IDENTITEIT VAN 7 OORLOGSSLACHTOFFERS ESCH EINDELIJK BEKEND
Ontdekking namen na 75 jaar 'bizar'
PÅL JANSEN
17 juni 1943. Inwoners van Esch zien dat de hemel wordt opgelicht door een brandende Engelse bommenwerper die boven hun dorp cirkelt. Wat zij niet weten, maar na ruim driekwart eeuw pas aan het licht komt, is wie er in die Lancaster zitten. De commissie 75 Jaar Bevrijding Esch kwam afgelopen maanden achter de zeven namen van de geallieerden die destijds zijn omgekomen. ,,Het is zó bizar dat we na 75 jaar pas weten wat er toen is gebeurd", aldus Nettie van de Langenberg.
Voorheen was bekend dat er twee vliegtuigen waren neergestort in Esch met in totaal negen slachtoffers. Over een van die crashes was echter nog geen informatie. ,,In de officiële rapporten van de gemeente destijds werd van de Lancaster die op 17 juni 1943 neerstortte, geen melding gemaakt", laat Van den Langenberg zien met het document in haar handen.
En met name in Engeland ligt zoiets gevoelig: de Britten vinden erkenning voor hun aandeel in de Tweede Wereldoorlog zeer belangrijk, licht Jan van Gerven van het commissie toe: ,,'Wij zijn toch naar jullie gekomen om te helpen?', is dan de gedachte. Engelsen zijn erg vatbaar om dat eerbetoon te krijgen."
En die eer komt onder meer piloot-officier Keith Inger Dexter van de Royal Air Force (RAF, destijds 32 jaar oud) toe. Net als zijn bemanningsleden William Thomas Sheperd (27), Horrace Staples (33), Robert Arthur Heslop (25), Harald Gwyn Thomas (34), James Maurice Carrol (23) en Roy Cyrill Ridegeway (24). Vijf van hen sprongen uit het vliegtuig voordat het crashte en zijn door de val overleden: ze hadden te weinig hoogte om de parachute te kunnen openen. Kapitein Dexter en een ander bemanningslid zijn omgekomen nadat het toestel enkele bomen raakte tijdens de buiklanding. Ze werden boven Oisterwijk neergehaald door een Messerschmitt Bf 109 onder leiding van Manfred Meurer van de Duitse Luftwaffe.
HAL 19
In een reeks van toevalligheden werden de puzzelstukjes bij elkaar gelegd. Met daarin hoofdrollen voor Monte Dexter-Banks (86), het neefje van de omgekomen Keith Inger. En Eric Holdtgrefe uit Baarle-Nassau. Al in 2000 ontmoetten de twee elkaar: beiden zijn lid van een MG-autocluc. Tijdens een bijeenkomst raakten zij in gesprek. ,,Ons Nederlands kenteken was aanleiding voor de vraag of wij wisten waar Boxtel lag", schreef Holdtgrefe aan 75 Jaar Bevrijding Esch. De Nederlandse MG-rijder is ook lid van de stichting Studiegroep Luchtoorlog én werkte bij Akzo Nobel in Boxtel. Holdtgrefe kreeg van Monte te horen dat diens oom was neergestort in de buurtschap Hal en dat hij de graven van de bemanning in Woensel had bezocht. Uiteindelijk kwam Holdtgrefe uit op een weiland bij Hal 19, de boerderij van Kees Olislagers. Van de Langenberg: ,,Kees is van na de oorlog en had het verhaal gehoord van zijn vader."
Ondertussen werd in Esch in het duister getast. Met geen enkele naam op zak en geen vermelding in de officiële rapporten, kwam Van de Langenberg niet veel verder. Totdat Dirk Paagman, die al meerdere boeken schreef over de bevrijding, haar wees op Jos Verbakel. Via de Udenaar, die er zijn hobby van heeft gemaakt om identiteiten te achterhalen van slachtoffers die in oorlogsgraven rusten, kwam meer informatie over de bemanning naar boven. ,,Op zijn advies trok ik de stoute schoenen aan en belde ik met het International Bomber Command Centre (IBCC houdt een archief bij over de bombardementenafdeling van de RAF - red.). Die had het rapport van destijds liggen." Zo kwam ze uiteindelijk bij Monte Dexter-Banks terecht, die op zijn beurt verwees naar Holdtgrefe. Zo werd het raadsel in Esch opgeklaard. Alhoewel: alleen over Keith Inger Dexter is veel bekend; over de overige bemanningsleden bestaat verder weinig informatie. ,,Dat is eigenlijk best sneu", vindt Van de Langenberg.
BROKSTUKKEN
Olislagers heeft met Holdtgrefe en Dexter-Banks kennisgemaakt en er is een vriendschap ontstaan. Ook zijn er diverse spullen ontdekt op de plek waar het vliegtuig is neergestort, zoals een leren pilotenhelm en een mondstuk. Van Gerven: ,,Het vliegtuig is toen door de Duitsers uit elkaar gehaald voor onderdelen."
Tijdens de herdenking in Esch, waarbij het dorp onder meer door re-enactment-groep War Department wordt teruggebracht naar de tijd van de bevrijding, zal Dexter-Banks met zijn zoon en diens vrouw ook aanwezig zijn. ,,Eric (Holdtgrefe) zal hem begeleiden en alles vertalen naar het Engels", aldus Van Gerven.
Het bevrijdingsevenement in Esch is van 25 tot en met 27 oktober. Vooral de zaterdag belooft spectaculair te worden. In de dorpskern, die wordt afgezet met ondersteuning van firma Van Rens Mobiliteit uit Helvoirt, wordt een vijandelijk treffen tussen de 'geallieerden' en de 'Duitse bezetters' nagespeeld.
FOTO BOVEN: De Engelse luchtbemanningsleden die nabij Hal 19 in Esch op 17 juni 1943 omkwamen. Van links naar rechts: William Thomas Sheperd, James Maurice Carrol, Roy Cyrill Ridegeway, Harald Gwyn Thomas , Horrace Staples, Robert Arthur Heslop en piloot-officier Keith Inger Dexter. (Foto: commissie 75 Jaar Bevrijding Esch).