ALLE BELANGHEBBENDEN OP EEN RIJTJE • WETHOUDER INFORMEERT RAAD EIND SEPTEMBER OVER VOORTGANG
De belangenbrij rondom plannen nieuw Oosterhof
JULES HAMELEERS
Vier rapporten, talloze gesprekken en ruim twintig jaar: dat en veel meer heeft het al gekost om de schop in de grond te krijgen bij winkelcentrum Oosterhof. En het einde lijkt nog niet in zicht: verantwoordelijk wethouder Eric van den Broek is in gesprek met alle betrokkenen en verwacht zijn belangenafweging eind september aan de gemeenteraad te kunnen presenteren. Maar wat zijn die belangen nou precies? Een beschouwing.
'Welkom in de cijferbrij rond het plan Oosterhof'. Deze kop prijkte in juni in Brabants Centrum nadat het vierde onderzoek over het winkelcentrum naar buiten kwam. Wethouder Eric van den Broek vroeg de vereniging van eigenaren (vve), projectontwikkelaar Hurks en Jumbo Supermarkten om hun uitbreidingsplan beter te onderbouwen, waarna zij onderzoeksbureau BRO contacteerde. De conclusie: een uitbreiding van de Jumbo is helemaal niet funest voor supermarkt Coop in Liempde.
Eerdere rapporten in opdracht van Albert Heijn, Plus en Coop zeiden het tegenovergestelde. Ook de detailhandelsvisie uit 2015 (ook van BRO) stelt dat Jumbo met maximaal 15 procent kan uitbreiden. In de huidige plannen wordt Jumbo 46 tot 77 procent groter. Ook feiten, zoals het totale aantal vierkante meters supermarktoppervlak in Boxtel, verschillen per rapport. Oftewel: cijferbrij.
En dan zijn er nog bezwaren van omwonenden, belangen van ondernemers en geluiden uit het centrum.
Dus, opnieuw met alle belanghebbenden aan tafel, aldus Van den Broek. Deze gesprekken zijn nu bijna afgerond, meldde hij dinsdag 27 augustus in de gemeenteraadsvergadering. Heeft de wethouder zich een weg kunnen banen door deze belangenbrij? Van den Broek wil vooralsnog niet reageren op vragen over het winkelcentrum, omdat hij 'niet op de zaken vooruit wil lopen'. De gemeenteraadsleden krijgen zijn conclusie voor het einde van deze maand schriftelijk toegestuurd. Hier alvast een overzicht van de verschillende belangen.
1. BOXTELAREN
Boxtelaren zullen de schop waarschijnlijk het liefst morgen de grond in zien gaan bij Oosterhof. Dit bleek ook uit een eerdere rondvraag van deze krant bij omwonenden, waarbij leefbaarheid het belangrijkste is. Ze vinden de ontwikkelingen erg lang duren: 'het lelijke gebouw' moet zo snel mogelijk een facelift krijgen, volgens hen.
De klankbordgroep, opgericht door enkele buurtbewoners, maakt zich voornamelijk zorgen over de parkeeroverlast. De groep is bang dat het door de extra grote Jumbo drukker wordt en dat er onvoldoende rekening is gehouden met toenemend verkeer.
De omwonenden die Brabants Centrum sprak, maakten zich hier echter niet zo druk om. Veel van hen hebben een eigen garage en ook voor voertuigen van bezoekende vrienden en familie is wel plek.
Maar deze ontspannen houding is niet het enige geluid dat uit de buurt rondom Oosterhof komt. Er zijn enkele omwonenden die sterk bezwaar maken tegen de huidige plannen. Zij hebben aangegeven hun protesten bij de hoge raad neer te leggen, als dat nodig is.
Natuurlijk zijn er ook andere Boxtelaren die niet in de directe omgeving van Oosterhof wonen, maar wel boodschappen doen bij het winkelcentrum. Ook voor hen zullen een grotere Jumbo en de andere vernieuwingen hoogstwaarschijnlijk gunstig zijn. Met meer vloeroppervlak, ontstaan er nieuwe mogelijkheden: bijvoorbeeld een groter assortiment, meer winkelcomfort door bredere gangpaden en verse maaltijdbereiding.
Een derde doelgroep onder Boxtelaren zijn zij die überhaupt zelden of nooit boodschappen doen in Oosterhof. Verandert een grotere Jumbo en een vernieuwd Oosterhof dit? Zo ja, heeft dit uiteraard gevolgen voor de supermarkten. Of dit het geval is, daar lopen de meningen sterk over uiteen.
2. WINKELIERS OOSTERHOF
Het belang voor Jumbo is evident: een grotere winkel geeft het bedrijf een hoop meer mogelijkheden wat voor een hogere omzet kan zorgen. Maar ook andere ondernemers in Oosterhof hebben een verbouwing bovenaan hun wensenlijstje staan. Hun winkels huizen al twee decennia in een verouderd gebouw, wat de klandizie vanzelfsprekend niet ten goede komt. Bovendien houdt de lange duur van het proces ook verdere investeringen en vernieuwingen binnen hun eigen ondernemingen tegen. ,,We zijn allemaal zo rond de vijftig en als we nog willen investeren moet dat echt nu gebeuren", zei eigenaar Hans van Erp van Dierenspeciaalzaak Boxtel eerder in deze krant.
3. SUPERMARKTEN
De meest besproken partij zijn hoogstwaarschijnlijk de overige supermarkten in de gemeente Boxtel. Hun belangen zijn zonder twijfel zeer groot: de ondernemers van de Albert Heijn, Coop en Plus zijn geen franchisehouders en moeten hun eigen zaak draaiende houden. Zij kunnen niet terugvallen op een moederbedrijf.
De supermarkthouders zijn bang dat zij omzet verliezen als de Jumbo met zo'n grote hoeveelheid vierkante meters uitbreid. Een dorpssupermarkt zoals Coop zou hierdoor sterk onder druk komen te staan, stelden de drie rapporten van respectievelijk de gemeente en de supermarkten. Buurtsuper Spar in Esch vreest voor haar voortbestaan, meldde Waldo Kuijpers in april in deze krant. Een enorme Jumbo zal de doodsteek zijn voor deze kleine ondernemingen, is de vrees.
Het nieuwste rapport van BRO spreekt deze conclusie, die het bureau opmerkelijk genoeg eerder min of meer ook zelf deed, nu tegen. Het laatste onderzoek van BRO, dat nu niet in opdracht van de gemeente maar van projectontwikkelaar Hurks, Jumbo en de vereniging van eigenaren, zegt nu dat de uitbreiding van Jumbo geen probleem is. Hoewel Coop wellicht iets minder omzet zal draaien, overleeft de super dit wel, meent BRO nu. BRO stelt dat Liempdenaren boodschappen doen bij Coop omdat deze in de buurt is en dat zal door een nieuw Oosterhof niet veranderen. Wat waar is, blijft onduidelijk. Een feit is dat Spar en Coop kleinere ondernemingen zijn, wat hun kwetsbaarder maakt.
Ook andere supermarkten zijn bang dat hun omzet zal afnemen door een grotere Jumbo. Ook hier is de vraag in hoeverre deze angst reëel is. Een veelgehoord argument, zoals hierboven beschreven, is dat mensen toch vooral boodschappen doen in een supermarkt waarvan de locatie voor hen het handigst is. Geen enkel rapport heeft tot nu toe uitsluitsel kunnen geven hierover. Een onafhankelijk onderzoek, dat niet in opdracht van de belanghebbenden is opgesteld, was wellicht wenselijker.
Ditzelfde geldt ook voor de winkels in het centrum. De vraag is echter in welke mate deze twee gebieden met elkaar concurreren. Het centrum wil een winkelgebied zijn, waar Oosterhof vooral een boodschappencentrum is. Boxtel heeft, naast een Albert Heijn, vrijwel geen verswinkels in het centrum.
Het probleem blijft de cijferbrij: de rapporten die er nu liggen, zijn telkens gemaakt in opdracht van belanghebbende partijen. Waarom de gemeente nu voor een belangenafweging kiest in plaats van een onafhankelijk onderzoek, is onduidelijk. Alle verschillende 'onderzoeken' zorgen voor meer vragen dan antwoorden. Opvallend, want op landelijk niveau zijn er juist ontzettend veel gegevens over de supermarktbranche voor handen. Verantwoordelijk wethouder Eric van den Broek wil er op dit moment geen duidelijkheid over verschaffen.
4. LIEMPDENAREN
Een groep die achtergesteld lijkt in alle gesprekken en onderzoeken, zijn de Liempdenaren zelf. Hoewel wethouder Van den Broek aangeeft wel in gesprek te zijn geweest met SPiLL en het dorpsberaad, zijn de dorpelingen niet ondervraagd over hun consumentengedrag. Wat is hun motivatie om wel (of niet) bij de Coop te winkelen? Gunfactor en nabijheid zouden pro's kunnen zijn, een kleiner assortiment een tegenargument. En, hechten Liempdenaren een grote waarde aan hun dorpssuper? Zo ja, dan zullen zij deze hoogstwaarschijnlijk blijven bezoeken. De vraag of Coop wel of niet blijft voortbestaan, zou wellicht het beste gesteld zijn aan de mensen die de winkel in leven moeten houden: het winkelend publiek dat er zijn geld uitgeeft.
5. GEMEENTE BOXTEL
De gemeente Boxtel heeft ook belang bij een gerenoveerd Oosterhof: een leefbaar en 'bruisend' Boxtel is wat zij nastreeft. Bedrijvigheid doet de sfeer in de wijk Oost goed en houdt Boxtelaren tevreden. Maar om een groot project als Oosterhof tot een goed einde te brengen, is er draagvlak nodig. Ook het centrum is een belangrijk gebied en beide belangen botsen wellicht. Dat is wellicht een verklaring voor een deel van de uitvoerige gesprekken en vele onderzoeken.
Er blijven enkele belangrijke vragen onbeantwoord. De detailhandelsvisie, die in 2015 met veel moeite is opgesteld, lijkt nu buitenspel te staan. Als nu de naderende belangenafweging de leidraad wordt, waarom is er dan zoveel energie gestoken in dat eerdere document? Daarnaast: waarom laat de renovatie van Oosterhof al twintig jaar op zich wachten? Hoewel er veel belangen in het spel zijn en zo'n groot project niet zomaar van de grond komt, blijft dat opvallend.
Al met al staat wethouder Van den Broek voor een duivels dilemma. Er liggen meerdere rapporten en een detailhandelsvisie die elkaar op veel vlakken tegenspreken. Cijfers die feitelijk zouden moeten zijn, verschillen per document. En nu wordt aan dit portfolio ook nog een uitgebreide belangenafweging toegevoegd. Waarop het gemeentelijk bestuur zijn keuze zal baseren is een vraagteken. (Grote foto: Bas van den Biggelaar).
