RIJK DOET IN GEMEENTE BOXTEL ONDERZOEK NAAR AARDWARMTE
Op weg naar wijken zonder aardgas
JAN HERMENS
Lijkt het opwekken van hernieuwbare elektriciteit een flinke opgave, Boxtel aardgasloos maken is zo mogelijk een nóg grotere uitdaging. De gemeente begint aan de weg naar duurzame warmte met het opstellen van een planning. Die moet voor het eind van 2021 gereed zijn. Het onderzoek naar aardwarmte dat Boxtel vanaf begin juli laat uitvoeren, kan bijdragen aan de omschakeling naar schone energie.
Nederland heeft zich in 2015 door ondertekening van het klimaatakkoord van Parijs ten doel gesteld in 2050 alle woningen en overige gebouwen duurzaam te verwarmen. Dat wil zeggen: zonder gebruik te maken van fossiele brandstoffen. Dat betekent voor de gemeente Boxtel dat ze alternatieve bronnen moet bedenken om gebouwen mee te verwarmen én dat ze duizenden woningen aan moet laten passen.
De eerste stap naar het doel van dit dertigjarenplan is een zogeheten transitievisie voor een planning van de omschakeling van aardgas naar duurzame warmte. Deze transitievisie moet duidelijk maken welke wijken wanneer van het aardgas worden afgekoppeld. Voor buurten waarin die omschakeling nog vóór 2030 plaatsvindt wordt in de visie een mogelijk warmtealternatief bekendgemaakt. Voor buurten die binnen vijf jaar gasloos worden, stelt de gemeente wijkuitvoeringsplannen op.
Het huidige warmteverbruik in de gemeente Boxtel bedraagt 764 terajoules. Het is de bedoeling dat dit over tien jaar 11 procent lager ligt. In 2050 moet een reductie zijn bereikt van 25 procent. Hoe minder warmte er nodig is, hoe minder er hernieuwbaar opgewekt hoeft te worden. Warmte besparen kan onder andere door minder lang te douchen en door woningen nog beter te isoleren.
De gemeenten Boxtel, Sint-Michielsgestel, Vught en Haaren hebben gezamenlijk een plan van aanpak opgesteld om ieder afzonderlijk tot een door het Rijk gefinancierde transitievisie warmte te komen. Ze stellen gezamenlijk een projectleider aan.
Deze omschakeling is op meerdere vlakken uitdagend. Het aanpassen van woningen is een flinke klus. Daarnaast is nog de vraag wat het alternatief wordt voor aardgas. Elektriciteit is een optie, die moet dan wel duurzaam worden opgewekt en daarvoor zijn windmolens en zonnepanelen nodig.
AARDWARMTE
Een ander alternatief is aardwarmte. Daar weten de IJslanders alles van. Hun land voorziet (nagenoeg) volledig in zijn eigen energie, met name door geothermie. Ook in Nederland biedt deze milieuvriendelijke bron mogelijkheden, alleen moet hier dieper worden geboord.
Vanuit het Rijk wordt op meerdere plaatsen in Nederland onderzoek gedaan naar aardwarmte, waaronder in de directe omgeving van Boxtel. Dit in het kader van de Seismische Campagne Aardwarmte Nederland (SCAN). Begin juli gaat in de gemeente Boxtel de boor de grond in. De deskundigen verzamelen informatie over de ondergrond. Dit om nauwkeuriger in te kunnen schatten waar de winning van aardwarmte mogelijk is.
SEISMISCH ONDERZOEK
Bij seismisch onderzoek worden geluidsgolven de ondergrond ingestuurd om zo de dikte en ligging van de onderliggende aardlagen in kaart te brengen. Op land wordt meestal gebruik gemaakt van schotgatseismiek, zo ook in de gemeente Boxtel. Met behulp van een kleine boorinstallatie achter op een tractor worden er om de veertig tot honderd meter gaten met een doorsnede van ongeveer acht centimeter gemaakt. Die zijn maximaal veertig meter diep. Kleine ontploffingen in de diepte wekken geluidsgolven op. De bodem weerkaatst het geluid en speciale microfoons aan de aardoppervlakte pikken deze klanken op. Die verschaffen de wetenschappers informatie over de aardlagen.
De kleine explosies kunnen hoorbaar zijn als doffe ploffen en voelbaar, want ze veroorzaken lichte trillingen.
Bewoners en bedrijven in de directe omgeving worden altijd voorafgaand aan en tijdens de werkzaamheden geïnformeerd. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat geeft voor het onderzoek de benodigde vergunning af.