamen uit op vier raadsleden.
Boxtels Belang (enkele jaren geleden samen met Democratische Partij Boxtel-Liempde, DPBL opgegaan in INbox) groeide onder leiding van wethouder Fons van Elderen uit tot de grootste partij met vijf raadsleden. En dat was tegen de eigen verwachtingen in: twee dagen voor de stembusgang zei Van Elderen tijdens een verkiezingsdebat in Liempde nog dat hij er rekening mee hield een zetel prijs te moeten geven.
D66: KANTJE BOORD
D66-wethouder Ad Vervest hoopte dat zijn partij haar twee zetels kon behouden, maar dat viel tegen. Sterker nog, het scheelde weinig of de democraten hadden de kiesdrempel niet eens gehaald. Alleen dankzij een restzetel behield D66 haar positie in de raadzaal. Een plek in het nieuwe college zat er echter niet meer in. De overige fracties wisten hun twee zetels wel te consolideren: Democratische Partij Boxtel/Liempde (DPBL, Willie van de Langenberg), VVD (Ton Jonkers) en PvdA/GroenLinks.
BREDE COALITIE
Al met al behaalden de lokale partijen in november 1995 een ruime meerderheid van de 21 raadszetels. Dat kwam ook tot uiting bij de vorming van een nieuw college van B en W. Formateur Van Elderen kreeg niet alleen Combinatie95 en DPBL zover om samen een beleidsprogramma vast te stellen, maar ook het CDA.
Zo verzekerde hij zich dus van de steun van liefst vijftien van de 21 raadsleden. Doordat een coalitie met vier partijen werd gesmeed, werd ook het aantal wethouders uitgebreid van drie naar vier. Van Elderen (Boxtels Belang) en Van de Langenberg (DPBL) gingen door als wethouder en kregen twee Liempdenaren naast zich: Knoops en Van Breugel. Beiden zaten eerder, in hun toen nog zelfstandige woonplaats, ook al enkele jaren op het pluche.
* * *
Deze krant publiceerde op 13 augustus jongstleden het artikel 'Herindeling verdient een goede politieke campagne'. Daarin blikt oud-burgemeester Jan van Homelen terug op de tussentijdse verkiezingen van 1995.
