LIEMPDSE FABRIEK TRAA VERBINDT AMBACHT MET INNOVATIE
Internet geeft klompenhandel vleugels
MARC CLEUTJENS
Het aantal klompenmakerijen is in Nederland op twee handen te tellen. Eén klompenfabriek ligt aan de Kapelstraat in Liempde waar eigenaar Ad Traa nog elke dag draagklompen voor de Nederlandse én buitenlandse markt produceert. Zoon Luuk leidt de bloeiende internetwinkel van het familiebedrijf. Opvallend: de kleine souvenirklompjes worden niet meer gemaakt in Liempde. Ze komen uit Hangzhou, in China…
Ooit was Liempde een echt klompenmakersdorp. Historicus Jean Coenen schreef in zijn boek 'Baanderheren, boeren & burgers' dat er in 1890 in het dorp 29 klompenmakerijen waren. Ze boden werk aan 232 ambachtslieden. De mechanisatie had in het begin van de twintigste eeuw grote gevolgen. ,,Een goede klompenmaker kon zes tot zeven paar klompen per dag maken", weet Ad. ,,Met de komst van de machines produceerde een medewerker van een klompenfabriek 250 paar per dag."
Klompenfabriek Traa draait als een tierelier. Wie aanklopt bij de fabriek aan de Kapelstraat kan in de winkel een paar klompen kopen of kiezen uit het souveniraanbod. Maar veruit de meeste klompen liggen uitgestald in toeristenwinkels, op de Albert Cuijp- en Waterloopleinmarkt in Amsterdam en bij de Zaanse Schans. Internet is voor klompenfabriek Traa een groeimarkt. Ad's zoon Luuk draait fulltime mee in het bedrijf en richt zich met name op de online verkoop van klompen en klompjes alsmede andere originele Holland-souvenirs.
WILGENBROEK
Luuk is de vierde generatie die meedraait in het bedrijf dat in 1928 door Adrianus Traa werd opgericht. De opa van huidige eigenaar Ad huwde destijds een Liempdse boerendochter en opende aan de Kapelstraat een klompenmakerij. ,,Mijn overgrootvader Willem was ook klompenmaker", vertelt Ad. ,,Hij had in Boxtel een werkplaats op de plek waar nu brede school Wilgenbroek staat."
De Liempdenaar nam de klompenfabriek over van zijn vader en zag de mechanisatie steeds grotere vormen aannemen. ,,De komst van een automatische schuurmachine was de laatste innovatie", aldus Ad. ,,Al het zware handwerk wordt nu door machines gedaan. Alleen het beschilderen van de klompen doen we nog met de hand." Het ambachtsteam van klompenfabriek Traa bestaat naast de eigenaar uit een flexibele schil van enkele gepensioneerde dorpsgenoten, die op afroep beschikbaar zijn.
PATROONBOND
Met de sluiting van veel klompenmakerijen verdwenen ook veel ambachtslieden uit beeld. Ad herinnert zich drukke jaarvergaderingen van de Nederlandse Vereniging van Klompenmakers, waar onder meer werd gepraat over pensioenen. ,,In de jaren tachtig moest de vereniging nog een grote zaal huren, nu komt er slechts een handjevol ondernemers op af."
In Liempde is Traa Klompen de laatste klompenfabriek. In 2004 sloot het bedrijf van Cor van der Vleuten – ook gelegen aan de Kapelstraat – de deuren. Deze klompenmakerij werd in 2001 getroffen door een grote brand. ,,De klompenindustrie blijft echter behouden voor Liempde", benadrukt Ad. ,,Met respect voor de Liempdse geschiedenis houd ik zelfs de Klompenmakers Patroonbond Sint-Jacobus in stand, ook al ben ik het allerlaatste lid."
APPEN MET CHINA
De groeiende toeristische belangstelling voor klompen is ook voor het Liempdse familiebedrijf een impuls geweest. Het leeuwendeel van de klompen dat er wordt geproduceerd, gaat dankzij internet massaal over de toonbank. ,,Ze gaan de hele wereld over", glundert Ad. ,,Een Amerikaanse folkzanger kocht hier ooit een paar klompen. Hij beloofde op klompen te gaan optreden op een festival in New Orleans."
De productie van kleine souvenirklompjes is vijf jaar geleden verplaatst naar China. ,,We konden niet meer concurreren met de lage prijzen waarmee Chinezen de markt bestormen", zegt de eigenaar van de Liempdse klompenfabriek. In plaats van te buigen voor de Chinese markt, koos hij voor verplaatsing van een deel van de productie. ,,Onze souvenirklompjes worden nu gemaakt door een familiebedrijf in Hangzhou. De kwaliteit is prima en we beschikken over een product dat erg in de smaak valt." Ad vervolgt: ,,We kennen het bedrijf goed en Luuk onderhoudt uitstekende contacten. Dankzij een vertaalprogramma kan hij gewoon appen met de eigenaar."
Via zusterbedrijf Traa Souvenirs worden niet alleen de kleine klompjes, maar ook honderden andere Holland-souvenirs op de markt gebracht. ,,De draagklompen blijven we in Liempde produceren", benadrukt Ad. In het hart van de Meierij groeien volop populieren, die als grondstof voor het houten schoeisel worden gebruikt. ,,Laatst zijn langs de rijksweg A2 tweeduizend populieren gekapt. Ik was er als de kippen bij om er een aantal te kopen. Op het erf liggen nu 150 boomstammen om tot klompen verwerkt te worden. Daarmee blijft onze Liempdse klomp een écht streekproduct."
KLOMPENMAAND
De maand april is door Stichting Brabantse Klomp aangewezen als Klompenmaand. In tal van gemeenten in Het Groene Woud worden leuke activiteiten gehouden. Een overzicht staat op www.brabantseklomp.nl.
FOTO BOVEN: De klompenproductie is ook in de fabriek van de familie Traa in Liempde grotendeels gemechaniseerd. Ad (rechts) en Luuk staan bij een van de machines in de werkplaats. (Foto: Peter de Koning).