BRONZEN KUNSTWERK HERINNERT AAN WERK ZWARTE ZUSTERS
Esch eert grondleggers onderwijs en zieken- en ouderenzorg met sculptuur
Carry Dirkx
Het beeld voor de zwarte zusters is al een halfjaar te bewonderen in Esch, maar pas gisteren was de officiële onthulling. Die werd in maart - vanwege het coronavirus - afgeblazen en vond nu alsnog plaats, in afgeslankte vorm. Zo’n vijftig genodigden kwamen bijeen voor dit eerbetoon aan de congregatie van de Goddelijke Verlosser. Vijf leden daarvan verwijderden een doek waarmee het kunstwerk was afgedekt.
,,We waren er écht voor iedereen, en dat drukt dit beeld uit. Heel mooi”, reageerde zuster Bernarda. Ze is één van de vijf zusters van de Goddelijke Verlosser die gisteren het bronzen kunstwerk ter ere van hun werk onthulden. Het woord ‘trots’ spreekt ze niet gemakkelijk uit, maar dankbaar is ze wel. ,,Het is toch een dankbetuiging aan ons. Ik had het nooit verwacht.” Van 1936 tot 2006 woonden en werkten de zusters van de Goddelijke Verlosser in
Esch. In het dorp stonden ze bekend als de 'zwarte zusters’, omdat ze een zwart habijt droegen.
MET STILLE TROM
In 2008 vertrokken de religieuzen met stille trom uit Esch. Onterecht, want ze hebben erg veel betekend voor het dorp, vertelden verschillende sprekers voorafgaand aan de onthulling van het monument. De zusters waren de grondleggers van de ouderenzorg, de wijkzorg, de kraamzorg en het onderwijs in Esch; voorzieningen die er daarvóór helemaal niet waren. Dag en nacht stonden ze klaar voor de dorpelingen. En dat is niet vergeten.
Omgekeerd spraken de zusters ook volop warme woorden over hun tijd in het dorp. ,,De zusters waren goed voor de mensen, maar de Esschenaren zorgden ook goed voor ons. Hartelijk dank daarvoor”, zei zuster Lidwina in haar korte speech. Ze vertelde onder andere dat de zusters weinig geld verdienden, maar dat ze ook zelden eten hoefden te kopen. ,,Als er ergens in het dorp een koe of varken werd geslacht, kregen wij een stuk ervan.”
HOEK NIEUWLAND
Al in 2018 nam Boxtelaar Martien van Beurden het initiatief voor het monument. Hij werkte jarenlang samen met de zusters, als manager in de ouderenzorg. Van Beurden vond dat er een eerbetoon voor hen moest komen in Esch, ter herinnering aan hun belangrijke werk. Hij vond al snel ondersteuning in een werkgroep van zes mensen, onderdeel van PEP, Platform Esch’ Perspectief. En gisteren kon het monument dan eindelijk onthuld worden.
Het beeld werd gemaakt door de Essche kunstenares Lia Martinali en staat in een fraai ingericht plantsoentje op de hoek van de Dorpsstraat en Het Nieuwland. Geen toevallige plek, want precies daar was voorheen de toegangsweg naar het verzorgingstehuis voor ouderen, waar vele zusters werkten.
Martinali vertelde dat het beeld bestaat uit drie bronzen vormen, dicht bij elkaar, als een mantel van bescherming. Ze stellen zowel de kleine zaden voor van de esseboom, alsook drie zusters in habijt. ,,Op de achtergrond zou eigenlijk nog een es worden geplant”, zei Martinali, ,,maar vanwege de heersende essenziekte is het een tulpenboom geworden. "
Die magnolia hing er overigens wat slapjes bij, constateerde de kunstenares en ook de Haarense wethouder Martien Vromans was dit niet ontgaan. ,,Het water komt eraan; ik heb de gemeentelijke buitendienst al ingeschakeld”, zei hij lachend. En ook voor de genodigden kwam het water eraan. Nadat de zusters nog in de bloemen waren gezet, toog het hele gezelschap voor een feestelijke naborrel naar dorpshuis De Es.
p Het beeld van Lia Martinali, een eerbetoon aan de zwarte zusters, werd gisteren eindelijk officieel onthuld. Enkele nonnen verwijderden een doek van het kunstwerk. (Foto: Piet van Oers).