BIJZONDERE BOEKPRESENTATIE OVER 'ONZE DORPSFOTOGRAAF'
'Beeld Liempde nooit meer hetzelfde'
PÅL JANSEN
Boeiende lezingen, een feest der herkenning, een unieke blik op Liempde, een lach, een traan. Dit en meer kwam vrijdag voorbij in de raadzaal van de gemeente Boxtel tijdens de presentatie van 'Gerard Schalkx, onze dorpsfotograaf. Zestig jaar fotografie in Liempde en Het Groene Woud'. Het boek, dat onder meer door heemkundestichting Kèk Liemt wordt uitgegeven, biedt een kijk op het dorp en de regio door de ogen van fotograaf Gerard Schalkx.
De bijeenkomst trok een volle raadzaal. Tijdens de zes decennia waarin hij fotografeert heeft Schalkx menig Liempdenaar voor zijn camera gehad. Zo bleek ook tijdens de presentatie. ,,Da's onze Paul!", riep een van de aanwezigen dan ook toen haar zoon zittend op een tractor op de projector verscheen.
Cultuurhistoricus en begenadigd verteller Gerard Rooijakkers hield in de raadzaal de lezing De Verkeerde Beentjes in het Dorp. Het betoog begon simpelweg met een ansichtkaart uit grootmoeders tijd: een foto van het rustige en serene Liempdse straatbeeld waar een paar mensen verdwaasd in de lens kijken. Dat beeld werd door een 'buitenstaander' gemaakt: fotografen waren destijds vaak mannen uit de stad. Die kozen voor het perspectief van het dorp als timide en statisch, vertelde Rooijakkers. ,,Maar dat beeld is opgedrongen door de stedelingen." Want het platteland is ook dynamisch en continu in beweging, betoogde hij. ,,En dat maakt dit boek zo bijzonder", vertelde de cultuurhistoricus aan het einde van zijn vertelling. ,,Je hebt een chroniqueur die al zestig jaar zijn eigen dorp in beeld brengt. We kijken in dit werk door jouw ogen naar Liempde en dat beeld zou nooit meer hetzelfde zijn", complimenteerde hij Schalkx.
INHAALSLAG
Wethouder Peter van de Wiel, van huis uit historicus, liet zijn licht schijnen over de ontwikkeling van Liempde van de laatste zestig jaar in de agrarische sector. Door het vernietigende rapport Landbouw in Liempde op de Tweesprong uit 1952 van het ministerie van Landbouw, werd een beeld geschetst van een armoedig dorp met achterhaalde boerenbedrijven. Die inhaalslag volgde de decennia erop.
Voorzitter Arnold van den Broek van heemkundestichting Kèk Liemt legde juist de verbinding met nationaal landschap Het Groene Woud: Schalkx bracht ook omliggende plaatsen veelvuldig in beeld. Tevens deed initiatiefnemer van het boek, Ger van den Oetelaar, een duit in het zakje: hij verhaalde over de totstandkoming van het werk. En op hilarische wijze zetten de zonen van de fotograaf, Maarten en Michel, een heuse Onze Dorpsfotograafquiz op. Tevens wilden zij nog iets rechtzetten: ,,Het is niet 'onze dorpsfotograaf'. Het is jullie dorpsfotograaaf. Tis ons vadder", grapten zij. ,,Of zoals we 'm ook wel eens noemen: papa-razzi."
De auteurs van het boek, Marc Cleutjens, Désiré van Laarhoven, Ger van den Oetelaar en Arnold van den Broek, mochten uitmaken wie het meeste kennis had over Schalkx. Dit viertal werkte met nog acht anderen en uitgever Picture Publishers aan de totstandkoming van de uitgave, die zo'n twee jaar in beslag nam. Naast het optekenen van diverse verhalen werd uit duizenden foto's een selectie gemaakt. Eindredacteur Hettie van der Ven controleerde iedere letter nauwkeurig.
BLOOSJE VAN RIETJE
Schalkx zelf presenteerde nog het werk Van Mijntjes. Jarenlang trad de creatieve Liempdenaar onder meer op als troubadour en vertelde hij kleine gedichtjes en liedjes. Die heeft hij op papier toevertrouwd in een gedichtenbundeltje, vol met verhalen over dorpsperikelen en -bewoners. ,,'n Tomaatje is rood / nog rooier 'n bietje / mar niks is zo rood / es 't bloosje van Rietje", droeg Schalkx voor, waarna het hoofdpersonage uit dat versje een exemplaar in ontvangst nam. Ook persoonlijke verhalen zijn daarin te lezen, onder meer over zijn kleindochter Mara, die tien weken te vroeg werd geboren, maar dat wonderwel te boven kwam. Zo eindigde de bijzondere boekpresentatie met een lach en een traan.
* * *
'Gerard Schalkx, Onze Dorpsfotograaf. Zestig jaar fotografie in Het Groene Woud' is te bestellen via de website www.picturespublishers.nl. Ook is de uitgave verkrijgbaar voor 27,50 euro bij bezoekerscentrum D'n Liempdsen Herd aan de Barrierweg 4 in Boxtel.
p Uit handen van wethouder en dorpsgenoot Peter van de Wiel (midden) kreeg Gerard Schalkx in de Boxtelse raadzaal het eerste boek dat over hem en zijn fotografie gaat. Hij werd vergezeld door zijn partner Bea van den Hoven (rechts). (Foto: Albert Stolwijk).