ARCHEOLOOG HOOPT OP VERVOLGONDERZOEK IN LIEMPDSE PASTORIETUIN
IJzerslakken wijzen op middeleeuws ambachtswerk
Jan Hermens
Archeoloog Johan Verspay is opgetogen over de resultaten van het proefsleuvenonderzoek dat vorige week in de pastorietuin in Liempde plaatsvond. Hij hoopt op een vervolg. ,,We hebben onder meer resten gevonden die kunnen duiden op een ijzersmelterij. Binnen de archeologie in Nederland is het onderwerp ambachtswerk hot and happening, dus ik vind dit allemaal best spannend."
Verspay werkt aan de Universiteit van Amsterdam en kent de Liempdse bodem al enigszins. Als senior onderzoeker van het gemeenschapsarcheologieproject CARE hielp hij vorig jaar mee met het opgraven van 'schatten' uit putten her en der in het dorp.
,,We hebben vorige week ijzerslakken uit de late middeleeuwen aangetroffen, evenals sporen van gesmolten koper. Dit materiaal duidt op ijzerproductie, dus het winnen van het metaal uit erts. Een interessant gegeven in de studie naar het ontstaan van dorpen en van ambachtelijke activiteiten", aldus de archeoloog, die tegenwoordig in Liempde woont.
Behalve metaalresten is er ook aardewerk gevonden, uit de twaalfde eeuw en tevens van twee- en driehonderd jaar later. Verspay: ,,We troffen eveneens grondsporen aan uit de veertiende en vijftiende eeuw en aanwijzingen voor bodemverbetering die in die tijd is toegepast. Dat wil zeggen dat er waarschijnlijk een moestuin of bouwland lag."
SCHUURKERK
Nabij de huidige pastorie stond ooit een schuurkerk. Dit gegeven maakt de bodemvondsten des te interessanter, aldus Verspay. ,,Een schuurkerk werd eigenlijk altijd gebouwd op het terrein van een belangrijke functionaris. Ik vind de huidige ontdekkingen al spannend en zou dolgraag het volgende hoofdstuk ontrafelen."
Of dat hoofdstuk er komt, hangt af van de gemeente Boxtel en het onderzoeksbureau Aeres Milieu dat de opgraving in Liempde leidde. Verspay legt uit: ,,Er zijn vorige week twee onderzoeken geweest: speurwerk met metaaldetectoren als ad hoc Care-activiteit, op initiatief van Erfgoedvereniging Kèk Liemt, en de opgraving die Aeres Milieu aanstuurde. Vrijwilligers van Kèk Liemt, maar ook belangstellenden uit Boxtel, Schijndel en Eindhoven hielpen daarbij."
GRONDBORINGEN
Het had zomaar gekund dat het proefsleuvenonderzoek er niet was gekomen. Verspay: ,,In de voorbereidingen van het huidige nieuwbouwproject is een aantal boringen gedaan. De conclusie luidde toen dat nadere studie niet de moeite waard was. Tijdens het gemeenschapsarcheologieweekend, vorig jaar juli, besloten we er toch een putje te graven, omdat het vermoeden bestond dat de bodem wél interessante sporen zou herbergen. Dat bleek te kloppen. In overleg met de gemeente en projectontwikkelaar Schepens Vastgoed is besloten een proefsleuvenonderzoek te doen. Dat heeft vorige week plaatsgevonden."
MUNTJES
De bodem bleek intact en nauwelijks verstoord. ,,Anders tref je allerlei vondsten uit verschillende periodes door elkaar aan. Dat was nu niet het geval. Het speurwerk met de metaaldetectoren bevestigt dit beeld. We stuitten in de bovenlaag op muntjes, devotionalia, pijpenkoppen, slaghoedjes van een geweer en doodskistornamenten, allemaal van veel recenter datum dan de ijzerslakken en het aardewerk uit de proefsleuven."
Liempdenaar Arnold van den Broek was namens de parochie bij de onderzoeken aanwezig. Hij vertelt: ,,Er is een muntje opgedoken uit 1724, met het opschrift Zeelandia. Hoe dat hier terechtgekomen is? Geen idee. Er wordt een rapport opgemaakt van wat er in de pastorietuin is aangetroffen. Vondsten gaan naar het provinciaal depot. Ik vermoed dat de provincie wel materialen ter beschikking stelt voor een expositie of iets dergelijks."
De verschillende kistkruisjes die de aarde prijsgaf, wierpen nog de vraag op of het huidige kerkhof groter is geweest. Verspay: ,,Daar hebben we aan gedacht, maar toen we eens nader bekeken waar we die ornamentjes allemaal vonden, bleken ze in en om de composthoop te liggen. Vermoedelijk zijn ze daar met groenafval van de begraafplaats terechtgekomen. We vonden ook geen menselijke resten in de pastorietuin."
NADER ONDERZOEK
Na de veelbelovende opgravingen hoopt Verspay op meer. ,,Aeres Milieu brengt advies uit aan de gemeente, die hierover beslist. Gezien de huidige harmonieuze samenwerking tussen projectontwikkelaar, gemeente en Aeres heb ik goede hoop op nader onderzoek."
p Vorige week vond in de Liempdse pastorietuin archeologisch onderzoek plaats. Johan Verspay (links) en Arnold van den Broek overleggen over de voortgang. Aeres Milieu brengt een rapport uit over de bevindingen. Wanneer dit precies verschijnt, is nog onbekend. (Foto: Gerard Schalkx).