GEMONDE GRAAFT GEESTDRIFTIG NAAR GESCHIEDENIS
Een mammoet vinden in de achtertuin
Jan Hermens
,,Wij gaan door tot de ijstijd, de oudste uiteraard", grapte Lisette van Deutekom. In haar achtertuin in Gemonde gaapt een flink gat. De Gemondse schraapt met een schop voorzichtig grond van de bodem. Man en kinderen hebben een troffeltje in de aanslag om belangwekkende vondsten voorzichtig van de aarde te ontdoen. Het gezin doet mee aan het archeologieproject Gemonde graaft geschiedenis.
,,Wij willen een mammoet vinden," onthult Lisettes jongste zoon Ruben. Dat het niet eens zo onwaarschijnlijk is in Nederland resten van het reusachtige uitgestorven zoogdier aan te treffen, is bekend binnen de werkgroep archeologie van heemkundevereniging Den Hogert. Die is mede-organisator van het project. Daarnaast analyseren professionele archeologen van de Universiteit van Amsterdam de scherven, pijpenkopjes en andere voorwerpen die de grond onder het dorp prijsgeeft. Gemonde graaft geschiedenis maakt deel uit van het internationale project Community Archaeology Rural Excavations (CARE) met als doel de historische ontwikkeling van kleine dorpskernen te onderzoeken. In Liempde werd eerder dit jaar al gegraven, Boxtel en Esch volgen in 2020.
Intussen stuit de familie Van Deutekom op ijzer. Een tamelijk groot, onbekend voorwerp dat zich niet zomaar laat uitgraven. ,,Hier bevindt zich het Pompeï van Gemonde," roept dochter Eline enthousiast. Of dat zo is, valt nog te bezien. In ieder geval prikkelt het ijzer de fantasie.
PARTYTENT
In een weiland aan de Hogert, hebben Rien van Houtum, Ruud Hemelaar, Gerard van Kaathoven en Paul en Karlijn van der Greef een partytent opgezet. Een verstandige zet, want zo koud is het deze zaterdag niet; het kwik tikt de 31 graden Celsius aan en het graafwerk vereist de nodige inspanning. De groep heeft niet alleen een scherp oog voor scherfjes, maar ook voor grondstructuren. Paul van der Greef: ,,Een ronde verkleuring kan duiden op sporen van woningbouw maar er kan ook sprake zijn van een dierengang."
Van Kaathoven bestudeert opgediepte scherfjes met een kennersoog. ,,Kijk, hier zie je een donkere rand. Dat betekent dat het aardewerk niet helemaal doorbakken is. Dit fragment zou wel eens uit de Karolingische tijd afkomstig kunnen zijn."
De stukjes gebakken klei gaan in een zakje, op naar de wasafdeling. Bij dressuurstal Petra van Esch, het hoofdkwartier van Gemonde graaft geschiedenis, maken vrijwilligers de vondsten zorgvuldig schoon. ,,We documenteren alles nauwkeurig. Hopelijk ontdekken we nieuwe informatie over de historie van ons dorp, over bewoning of misschien zelfs de ontstaansgeschiedenis", vertelt heemkundige Jan van Leeuwen, mede-organisator namens Den Hogert.
De vele brokjes aardewerk ogen misschien niet spectaculair, maar het zijn bronnen, overblijfselen van een lang verleden. De organisatie is tevreden over het verloop van het project. Van Leeuwen: ,,Er zijn heel wat putjes gegraven. Het gemeentebestuur van Sint-Michielsgestel waardeert onze inspanningen, want wethouder Peter Raaijmakers is komen kijken en heeft ons een bijdrage van tweeduizend euro overhandigd."
GROTE FOTO BOVEN: Vrijwilligers wassen en sorteren de vondsten zorgvuldig. Geen scherfje ontsnapt aan hun aandacht.
KLEINE FOTO BOVEN: Het hele gezin Van Deutekom doet enthousiast mee aan het project. De kinderen hopen een mammoet te vinden. (Foto: Gerard Schalkx).
