STAND-UP PREEK IN PROTESTANTSE KERK
'We zitten in de tijd van 'Gij zult gelukkig zijn''
PÅL JANSEN
In de tijd van de oude Grieken waren de goden het hoogst haalbare geluk, tijdens de Verlichting was geluk een constructie, maar anno 2019 is dat... tja, een goede cappuccino. Zomaar een stukje uit de redevoering van Tim Vreugdenhil. Hij is niet zomaar een dominee, maar een stand-up-predikant, tevens schrijver van het boek 'Stand-up Theology'. Donderdag verzorgde hij een preek de protestantse kerk aan de Clarissenstraat met als thema 'de druk van geluk'.
In zo'n drie kwartier tijd worden allerlei christelijke onderwerpen behandeld: van lijden tot saamhorigheid. Het bijbelboek blijft echter bij het spreekgestoelte liggen, terwijl Vreugdenhil te midden van zijn circa veertig luisteraars een vermakelijke preek (of beter gezegd: voorstelling) houdt. Hij begon als predikant in Amsterdam, maar vond dat te weinig mensen de christelijk boodschap in zijn kerk ontvingen: ,,Hoe goed ik ook mijn best deed, het gros van de mensen bereikte ik niet. Ik moet naar de mensen toe, dacht ik op een gegeven moment. Ik ben vervolgens naar de stad gegaan, heb de leegstaande Oosterkerk gehuurd. Maar hoe die mensen aan te spreken? Stand-up comedy is populair in Amsterdam, tegenwoordig is er ook veel aandacht voor stand-up filosofie. Dus waarom geen stand-up theologie? Dus een soort theaterachtige vorm van het preken."
STADSPREDIKANT
In zijn betoog verhaalt de dominee, inmiddels benoemd tot stadspredikant van Amsterdam, over de druk van geluk. Niet alleen is gelukkig zijn belangrijk in onze samenleving, het is zelfs een 'obsessie' geworden, betoogt Vreugdenhil. Gewoon kan niet meer, alles moet fantastisch zijn, zegt hij: ,,Als mijn vrienden vragen waar ik op vakantie ga, dan is 'Zeeland' een cultureel heel fout antwoord. Je moet zeggen: ik twijfel nog tussen Vietnam, Thailand of Brazilië. Dat spreekt de mensen aan."
De Protestantse Gemeente in Boxtel is bezig met een thema-jaar dat in het teken staat van 'geluk'. Medeorganisator Alice Bremmer: ,,In de tijd van sociale media zien we mensen online alleen maar heel gelukkig zijn. Alsof je alles in de hand zou hebben. Die druk zie je heel erg."
Maar niet alleen het thema, ook de eigenaardige vorm die Vreugdenhil kiest was een reden hem uit te nodigen. Medeorganisator Marianne van Krimpen: ,,De traditionele vieringen zijn ook erg aan het veranderen in de kerk." Zijn iets minder traditionele preken ook wenselijk in de Boxtelse kerken? Nou, dat is al aan de gang, vertelt Bremmer: ,,Corrie Terlouw (predikant Protestantse Gemeente Boxtel) houdt ook regelmatig overwegingen die vrijer van vorm zijn."
OP ZOEK ZIJN
De vertelvorm stand-up-comedy brengt in Amsterdam in ieder geval volk op de been. Hoewel in Boxtel de verslaggever van dienst de enige twintiger was, blijken veel jongeren (en tevens niet-christenen) de Oosterkerk op te zoeken. 'Dominee voor ongelovige millenials' kopte dagblad Trouw in haar krant van 4 juni vorig jaar. Vreugdenhil: ,,Ja, er komt publiek op af. Sterker: mensen betalen zelfs een ticket. Meestal zitten er vijftig à zeventig man, soms honderd. Niet-christelijke mensen hé, maar wel bezoekers die 'op zoek' zijn."
Ook volgens Alice en Marianne komt de 'cabaret-achtige' preek, waarin overigens nog wel het boek Psalmen uit het Oude Testament aan het einde om de hoek komt kijken, wel binnen bij de mensen. Niet onderwijzend, wel onderhoudend, concludeerden zij tevreden.
FOTO ONDER: Onder de noemer 'de druk van geluk' preekte stand-up-dominee Tim Vreugdenhil donderdag in de protestantse kerk. Over deze vertelvorm vertelt hij meer in zijn boek 'Stand-Up Theology'. (Foto: Pål Jansen).
Lezing in MuBo over kruisvorm in Mattheus-passie
Organist en Bach-kenner Kees van Houten uit Boxtel spreekt zondag 10 maart van 11.15 tot 13.00 uur over de kruisvorm in de Matthäus-Passion. Hij verzorgt zijn lezing in het plaatselijke museum MuBo aan de Baroniestraat.
In deze lezing wordt aangetoond dat Johann Sebastian Bach zijn Matthäus-Passion heeft ontworpen in de vorm van een kruis. De passie bestaat uit twee delen. Dit omdat er in de tijd van de grote componist zelf tijdens de Matthäus-Passion een preek werd gehouden Het eerste deel is het kortst en staat voor de horizontale balk, het langere tweede gedeelte symboliseert de staander. Kern van Van Houtens betoog is de duiding van het centrale punt waar de balken elkaar kruisen. Dit houdt volgens de Boxtelse Bach-deskundige verband met de verloochening van Christus door Petrus. Ook is er de nodige getallensymboliek verweven met Bachs meesterwerk. Tijdens de lezing zijn muziekfragmenten uit de Matthäus-Passion te beluisteren.
Van Houten publiceerde in 1998 een boek over de kruisvorm in de Matthäus-Passion: 'Ich kenne des Menschen nicht'. Dat kreeg grote bekendheid in binnen- en buitenland en werd in het Duits vertaald.