BOXTELS JONGERENWERK BIJ 'DE LA SALLE' (KORAALGROEP)
'Onze jeugd is liefst op eigen terrein'
Wie in Boxtel jongerenwerk zegt, denkt al snel aan B-Town. Maar het vakgebied is stukken breder; in Boxtel alleen al. Bij De La Salle werken tientallen jeugdwerkers aan lastige problematiek. Een gesprek met teammanager Tonio André en groepsbegeleider Vera Kraag: ,,De grootste uitdaging vind ik toch wel de agressie."
PÅL JANSEN
Behandel- en expertisecentrum De La Salle is een onderdeel van de Koraalgroep in de regio Noordoost-Brabant. Er leven 180 tot 200 kinderen, tieners of jongvolwassenen met doorgaans een lichte verstandelijke beperking, ernstige gedrags- en/of psychiatrische problemen op het terrein aan de Schijndelseweg, verdeeld over twintig woonvoorzieningen. Daarnaast heeft De La Salle nog allerlei andere werkzaamheden, ook in andere plaatsen: van 'leefgroephuizen' tot naschoolse dagbehandeling en onderwijsondersteuning.
In een van de huizen werkt 'groepsopvoeder' Vera Kraag. Anderhalf jaar geleden studeerde de pedagoog af in 's-Hertogenbosch en sindsdien werkt ze bij De La Salle. Kraag is een van de groepsbegeleiders van negen tieners vanaf vijftien jaar. ,,Ik sta als het ware met ze op en breng ze naar bed. Dus ik leef echt met hen, stuur ze aan, wijs ze er bijvoorbeeld op dat ze hun kamer moeten opruimen of hun tanden moeten poetsen", vertelt ze.
Of Vera een soort ouder is, is een lastig te beantwoorden vraag. Ze voedt de jongeren wel op, omdat ouders daar zelf niet of in mindere mate toe in staat zijn. Anderzijds is ze uiteraard niet de echte moeder van de groepsleden. ,,We houden wel korte lijntjes met ouders, zoveel mogelijk zaken proberen we met hen in overleg te doen." Teammanager Tonio vult aan: ,,We zitten ook met voogdijkinderen zonder ouders die hen een opvoeding kunnen geven. Ons werk is erop gericht om jongeren perspectief te geven. Zoals een terugkeer naar huis of doorstroom naar een gezinshuis."
HET GEZIN
Er wordt op het terrein en in de huizen aan de Linde (het terrein van De La Salle) een normale gezinssituatie nagebootst. En net zoals in normale gezinnen, kunnen jongeren vrij rondlopen. ,,Veel van hen bewegen zelfstandig in de samenleving in tegenstelling tot vroeger toen alles op het terrein plaatsvond. We hebben hier bijvoorbeeld kinderen die bij RKSV Boxtel voetballen", zegt Tonio. Wel worden zij naar hun kamer gestuurd als ze over de schreef gaan, net als in een normaal gezin. Tonio: ,,Soms bestaat het misverstand bij mensen dat wij ze kunnen opsluiten. Dat is niet zo; we zijn geen gesloten, maar een open jeugdzorginstelling."
JEUGD VAN BUITEN
'Contact met de buitenwereld' betekent dus ook dat de bewoners op straat kunnen rondlopen. Ook Tonio en Vera zien de berichtgeving over de overlast van hangjeugd in Boxtel. Maar dat 'hun' adolescenten elders in Boxtel keet kunnen trappen, baart Tonio niet de meeste zorgen. ,,Onze jongeren komen weinig buiten het terrein. Zij blijven het liefst hier omdat ze het spannend vinden om elders te zijn. Waar we ons vooral druk om maken, is de jeugd die naar ons toe komt."
Zondagochtend vond nog een drugsincident plaats: een jongen van zestien jaar uit Nieuwegein is daarvoor deze week aangehouden: hij wordt ervan verdacht xtc-pillen te hebben verkocht aan kinderen van onder meer De La Salle die er onwel van werden (lees elders op deze pagina). ,,De kinderen waar wij mee werken, zijn erg kwetsbaar. De meiden voor loverboys bijvoorbeeld. En jongens zijn weer heel erg bezig met het krijgen van status", aldus Tonio. En die komen zo weer sneller in aanraking met criminaliteit.
Geweld, drugsgebruik, zware psychologische uitdagingen: dit alles en veel meer komt aan bod op De La Salle. Zo speelt dit soort problematiek ook in de woongroep van Vera. ,,De grootste uitdaging vind ik toch wel de agressie", zegt ze. Net als collega's wordt haar geleerd om 'dreigend destructief gedrag' vroegtijdig te signaleren: voorkomen is beter dan genezen. Niet alleen werkt Vera met jeugd die een lichte verstandelijke beperking heeft, vult Tonio aan: ,,Bij veel jongeren is de sociaal-emotionele leeftijd niet hoger dan vijf jaar." Als een kind van die leeftijd een driftbui krijgt, zijn de gevolgen nog te overzien. Bij een zestien- of zeventienjarige is dat wel anders, weet Vera: ,,Sommigen zijn ook echt een kop groter dan ik."
Een constant onveilig gevoel op haar werk heeft Vera echter niet: ,,Ik werk in een topteam waarin je erg goed wordt opgevangen en waaraan je alles kwijt kan." Dat het in huizen van De La Salle kan escaleren, is een gegeven. Boven alles geeft het werken voldoening, aldus Vera: ,,Op voorhand weet je dat je voor dit werk kiest. Maar in de praktijk is het toch anders. Er bestaat geen handleiding voor. Elke jongere vereist een andere aanpak." De ene heeft soms behoefte aan meer autoriteit, de ander juist aan een knuffel. Vera: ,,En die krijgen ze hier óók."
HARD AANPAKKEN?
Hoe deze jeugd zich straks staande kan houden in de samenleving, is een enorme uitdaging. Een maatschappij waarin mensen boos en veroordelend reageren op hun acties, waarbij voor jongeren niet altijd duidelijk is dat ze iets fout doen. Ook al is dat voor de gemiddelde persoon kraakhelder. Tonio: ,,Wat in ieder geval altijd averechts werkt, is dat je vanuit dezelfde emotie reageert als de jongere." Wellicht klinkt 'hard aanpakken' dan wel populair, maar in de realiteit roept zoiets vooral strijd op, weet Tonio: ,,En strijd, dat zijn deze jongeren gewend."
FOTO BOVEN: Pedagoog Vera Kraag (links) en teammanager Tonio André werken als het ware 'in het oog van de storm' als het gaat om jongerenwerk. Mensen met een licht verstandelijke beperking en zware problematiek proberen zij zo goed en kwaad als het kan klaar te stomen voor de samenleving. (Foto: Pål Jansen).
Boxtel
Duurzame week
De Duurzame Week Boxtel duurt van zondag 6 tot en met zondag 13 oktober en begint met Festijn Indenhof: een markt in de boomgaard aan de Mgr. Bekkersstraat. Meer informatie bij David Andreae, e-mail: ttboxtel@gmail.com of telefoonnummer: 06-46 01 25 80.