AFSPRAKEN MAKEN, BETROKKENHEID, TRANSPARANTIE: HOE GAAN WE IN DE GEMEENTE BOXTEL MET ELKAAR OM?
MijnGemeenteDichtbij worstelt met omgangsnormen
ANALYSE
Hoe gaat de gemeente Boxtel om met haar partners? Je zou kunnen denken dat resultaten of beslissingen bepalen hoe (on)tevreden mensen zijn. Maar hun beoordeling lijkt eerder samen te hangen met basale omgangsnormen, zoals afspraken nakomen, betrokkenheid tonen, antwoord geven, voorbereiden op gesprekken. Dit blijkt uit een enquête en interviews bij professionele organisaties, clubs en belangengroepen over ambtenarenbedrijf MijnGemeenteDichtbij.
Oktober 2019. Diverse partners waarmee Boxtel samenwerkt, hebben zich verzameld in de raadzaal aan de Dr. Van Helvoortstraat. Op de agenda staat de begroting voor 2020, en daarmee samenhangend: bezuinigingen. ,,Wil je mensen naar het gemeentehuis krijgen? Zeg dan dat je gaat korten”, grapte een van de aanwezigen.
Maar er was meer aan de hand. In feite hadden die partijen enkele maanden ervoor al te horen gekregen dat zij 10 procent moesten inleveren. En een enkele zelfs fiks meer. Het leverde boze reacties op en vertegenwoordigers spraken de raadsleden toe. Logisch, zou je denken: de gemeente haalt de broekriem aan.
Geen antwoorden van de gemeente
Toch was dat niet de grootste bron van ergernis. Dit was de manier waarop alles werd aangepakt. ,,De gemeente nam geen enkel contact op om dit toe te lichten, behalve met de mededeling dat er wordt bezuinigd”, vertelde een vertegenwoordiger van een van de organisaties die reageerde op Brabants Centrums enquête.
Genegeerd worden, zo voelde dat. Het is niet de eerste en zeker niet de enige keer dat partijen vraagtekens zetten bij hoe er met hen wordt omgegaan. Afspraken niet nakomen, geen kennis van zaken hebben, niet antwoorden op vragen, gebrek aan inlevingsvermogen. Juist om dit soort redenen vond 40 procent van de 56 partijen die deelnam aan de enquête van deze krant dat de situatie slechter is geworden sinds de ambtelijke fusie met Sint-Michielsgestel.
,,De beleidsambtenaar blijkt geen binding te hebben met eerdere afspraken”, zei de een. ,,Je zou denken dat de ambtenaar het ook tof vindt waar wij voor de gemeenschap mee bezig zijn”, vertelde een vrijwilliger, die een project heeft opgepakt en juist betrokkenheid mist.
Er kan lang gepraat worden over organisatiestructuren, burgerparticipatie en Meewerkend Boxtel: het zijn juist de basale omgangsvormen waar het volgens respondenten regelmatig aan schort.
Aan de andere kant van de medaille: er zijn ook geïnterviewden en geënquêteerden die vinden dat er heel goed met hen wordt omgegaan. En verschillende criticasters hebben ook regelmatig dubbele ervaringen met het ambtelijk apparaat. Persoonlijk contact met een beleidsmedewerker, goed schakelen met diegene en kunnen bouwen op de afspraken die worden gemaakt. Het zijn dezelfde aspecten, alleen worden deze dan positief ervaren.
Met name de wijkmakelaars krijgen regelmatig een pluim (meestal van wijkplatformen, lees elders op deze pagina), maar zo wordt ook dikwijls gewezen op andere beleidsmedewerkers van MijnGemeenteDichtbij. Daarbij worden de afdelingen vergunningen, cultuur en openbare werken specifiek benoemd.
Niet omdat ze altijd mensen blij kunnen maken met een resultaat of beslissing, maar eerder omdat er een goede relatie is ontstaan. Door betrokkenheid te tonen bijvoorbeeld. ,,We wilden deze zomer een festival opzetten”, vertelde bijvoorbeeld Maarten Termeer van hofkapel De Kromploegers, die juist een verbeterslag ziet sinds de fusie. ,,Toen kwam het nieuws naar buiten dat alle evenementen niet door konden gaan tot september. De ambtenaar appte mij als eerste om me dit te delen. Het is geen leuk nieuws, maar ik stel zoiets erg op prijs.”
'Wil ik me nog wel in blijven zetten?'
Het gros van de bevraagden bestaat uit vrijwilligers. En die mensen vinden het extra pijnlijk als ze zich inzetten, maar daarna geen betrokkenheid meer voelen vanuit het gemeentehuis. ,,De gemeente vraagt: kom maar met ideeën en wij kijken wel of het lukt. Vervolgens krijg je niks te horen. Zo is burgerparticipatie in mijn ogen niet bedoeld. Het is niet: wij als gemeente halen op en kijken wel wat we ermee doen. Nee, je trekt samen op, als partners”, vertelt Ad van den Brand bijvoorbeeld van Ouderen in Regie. Hij zet zich als vrijwilliger in om woonvormen op te zetten voor senioren met daarbij een gemeenschappelijke voorziening. ,,Op een gegeven moment ga ik bij mezelf te raden: wil ik dit nog wel doen?” En hij is hierin niet de enige...
Die betrokkenheid zit 'm ook in het simpelweg weten waar een onderwerp over gaat. ,,Het kost ons veel tijd om de hele tijd aan nieuwe ambtenaren uit te leggen hoe iets in elkaar steekt. En we hebben er met een heel stel te maken. Er is echt expertise verdwenen in mijn ogen. Nieuwelingen weten zelfs niet altijd wat er in hun organisatie speelt. Voorheen moest een ambtenaar mij ook wel eens het antwoord schuldig blijven; je kunt niet alles weten. Maar dan wist diegene tenminste nog bij wie ik wél moest zijn", vertelt een vertegenwoordiger van een professionele organisatie.
Minstens 174 ambtenaren weg sinds fusie
Het 'verliezen van lokale kennis' is een regelmatig terugkerend item onder de 56 respondenten. De laatste jaren zijn er veel wisselingen van de wacht geweest, iets wat respondenten als hinderlijk ervaren. Er vertrokken 174 ambtenaren tussen 2017 en 2019 volgens de jaarrekeningen van MGD, bijna de helft van de circa 390 medewerkers. Waarschijnlijk meer, aangezien het aantal mensen dat in 2016 vertrok, nog niet bekend is bij deze redactie.
Resultaten of besluiten hoeven niet eens tegen te vallen voor partijen om kritisch te zijn. Eigenlijk hebben geënquêteerden het hier nauwelijks over. De hele aanloop daar naartoe lijkt hun stemming eerder te bepalen. Wellicht kan daarbij ook worden gedacht: nou en? Professionele organisaties lijken niet zo gauw af te haken; ze moeten ook wel samenwerken met de gemeente om zelf vooruit te kunnen. ,,Ik bekijk het ook zakelijk”, verwoordde een respondent het.
Juist mensen die zich vrijwillig inzetten, vinden goede omgangsvormen een belangrijke voorwaarde om gemotiveerd te blijven. Blijft iedereen dat op deze manier wel? En in hoeverre kan de gemeente Boxtel zich dit veroorloven? Immers, zij heeft zelf aangegeven juist de ‘meewerkende burger’ nodig te hebben vanwege uitdagingen als vergrijzing, mantelzorg, terugtrekkende overheid en al wat dies meer zij. De oplossing lijkt eenvoudig: hanteer omgangsnormen. De praktijk blijkt vaker weerbarstiger, hoewel er duidelijk medewerkers zijn die dit prima in de vingers hebben.
Misschien is het echter te eenvoudig om te stellen dat alleen de gemeente verantwoordelijk is om te zorgen voor een goede onderlinge verstandhouding. Bovendien hebben allerlei ontwikkelingen de laatste jaren ongetwijfeld invloed gehad. Zoals de introductie van Meewerkend Boxtel, ongeveer een jaar voordat de fusie met Sint-Michielsgestel plaatsvond. En hoe gaat het eigenlijk met andere ambtelijke fusies? Meer over deze onderwerpen in een volgende publicatie van Brabants Centrums onderzoek naar MGD.
p Hoewel het met diverse medewerkers van MijnGemeenteDichtbij prima schakelen is, ervaren vertegenwoordigers van professionele organisaties, clubs en belangengroepen dikwijls het tegenovergestelde. (Illustratie: Maarten Melis).
