KLEINZOON AIRBORNE-MILITAIR VIERT 75 JAAR BEVRIJDING IN BOXTEL
'Uniformjas van Mervin Stomberg hoort in Boxtel'
MARC CLEUTJENS
De uniformjas van Mervin Emery Stomberg (1919-2006) is het pronkstuk van de tentoonstelling 'Boxtel in de oorlogsjaren 1940-1944' in museum MuBo. De zwaargewonde Amerikaanse militair zat in de herfst van 1944 wekenlang ondergedoken in natuurgebied Kampina. Stombergs kleinzoon John Ginger uit Atlanta (Georgia) schonk het kledingstuk aan de inwoners van Boxtel en is later deze maand aanwezig bij de 75e herdenking van de bevrijding. ,,Als jullie mijn opa niet hadden geholpen, was ik er niet geweest."
Ginger vertelt graag over het leven van zijn opa, die in 1919 werd geboren in Peoria (Illinois). Drie maanden na zijn huwelijk met Wilma Leppen in 1941 ging hij begin 1942 in militaire dienst en maakte hij onderdeel uit van de 82e Airborne Division.
,,Mervin kreeg zijn infanterietraining in Fort Benning, het bekende opleidingscentrum van de infanterie in Georgia", vertelt de kleinzoon van de militair. ,,Hij was drager van drie bronzen sterren die aangeven dat hij deelnam aan drie veldslagen", vervolgt Ginger. ,,Hij landde in Afrika en maakte de oversteek naar Sicilië. Later in de oorlog landde hij op 6 juni 1944 als parachutist in Normandië en werd hij ingezet tijdens operatie Market Garden in Nederland."
HOOFDWOND
Dat Stomberg ook werd onderscheiden met het 'Purple Heart' betekent dat hij gewond raakte tijdens de oorlog. Daarover werd eerder gepubliceerd door Gied Segers (1984) en Peter van der Linden (2014). Beide historici schrijven over het vroegtijdig landen van een Waco-glider (zweefvliegtuig - red.) in een weiland aan de Mijlstraat in Lennisheuvel. Dat gebeurde op 23 september 1944 tijdens operatie Market Garden.
Een van de elf bemanningsleden aan boord was Stomberg. Hij werd tijdens de vlucht boven Boxtel geraakt door vijandelijk geweervuur en liep ernstig hoofdletsel op.
De gliderbemanning werd na een paar dagen schuilen in een sloot in veiligheid gebracht. De zwaargewonde Stomberg werd de eerste dagen na de noodlanding verpleegd op de hooizolder van boerderij De Verwachting aan de Jacob Reutenlaan. Later verhuisde hij naar de woning van de weduwe Van Zeeland-Hazenberg aan de Molenstraat. Hij werd daarheen gebracht door verzetsman Roel Dekker, die verloofd was met de dochter des huizes: Zus van Zeeland. Nadat Stomberg voldoende hersteld was, werd hij naar zijn kameraden in de Kampina gebracht.
ZOEKEN OP GOOGLE
Bijzonder is dat Stombergs kleinzoon - en alle andere familieleden van de Amerikaanse militair - geen weet hadden van Mervins belevenissen in Boxtel. ,,We kenden wel flarden van verhalen. Maar opa was niet openhartig over de oorlogsjaren", vertelt Ginger. ,,Mijn vrouw Sherry googlede laatst zijn naam op internet. Ze stuitte op een anekdote over het onderduiken van ene Mervin Stomberg in een bos in Boxtel. Dit moest over mijn opa gaan!"
Gingers echtgenote bleek online enkele teksten uit het boek 'Kampina Airborne' van Peter van der Linden te hebben gevonden. Hij vertelt: ,,Ik kocht eerst het e-book, maar wilde het échte boek in handen hebben. Inmiddels heb ik er al drie gekocht. Ik kwam ook in contact met Peter en weet nu veel meer over de belevenissen van mijn opa. In Boxtel is zijn leven gered."
NOOIT VERGETEN
Toen de kleinzoon van Stomberg hoorde dat in deze gemeente een expositie werd ingericht over de Tweede Wereldoorlog, besloot hij de uniformjas van zijn opa te schenken. ,,Het is een gift aan de inwoners van Boxtel", stelt Ginger. ,,Deze jas hoort hier thuis omdat de mensen die daar in 1944 woonden zijn leven hebben gered. Het is ook een gift aan de kinderen van Boxtel, zodat ze meer kunnen leren over onze gezamenlijke geschiedenis. We mogen deze oorlog nooit vergeten en voorkomen dat zo'n tragedie zich nog ooit voordoet."
Ginger beschouwt de overdracht van de jas aan MuBo als 'een kleine blijk van waardering'. ,,Het allergrootste cadeau dat de inwoners van Boxtel mij hebben gegeven, is mijn leven. Als ze mijn zwaargewonde opa destijds niet hadden verpleegd en niet hadden geholpen bij het onderduiken in de Kampina, was ik er niet geweest." De kleinzoon van Stomberg verheugt zich op een bezoek aan Boxtel. Hij zal op 20 oktober met zijn moeder en tante - twee dochters van de militair - aanwezig zijn bij de herdenking van 75 jaar bevrijding bij het verzetsmonument in de Kampina.
VOOR EN NA DE OORLOG…
Soldaat Stomberg keerde in 1945 terug naar de Verenigde Staten. Hier kreeg hij met echtgenote Wilma zes kinderen. Stomberg nam afscheid van het leger en trad als lasser in dienst van de firma International Harvester in Canton (Illinois). Na zijn pensioen in 1974 verhuisde hij met zijn echtgenote naar Mississippi. Daar overleed hij in het stadje Brandon op 4 juli 2006: Onafhankelijkheidsdag.
Kleinzoon Ginger bekeek, nu de bevrijding van Boxtel binnenkort in zijn bijzijn gevierd wordt, alle foto's nog eens die hij van zijn opa heeft. ,,Het verschil tussen de foto's van voor en na de oorlog is groot", constateert hij. ,,Voordat Mervin naar Europa ging, lachte hij op alle foto's en had hij een zacht gezicht. Na zijn terugkeer in Amerika was mijn opa een neerslachtige man met harde gelaatstrekken en donkere ogen. Die verraden het oorlogsleed hij heeft gezien."
PLECHTIGHEID BIJ VERZETSMONUMENT
Boxtel herdenkt bevrijding bij de Kampina
Stichting Boxtel Vooruit houdt zondag 20 oktober de jaarlijkse herdenking van de bevrijding van Boxtel. Vijf dagen later is het precies 75 jaar geleden dat de bevrijders werden verwelkomd in het dorp. De plechtigheid begint om 13.30 uur en vindt plaats bij het verzetsmonument in natuurgebied Kampina aan de Roond. Het thema luidt: 'In vrijheid kiezen'.
Bij de herdenking wordt ter nagedachtenis aan de oorlogsslachtoffers een krans gelegd bij het monument en brengt gilde Sint-Barbara & Sint-Joris een vendelgroet. Net als andere jaren is ook nu een koperensemble van de Gildenbondsharmonie present voor de muzikale omlijsting. Daarnaast is deze keer ook de Swanee Bridge Jazzband van de partij die optreedt met zangeres Charlotte Pennings.
Een delegatie van Scouting Boxtel vormt de erewacht. Ter afsluiting wordt na de plechtigheid koffie en thee aangeboden door het gilde. Dat onderhoudt het in 2003 onthulde gedenkteken.
Het monument is opgericht ter nagedachtenis aan de verzetsmensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog hielpen om de gestrande luchtmachtmilitairen ('Airbornes') verborgen te houden op de Kampina. Zij naderden op dinsdag 24 oktober tegen de avond vanuit hun schuilplaats het centrum van Boxtel en werden op de Markt uitbundig toegejuichd. Daags erna arriveerde het officiële bevrijdingsleger: de 41e Highland Division vanuit het oosten.
FOTO RECHTS: Het in 2003 onthulde monument aan de rand van de Kampina herinnert aan de de mensen die actief waren in het Boxtelse verzet.
