INWONERS EN BESTUURDERS GRUWELEN VAN NIEUW 'SPOOK'
'Geen behoefte aan herindeling'
RENS VAN DEN ELSEN
Nog een half jaar, dan komt Esch onder de vleugels van de gemeente Boxtel. Daarom haalt Brabants Centrum herinneringen op aan de 25 jaar dat het dorp deel uitmaakte van de gemeente Haaren. In deze editie wordt terug geblikt op 2006, toen het 'herindelingsspook' uit de jaren tachtig en negentig door een opmerking van toenmalig minister Johan Remkes de inwoners van Esch weer even liet gruwelen...
Remkes opperde in zijn rol als minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om gemeenten met minder dan 20.000 inwoners te laten fuseren. De gemeente Haaren bestond in 2006 tien jaar en kende een hobbelige start. Na de herindeling in 1996 ontstonden er tekorten op de balans van Haaren en ook het ambtenarenapparaat haperde regelmatig. Toch kwam de gemeente in 2006 net in rustiger vaarwater.
De opmerking van Remkes kon dan ook niet op veel bijval rekenen. Niet alleen van Haarense politici, maar ook van de inwoners van Esch. Zij waren eindelijk blij dat de rust in het dorp weer was wedergekeerd en de gedachte aan nog eens zo'n hele procedure deed velen gruwelen. ,,De herindeling heeft de identiteit van Esch juist versterkt", antwoordde Nettie van de Langenberg eind 2006 op vragen van deze krant over de herindelingsopmerking van de minister.
OP STOOM KOMEN
Hoewel er in de periode voor de herindeling van 1996 in Esch verdeeldheid was over de plannen, was daar tien jaar later juist berusting. Inwoners waren over het algemeen tevreden met de keuze om naar Haaren te gaan. Al kende ook de nieuwe gemeente dus de nodige opstartproblemen.
Volgens Piet den Ouden, oud-wethouder en voormalig gemeenteraadslid van de gemeente Haaren én Esch, was dat ook niet heel gek: ,,Het duurt minstens tien jaar voordat een gemeente na een herindeling op stoom komt en daarvan de vruchten kunnen worden geplukt", gaf de Esschenaar in 2006 aan. Haaren had het met vier kleine kernen veel lastiger dan bijvoorbeeld de samenvoeging van Boxtel en Liempde, die volgens Den Ouden veel soepeler verliep, ondanks de protesten van Liempdenaren.
Den Ouden zag destijds een nieuwe fusie niet zitten, maar was wel te spreken over de samenwerking die Haaren en Boxtel met elkaar aangingen: ,,Het uitwisselen van kennis is alleen maar toe te juichen, net zoals het inkopen van expertise die op het gemeentehuis niet aanwezig is."
EIGEN IDENTITEIT
Over één ding bestond in Esch consensus: het behouden van de eigen identiteit. Dat was in de jaren negentig een heikel punt en tien jaar later was dat nog steeds zo. Voordelen van een fusie met bijvoorbeeld Boxtel of Vught werden niet zo snel gezien. Dat gaven ook Martijn Jansen en Cor van der Zanden aan. De eerste was toen voorzitter van stichting Dorpshuis De Es en Van der Zanden was naast CDA-raadslid voor de gemeente Haaren, toen ook voorzitter van voetbalclub Essche Boys. Beide heren waren tevreden met hoe Esch op dat moment draaide. ,,Qua bevolkingsopbouw en mentaliteit liggen Haaren en Esch dicht bij elkaar", aldus Van der Zanden. Het plan van Remkes was volgens hem dan ook ridicuul: ,,Daardoor creëer je een veel te grote gemeente en krijgen we misschien net als in Frankrijk departementen, waarin nauwelijks aandacht is voor de kleine gemeenschappen."
Dat vond ook Den Ouden: ,,Grotere gemeente zijn eenvoudigweg niet toegerust om de fijnmazige aandacht te besteden aan kleine dorpen als Esch. We willen allemaal dat de karakteristieke eigenschappen behouden blijven."
BLUNDERS
Nu, vijftien jaar later, krijgen de Esschenaren alsnog een herindeling voor hun kiezen. En ook nu verliep de weg daar naartoe niet zonder hobbels. Wat dat betreft had Van de Langenberg in 2006 een vooruitziende blik, blijkt uit haar reactie in de kerstuitgave van 2006 van deze krant: ,,Ik vraag me af of het nou zo'n voordeel zou zijn als Esch deel zou gaan uitmaken van Boxtel, want daar wordt door het gemeentebestuur en de politiek de ene na de andere blunder gemaakt. Boxtel mag dan een stuk groter zijn, bestuurlijk gezien vind ik die gemeente niet beter dan Haaren."
p De plannen voor een herindeling deden in 1985 al veel stof opwaaien in Esch. Op de foto drukt toenmalig biertapper Wim van der Pasch (rechts) in het provinciehuis een bierpul in de handen van gedeputeerde Jacques van der Heijden. Hij sprak daarbij de historische woorden: ,,Herindeling brengt onherstelbare schade toe, die nooit meer is terug te draaien. Gedeputeerde, waar ben je mee bezig? Je helpt je eigen mooie Brabant om zeep." (Foto: Archief Brabants Centrum).
