HET EERSTE ARTIKEL VAN THEO VAN DEN AKER VERSCHEEN 81 JAAR GELEDEN IN DE 'BOXTELSCHE COURANT'
'In de raadzaal werd ik wel met argusogen gadegeslagen'
HENK VAN WEERT
Of hij zich zijn eerste publicatie herinnert? De inmiddels 89-jarige Theo van den Aker, die van 1946 tot 1986 voor Brabants Centrum werkte en er 22 jaar de zakelijke én redactionele leiding had, hoeft niet lang na te denken. ,,Dat was mijn toespraak als achtjarige mènneke bij het afscheid van schoolhoofd Van Etten. Die werd letterlijk gepubliceerd in de toenmalige Boxtelsche Courant, de voorloper van BC."
Als jochie was Theo al verzot op taal en dat is nooit veranderd. ,,Blijkbaar zag mijn leerkracht, meester Van Vlerken, wel iets in mijn schrijftalent en werd ik daarom uitgekozen om een afscheidsrede voor Van Etten te houden in jeugdhuis Sint-Paulus (nu gemeenschapshuis De Rots - red.). Van Vlerken had volgens mij ook wel een ingang bij de Boxtelsche Courant en zo is mijn toespraak waarschijnlijk in de krant gekomen."
Natuurlijk was de schooljongen van destijds apetrots op de publicatie. Vanaf dat moment probeerde hij steevast thuis, in café Het Klaverblad aan de (oude) Nieuwstraat, wekelijks als eerste de krant te bemachtigen en door te spitten. ,,Ik ging er zelfs voor op de uitkijk staan en klom in de boom om te zien of de bezorger er al aan kwam", grinnikt Theo.
'Geen namen noemen van raadsleden'
Nog maar goed zestien jaar oud leverde Theo zijn eerste redactionele verhaaltjes aan. ,,Onder meer over toneeluitvoeringen waarvoor de minimumleeftijd achttien jaar was!" Ook maakte hij als correspondent de eerste verslagen die de krant publiceerde van gemeenteraadsvergaderingen. ,,Mijn aanwezigheid in de raadzaal werd met argusogen gadegeslagen", herinnert Theo zich.
Gemeentesecretaris Jan van den Hout gaf de jonge verslaggever van BC het 'dringende advies' geen namen van raadsleden in zijn artikelen te noemen. ,,Mijn hoofdredacteur kon zich helemaal in die opstelling vinden omdat zo allerlei gevoeligheden vermeden konden worden. Ik vond het zelf maar niks. En na twee verslagen kwamen ook de lezers in het geweer." In het vervolg werden de namen van de politici dus ook in Brabants Centrum genoemd, vertelde Theo in 2001 tijdens een interview dat deze krant publiceerde naar aanleiding van 150 jaar gemeentewet en democratische vernieuwing.
Nadat hij met succes de mulo had doorlopen, koos Theo niet voor een opleiding tot journalist, maar ging hij naar de kweekschool om onderwijzer te worden. Daar kon hij echter niet zijn ei kwijt en dus werd hij - zoals hij het zelf omschrijft - op achttienjarige leeftijd 'ingelijfd als knechtje' door Willem van Amelsvoort. Die was op 1 december gestart met het opnieuw uitgeven van een lokale krant die hij Brabants Centrum doopte. De ondertitel was veelzeggend: 'katholiek weekblad voor Boxtel en omstreken'.
De kerkelijke overheid had een stevige vinger in de pap bij de krant. Theo noemt het een 'grondrecht'. Dat duurde tot in de jaren zestig. De destijds ingezette ontkerkelijk ging echter ook aan Brabants Centrum niet voorbij. ,,De gewenste ontwikkeling omtrent identiteit werd gewikt en gewogen. Een blad voor de hele gemeenschap neutraal te zijn. In goed overleg werd door kerk- en stichtingsbestuur een en ander geregeld en verdween de aanduiding katholiek uit de ondertitel op de voorpagina."
Theo leest de krant elke week van A tot Z
In die jaren - om precies te zijn in 1964 - trad Theo in de voetsporen van diezelfde Van Amelsvoort als directeur/hoofdredacteur. Een functie die hij ruim twintig jaar zou vervullen. Totdat gezondheidsredenen hem dwongen in 1986 zijn taken over te dragen aan Piet van Oers. Maar Theo van den Aker was én bleef een krantenmens. Samen met echtgenote Truus, met wie hij inmiddels al 66 jaar (!) is getrouwd, leest hij elke editie van A tot Z. ,,Nou ja, de bridge-uitslagen sla ik meestal over." Lachend: ,,Of nee, toch niet eigenlijk. Ik kijk wel altijd of Jan Schüller bij de winnaars staat..."
Ondanks de digitalisering van de samenleving hebben kranten volgens Theo nog altijd veel impact. ,,Natuurlijk niet meer zoveel als vroeger, maar toch. Vaak is voorspeld dat de papieren krant zou verdwijnen. Dat was met de opkomst van de radio, van de televisie en het internet. Maar als je het goed aanpakt, blijft de krant zijn waarde behouden. Dat zie je wel aan Brabants Centrum."
'Digitalisering: systeem met groeihormonen'
De eerste digitale kennismaking ondervond Theo nadat de krant - die week in week uit almaar omvangrijker werd - in 1974 niet langer bij drukkerij Tielen in Boxtel opgemaakt en gedrukt kon worden. De overgang naar Janssen/Pers in Gennep, waar Brabants Centrum nog altijd op donderdag van de persen rolt, bleek een verandering die volgens hem grafisch gezien 'onvoorzien grote perspectieven' bood en biedt. ,,Het bleek een systeem met groeihormonen", constateert Theo achteraf.
Ook na zijn vertrek medio jaren tachtig bleef Theo nauw verbonden aan deze krant. Met grote regelmaat schreef hij veelal paginagrote artikelen over de Boxtelse historie. En tot voor enkele jaren geleden liept hij vrijwel elke dinsdagochtend het redactiekantoor binnen om met de medewerkers een kopje koffie te drinken en te horen welk nieuws die week de krantenkolommen zou bepalen. Of om de redactie te tippen over een nieuwswaardig onderwerp. ,,Mijn opvolgers toonden zich de jaren door dankbare vakkunstenaars. Daarom wens ik het hele BC-team nog heel veel goeds!"
Over de wijze waarop Brabants Centrum vandaag de dag verschijnt, heeft Theo dan ook niet weinig tot niets aan te merken. ,,Ik ben blij om te horen dat de krant nog altijd zo leeft onder de mensen in deze regio. Dankzij technische mogelijkheden zijn de uitgaven aanzienlijk verlevendigd in vergelijking met de tijd dat ik er werkte. Of ik iets mis in de berichtgeving? Niet echt. Nou ja, er zou wellicht wat meer en vooral ook kritisch geschreven kunnen worden over onderwerpen in de zorg. Die raken mensen van onze leeftijd uiteraard het meest en daarover wil je wat terug lezen."
VIER DIRECTEUREN BLIKKEN TERUG OP 75 JAAR BRABANTS CENTRUM: 1944-2019
PIET VAN OERS DOORLIEP ALLE FUNCTIES BINNEN BRABANTS CENTRUM: VAN 'LOOPJONGEN' TOT DIRECTEUR
'Na mijn pensionering liep ik met de ziel onder mijn arm'
RENS VAN DEN ELSEN
Bijna 45 jaar was de krantenredactie zijn tweede thuis. In 1960 begonnen als manusje-van-alles, werkte Piet van Oers zich op tot directeur. Maar in 2005 kwam het onvermijdelijke afscheid: ,,Ik heb het eerste halfjaar na mijn pensioen wel even met mijn ziel onder mijn arm gelopen. Het was wennen om niet meer dagelijks naar kantoor te gaan."
Piet heeft anekdotes te over. Vele zijn in de loop der jaren al eens aan het papier toevertrouwd. Dat is ook niet verwonderlijk met zo'n staat van dienst. Vanaf het moment dat hij in 1960 door toenmalig hoofdredacteur Willem van Amelsvoort werd gepolst voor een baantje bij Brabants Centrum, doorliep hij alle mogelijke functies die je maar kunt bedenken in het krantenleven. Van het zetten van de krant, het ophalen van advertenties en administratieve zaken tot het nabezorgen van vergeten kranten en natuurlijk het schrijven van artikelen en het maken van foto's. In 1986 nam hij de gecombineerde taak van directeur-hoofdredacteur over van Theo van den Aker.
'Attentiewaarde van de krant hoog houden'
Ruim 25 jaar werkte Piet met veel plezier met Theo samen. Aan die tijd hield hij mooie herinneringen over. ,,Ons werk was heel uiteenlopend. Nu hebben jullie iemand die advertenties verkoopt, ik deed dat zelf. Iedere dinsdag bezocht ik ondernemers om hun reclameboodschappen op te halen. Met sommige van hen onderhoud ik nog steeds warme contacten", vertelt Piet enthousiast.
Theo stopte als directeur rond de periode dat De Keistamper, een gratis huis-aan-huisblad, in Boxtel verscheen. Hij vond het lastig te verkroppen dat adverteerders overstapten naar de concurrent omdat ze daar vrijwel niets hoefden te betalen. ,,Ik zei tegen Theo: 'het komt allemaal wel goed. Die komen vanzelf weer terug'", vertelt Piet als hij terugdenkt aan die periode. Hij was er van overtuigd dat als de kwaliteit gehandhaafd bleef, ondernemers dat uiteindelijk toch zouden waarderen. En hij kreeg gelijk, want het blad heeft maar enkele jaren bestaan en intussen viert Brabants Centrum haar 75-jarig bestaan. En nóg staat de oud-directeur achter zijn woorden: ,,Zolang de attentiewaarde van de krant hoog blijft, is deze ook voor adverteerders interessant." Die stellige overtuiging geeft aan hoe diep de liefde voor het Boxtelse nieuwsblad in het dna van de oud-directeur verankerd zit.
In zijn tijd bij het Boxtelse nieuwsblad heeft Piet veel veranderingen meegemaakt. ,,De mediawereld is constant in beweging en in mijn ogen zijn die veranderingen altijd ten goede gekomen aan de lezers", vertelt de oud-directeur.
Zo vond hij het prachtig toen de redactie op een donderdagochtend te horen kregen dat de Boxtelse speedbootracer Kees van der Velden wereldkampioen was geworden en dat diezelfde dag nog een foto in de krant stond. ,,Dat was ongekend", geeft Piet trots aan. Het is een anekdote waar de jeugd van tegenwoordig om zou lachen. Immers, een foto die met de smartphone is gemaakt, verschijnt in luttele seconden in Nieuw-Zeeland op het scherm.
Jarenlang werd wekelijks de gang naar drukkerij Tielen aan de Stationsstraat gemaakt. Maar toen de overstap naar Janssen Pers kwam, moest er iedere donderdag een delegatie naar Gennep om daar de krant in elkaar te zetten. Naarmate de tijd vorderde, werden de druk- en opmaaktechnieken steeds beter. Voor de huidige generatie journalisten bij Brabants Centrum is Gennep dan ook niet meer dan een plaats op de kaart en is er alleen nog maar telefonisch contact...
'Terug naar het loden tijdperk was geen optie'
De grootste omschakeling vond Piet het digitaal werken. Computers deden hun intrede, het internet brak door en de eerste website van Brabants Centrum ging 'live'. Al met al nog geen twintig jaar geleden. ,,We beseften goed dat we met de tijd mee moesten. Terug naar het loden tijdperk was geen optie. Digitalisering bracht sowieso weer nieuwe uitdagingen en interessante ontwikkelingen met zich mee", geeft Piet aan.
Heden ten dage werken tien mensen wekelijks aan de uitgaven van Brabants Centrum, waarvan vijf fulltime journalisten. Piet herinnert zich de eerste uitbreiding van de redactie met de komst van Monique van de Ven: ,,Het werd steeds lastiger om alles met tweeën te doen. Daarna groeide het team steeds verder."
Boxtel kende voor de oud-directeur geen geheimen. Menig primeur tekende hij op in de kolommen van het nieuwsblad. De keer dat koningin Beatrix op werkbezoek zou komen bij de EnCeBe of de geboorte van de Boxtelse vijfling staan hem het meeste bij. Maar ook de diverse aanvaringen met de lokale politiek, al dan niet door wat Piet in zijn column Daniël schreef, geven aan dat hij een intensief krantenleven achter de rug heeft.
'Democratie heeft een nieuwsblad nodig'
Piet ziet dat de redactie ook nu nog bovenop het Boxtelse nieuws zit. ,,Ik heb bewondering voor de manier waarop het nieuws wordt gebracht. Alles komt voorbij en ik lees het nog altijd graag. Al laat ik het digitale gedeelte nog wel eens schieten als ik eerlijk ben", grinnikt Piet. Als hij hoort dat artikelen ook nu nog steevast door de zittende journalisten onderling nagekeken worden, knikt hij tevreden. ,,Ik ben daar altijd heel secuur in geweest", vertelt Piet. Hij plaatst er wel een kanttekening bij: ,,Ik zie nog wel eens een foutje staan, hoor!"
Vijftien jaar na zijn pensionering kijkt de oud-directeur met veel plezier terug op zijn periode bij de Boxtelse krant. Hij beseft dat de vele veranderingen die in zijn tijd plaatsvonden, van andere orde zijn dan de zaken waar een krantenredactie anno 2019 mee te maken heeft. Piet: ,,Het is belangrijk dat een onafhankelijk nieuwsblad, waar objectiviteit hoog in het vaandel staat, kan functioneren in de lokale democratie. Ik gun Brabants Centrum nog veel mooie jaren."
