GRAPPERHAUS: SAMENWERKING CRISISSITUATIE VERLIEP BEHEERST
'Brede Heide is een nieuw fenomeen'
PÅL JANSEN
Bij binnenkomst van de raadsvergadering van gisteren stonden verschillende politieagenten te wachten. Ook beveiligingsmensen waren ingeschakeld. Er stond een gevoelig en emotioneel onderwerp op de agenda: de 125 dierenactivisten die op 13 mei tien uur lang een varkensstal bezetten aan de Brede Heide. Een complexe, maar ook unieke situatie die vroeg om zorgvuldig handelen. En dit is ook gebeurd, aldus wethouder Peter van de Wiel.
De wethouder was ten tijde van de 'lokale huisvredebreuk' de vervanger van burgemeester Fons Naterop; die was op vakantie. CDA hoopte onder meer op een uitgebreide evaluatie van het besluitvormingsproces. Ook luidde meerdere malen de vraag waarom er pas om tien uur 's avonds voor het eerst informatie is verstuurd: een tweet. Raadslid Jan de Koning: ,,Ik heb niet eens Twitter."
DUIDING
Inwoners hadden behoefte aan duiding en wilde van de gemeente weten hoe nu verder, volgens Balans. De partij maar ook voorzitter Wim Jennissen van de lokale ZLTO, stelden dat de locoburgemeester in de uren van de actie niet goed bereikbaar was. Ook vroeg Balans zich af waarom Van de Wiel niet er plaatse was. ,,Duiding is op dat moment niet de eerste prioriteit", antwoordde Van de Wiel. ,,Eerst moet inzicht en overzicht op de situatie worden verkregen." Bovendien raadde de politie af om naar de locatie te gaan (Van de Wiel refereerde aan een tweet van het korps), aldus de wethouder.
Hij benadrukte echter dat er constant overleg was binnen de gezagsdriehoek: het verantwoordelijke overlegorgaan met daarin de burgemeester, Officier van Justitie en teamchef van de politie. Rond 13.00 uur kwam de melding van de bezetting bij de politie binnen volgens Van de Wiel. Daarna kreeg hij via een ambtenaar te horen van de inval aan de Brede Heide. Vervolgens werd de loco door de politie bijgepraat en kwam de zogenoemde gezagsdriehoek tot stand.
BEHEERST
Doordat niet sneller werd ingegrepen, escaleerde de boel bijna, vond Balans. Dat beeld bestreed Van de Wiel echter: ,,Ik ben ervan overtuigd dat we met zorg hebben gehandeld." Het resultaat is daar dan ook naar, aldus de loco. Minister Grapperhaus noemde de samenwerking in de gezagsdriehoek beheerst. ,,Dat is het grootste compliment dat je kunt krijgen", aldus Van de Wiel.
Een interne evaluatie komt er, maar niet alles kan naar buiten worden gebracht om het strafrechtelijk proces niet te beïnvloeden. Uiteindelijk zijn 68 mensen aangehouden voor lokaalvredebruik en nog eens twaalf mensen volgens de wet op de identificatieplicht.
Na zo'n tweeënhalf uur (Van de Wiel had ondertussen ruim honderd vragen beantwoord) kwam burgemeester Naterop nog met een afsluitende toelichting. ,,De vraag die geloof ik wel 80 tot 90 procent van Nederland beantwoord wil hebben: waarom heeft het nu zo lang geduurd? De informatieverstrekking was gewoon nog niet op orde. Er moest in eerste instantie nog de nodige informatie opgehaald worden bij de Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (SGBO) omdat we te maken hadden met een nieuw fenomeen. Heb daar ook even begrip voor." Hij vervolgt: ,,Dierenactivisme en -extremisme stonden nog niet zo hoog op de scope."
Binnenkort gaat Naterop met de ZLTO en de Producenten Organisatie Varkenshouderij aan tafel. Samen willen ze het onderwerp warm houden bij minister Grapperhaus. Ook om ondersteuning te bieden als er in de toekomst in Boxtel of elders in Nederland soortgelijke situaties voor gaan komen.
FOTO BOVEN: Het gevoelige onderwerp dat gisteren op de agenda van de lokale politiek stond, de bezetting van een varkensstal door dierenactivisten, zorgde voor veel belangstelling en emoties in de raadzaal. Onder meer bij de Boxtelse boer Willem-Jan Jacobs. (Foto: Peter de Koning).
POLARISATIE DUIDELIJK IN RAADSZAAL
Dierenactivisten tegen boeren tijdens inspreken
JULES HAMELEERS
Alle entrees van Boxtel werden gisteravond beveiligd. Onder andere bij het NS-station en ten hoogte van het Oertijdmuseum stonden meerdere politieagenten. Dit kwam door de gemeenteraadsvergadering: het college informeerde de raad over de bezetting van een varkensstal aan de Brede Heide. Negen insprekers, boeren en activisten, deden hun zegje.
De raadsvergadering was gister niet de plek van compromissen. Zowel de dierenactivisten als de boeren lieten veel emotie en krachtige bewoordingen horen tijdens hun inspraken. Linda Janssen, voorzitter van de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) noemde de demonstranten intimiderend en onacceptabel. David de Jong, sympathisant van de dierenactivisten, stelde dat mensen in de toekomst terug zullen kijken op de intensieve veehouderij zoals ze nu terugkijken op de Holocaust of de slavernij. Er waren geen gemeenschappelijke gronden, slechts polarisatie. Toch klonk vanuit haar kant en drie van de andere boeren de smeekbede tot dialoog, en niet tot dit soort acties.
DIERENBEUL
Melkveehouder Willem-Jan Jacobs staat 24 uur per dag en zeven dagen per week klaar staat voor zijn dieren, uit passie voor zijn vak. Hij deelt 'dat hij steeds vaker het gevoel heeft dat hij zijn manier van leven en werken moet verantwoorden'. Zo zette hij zijn kreupele koe apart in een wei om haar beter te laten genezen. Wanneer een filmpje hiervan op sociale media gedeeld wordt, wordt gezegd dat de boer zijn koe laat 'creperen', maar het omgekeerde is waar. ,,Dierenactivisten framen de boer als dierenbeul", aldus Jacobs.
Zowel de gemeente, verantwoordelijke minister Grapperhaus als de boeren en landbouworganisaties noemden allen één woord wanneer het ging over de stalbezetters: extremisten. Erwin Vermeulen van dierenrechtenorganisatie Animal Rights vindt dat zij zich hierom 'diep en diep moeten schamen'. ,,Het is een klap in het gezicht van mensen die iemand hebben verloren bij echte extremistische acties, zoals de MH17 of Bataclan." Ook stelt hij dat het zinloos is om te spreken over de bezetting zonder te praten over het 'waarom' van de actie. Hij vindt dit een 'voorspelbaar gevolg' vindt van de huidige veehouderij.
Namens de agrarische spraken naast Janssen en Jacobs nog varkensboer Henk Gerrits, boerin Annemarie Welvaarts en voorzitter Wim Jenissen van de plaatselijke afdeling van boeren- en tuindersvereniging ZLTO. Zij stelden dat agrarische ondernemers het beste voor hun dieren wil en openstaan voor verbeteringen binnen hun vakgebied. De dierenactivisten willen toe naar een samenleving geheel zonder vleesindustrie.