ACTIVITEITEN OP 28 SEPTEMBER EN 20 OKTOBER
Gemonde herdenkt bevrijding nu wél
HENK VAN WEERT
Met uitzondering van de onthulling van een verzetsmonument, vijftien jaar geleden aan de Hooghemertseweg, is in Gemonde zelden of nooit aandacht besteed aan de bevrijding van de Duitse bezetting. Daar komt nu echter verandering in. Een enthousiast team van vrijwilligers bereidt een groots opgezette herdenking voor met activiteiten op 28 september én 20 oktober.
Operatie Market Garden, die 75 jaar geleden de bevrijding van Zuid-Nederland inleidde, zorgde er ook in deze regio voor dat op tal van plekken Amerikaanse zweefvliegtuigen met parachutisten crashten. Alleen al in Gemonde betrof het zes locaties. Een daarvan was een akker tussen de Schijndelsedijk en de Hooghemertseweg. Bewoners uit het gebied hielden de overlevende militairen verborgen voor de nazi's in een nabijgelegen bos, de Gasthuiskamp. Voor hen werd in oktober 2004 een verzetsmonument opgericht, ontworpen door wijlen Broer van Houtum. Hij had in zijn woonplaats Boxtel een soortgelijk herdenkingsteken gemaakt dat een jaar eerder werd opgericht. Jaarlijks wordt daar rond 24 oktober, de datum dat het dorp daadwerkelijk werd bevrijd, een plechtigheid gehouden.
Onder toeziend oog van een erewacht, gevormd door militairen van de Koninklijke Luchtmacht, werd het Gemondse verzetsmonument vijftien jaar geleden onthuld. Sindsdien bleef het echter stil bij de in plaatstaal vormgegeven beeltenis van een boer die een militair naar een schuiladres begeleidt. ,,Er is eigenlijk nooit veel aandacht aan de bevrijding besteed", zegt Wim Verhoeven, de sinds vorig jaar gepensioneerde leerkracht van de Gemondse Sint-Lambertusschool. ,,Alleen met dodenherdenking op 4 mei vindt jaarlijks een korte plechtigheid plaats bij het kruisbeeld tegen over de kerk."
MEER AANDACHT GEVEN
Twee jaar geleden trof Verhoeven zijn oud-leerling Willem van der Steen, inmiddels werkzaam op vliegbasis Volkel, in de Vossenholen, een natuurgebiedje iets ten noorden van het verzetsmonument. Beiden namen het initiatief om het gedenkteken wat meer onder de aandacht te brengen. Van het een kwam het ander en samen met enkele leden van heemkundevereniging Den Hogert werd besloten dat deze keer de bevrijding maar wél eens ruim herdacht moest worden. Maandelijks wordt in het Freelandmuseum aan de Lariestraat, waar de familie Ten Horn voertuigen, wapens en uitrusting uit de Tweede Wereldoorlog tentoonstelt, overlegd om het programma vorm te geven.
Zaterdag 28 september wordt om 10.00 uur een tweede gedenkteken onthuld. Dat gebeurt nabij de plek waar in september 1944 ook een zogeheten glider neerstortte: bij de Schoonberg die volgens Verhoeven tegenwoordig ook wel aangeduid wordt als de Gemondse Beemd. Diezelfde dag wordt bij het verzetsmonument aan de Hooghemertseweg een nieuwe plaquette onthuld met daarop de namen van de twaalf Airborne-militairen uit de Gasthuiskamp.
FOTO BOVEN: De werkgroep die de bevrijdingsherdenking in Gemonde voorbereidt, vergaderde vorige week in het Freelandmuseum. (Foto: Peter de Koning).
