GERBERT VAN DER AA HOUDT PUBLIEKSREIZEN DOOR DE SAHARA
Boxtelse journalist 'zeilt' over eeuwenoude zandpaden
MARC CLEUTJENS
Gerbert van der Aa (1968) reist al dertig jaar naar zijn 'tweede thuis': Afrika. De in Esch geboren en in Boxtel opgegroeide journalist en historicus publiceert regelmatig over zijn reizen naar landen als Marokko, Algerije, Libië, Soedan, Kameroen en Tunesië. Binnenkort organiseert hij zijn eerste 'publieksreis' en zet hij koers richting de Sahara in Mauritanië. ,,Reizen in een groep is leuker dan in je eentje op pad gaan."
Over een kleine twee maanden begroet Gerbert zijn reisgenoten in Atar. Waar zij met een chartervlucht via Parijs naar de kleine stad in Mauritanië vliegen, rijdt hij zelf met zijn Toyota Landcruiser die kant op. ,,Zo is mijn passie voor Afrika begonnen", vertelt Gerbert. ,,Ik wilde graag exotische plekken zien en Afrika is dan vanuit Nederland het dichtste bij."
Bijna 25 jaar geleden maakte Gerbert van zijn passie ook zijn beroep. Na een studie geschiedenis koos hij voor de journalistiek. Hij ging reizen en artikelen schrijven over landen in Afrika en het Midden-Oosten. Hij schreef ook boeken: over corruptie in Nigeria, het Libië van dictator Khadaffi en de 'vriendelijke schurkenstaat' Soedan. Twee uitgaven werden genomineerd voor de Bob den Uyl-prijs voor reisliteratuur.
Gerberts boek over de Toearegs in Mali is in het Engels vertaald. ,,Ik neem altijd een stapeltje mee als ik naar dat land reis. In het hotel in Bamako waar ik dan verblijf, werkt een serveerster die er graag reclame voor maakt." Omdat Mali momenteel geen veilig land is - de VN heeft er een missie waaraan ook Nederland deelneemt - reist hij er voorlopig niet heen. Liever gaat hij naar Mauritanië, dat wél een veilige bestemming is. ,,Na vijftien jaar is het weer veilig om door de Sahara te reizen. De grootste terroristische dreiging is verdwenen, het negatief reisadvies is versoepeld."
TOLERANTE CULTUUR
De woestijnreis in Mauritanië duurt twee weken. ,,We rijden meestal over onverhard terrein en passeren canyons, zandvlaktes en zandduinen. Soms stuiten we op een oase", blikt Gerbert vooruit. Hij is een liefhebber van de Sahara. ,,Reizen door de woestijn is als zeilen. Je navigeert over eeuwenoude zandpaden of volgt zandsporen, al is reizen nu een stuk eenvoudiger omdat je kaarten van Google Maps kunt downloaden."
Onderweg wil de journalist laten zien hoe nomaden leven. ,,Wie Sahara zegt, zegt nomaden. Deze volkeren trekken al eeuwen rond met hun vee en leven in harmonie met de natuur. Zonder auto, zonder televisie, zonder airconditioning."
Als reisleider beschikt Gerbert over een satelliettelefoon. Daarnaast neemt hij een lokale gids in de arm en wordt gereisd met twee terreinwagens, waaronder zijn robuuste Landcruiser. ,,Ik wil reizigers laten zien dat Mauritanië een tolerante cultuur heeft. Vrouwen hebben meer vrijheden dan je misschien zou verwachten. In dit land geldt de sharia (islamitische wetgeving – red.), maar die wordt niet heel streng toegepast."
Gerbert vervolgt: ,,Het is heerlijk om door de Sahara te reizen. Soms leggen we 80 kilometer af, soms niet meer dan 25. We trekken rustig rond en slaan 's avonds ons kamp op. Dan stoken we een vuurtje en belandt een geiten- of kamelenpoot op de barbecue. Daarnaast heb ik voldoende bonen, pasta en rijst bij me en slaan we onderweg in karavaanstadjes groente en fruit in."
STIEKEM WERKEN
Met de reis naar Mauritanië slaat Gerbert een nieuwe weg in. ,,Ik wil meer dan alleen schrijven over Afrika. Ik wil mijn liefde voor de Sahara delen." Maar hij blijft wel werkzaam als journalist: ,,Werken in veel Afrikaanse landen wordt wel steeds moeilijker. Regeringen zitten niet te wachten op journalisten."
Begin dit jaar kwam Gerbert in het nieuws nadat hij tijdens een reportage in Marokko het land werd uitgezet. De geheime dienst had hem al een tijdje gevolgd en zette hem na meer dan dertig reizen zonder pardon over de grens. In journalistenvakblad Villamedia schreef hij: ,,Persvrijheid, zoals in Europa, bestaat bijna nergens in Afrika. Meestal zijn allerlei vergunningen en accreditaties verplicht. Maar als je die aanvraagt, krijg je ze vaak niet. In de praktijk ben ik voortdurend aan het schipperen. Zonder vergunning werken is meestal de enige optie."
Als journalist heeft Gerbert zijn focus verlegd. Waar hij vroeger schreef over politieke of economische vraagstukken, zoekt hij nu mooie verhalen. ,,Ik houd van wielrennen en stuitte in Mali op een grote wielerronde waarover ik schreef in NRC Handelsblad." Ook klimaatverandering heeft zijn aandacht. ,,In de Sahara regent het steeds vaker, maar de woestijn rukt op. Hoe dat kan? Geiten! Die vreten echt alles op. Dan denk ik: daar zit een verhaal in."
* * *
Gerbert van der Aa reist in november naar Mauritanië. Er zijn nog enkele plaatsen vrij. Kijk voor meer informatie op www.vanderaa.wordpress.com/sahara.
OP DE FOTO'S: Gerbert van der Aa gaat in november met een groep reizigers naar Mauritanië (linksboven een foto van het straatbeeld). In de Sahara wordt gekampeerd. (Foto's: Gerbert van der Aa).
