CLUB BOXTELAREN WEET HET ONDERWIJS IN VOORMALIG SOVJETREPUBLIEK TE VERANDEREN
'Begin van een nieuwe lente in Belarus'
RENS VAN DEN ELSEN
,,Kinderen met een beperking in Belarus (Wit-Rusland - red.) gaan hiervan profiteren." Ria Schraverus van de stichting Weeshuizen Belarus uit Boxtel vertelt het vol trots. Ze heeft het over de structurele verandering binnen het speciaal onderwijs in de voormalige Sovjetrepubliek, die zij samen met de stichting Vrienden van Belapdi heeft weten te bewerkstelligen. Hiermee krijgen deze kinderen weer een kans in de maatschappij. Na drie jaar intensief samenwerken met onderwijsambtenaren en de overheid aldaar werd hiervoor vorige week tijdens een afsluitende conferentie het handboek gepresenteerd. Dit dient als blauwdruk voor de rest van het land. Wim Ketelaars en Ria's man Gerard waren namens de twee stichtingen aanwezig.
,,Het heeft heel wat moeite gekost, slapeloze nachten ook, maar het is gelukt. We mogen wel spreken van een historisch moment", vertelt Ria trots. ,,Omdat het ons als 'buitenstaanders' is gelukt om iets te veranderen in zo'n land." Tijdens de bijeenkomst lieten de kinderen onder meer zien wat ze zoal hebben geleerd tijdens hun opleiding. ,,Dat zij dit zelf mochten doen was al een grote stap voorwaarts. Voorheen was een dergelijke presentatie ondenkbaar tijdens officiële aangelegenheden", aldus Ria.
OP TAFEL SLAAN
Met haar stichting Weeshuizen Belarus zet de betrokken Boxtelse zich sinds 2001 in voor kinderen met een lichamelijke of verstandelijke beperking in het Oost-Europese land. In korte tijd kreeg wist zij een weeshuis om te bouwen tot een internaat annex leerboerderij voor agrarische opleidingen. Ook werden diverse woningen gerealiseerd waar kinderen leren zelfstandig te leven. ,,Ik heb moeten praten als Brugman en regelmatig op tafel moeten slaan om zaken voor elkaar te krijgen", vertelt Ria. ,,Langzaam maar zeker kwam het van de grond, met als gevolg dat deze kinderen weer een kans kregen."
Maar er mistte nog een puzzelstuk. ,,Want na de opleiding is er geen overgang naar de maatschappij. Zodra ze een diploma hebben, is er geen begeleiding meer, terwijl dat voor deze doelgroep zo belangrijk is", vertelt Ketelaars, die in de loop der jaren in contact kwam met Ria en haar stichting. Daarom werd er nagedacht over een vervolgstap. Ketelaars, die als oud-directeur van Saltho Onderwijs veel ervaring heeft met speciaal onderwijs en Thieu Dollevoet, oud-rector aan Fontys Hogescholen schreven een plan. Daarin krijgen kinderen via verschillende stages en begeleiding naar werk een grotere kans van slagen.
Drie jaar lang werd er intensief samengewerkt binnen het project 'arbeidstoeleiding voor leerlingen van internaten in Belarus'. ,,Kinderen kregen een stempel mee van 'dit werk kun je, dus dat ga je doen'. Maar met dit project staat het kind centraal en wordt er gekeken naar wat hij of zij wil en kan en hoe kunnen we daar komen. Dat is voor onderwijsambtenaren in Belarus een wezenlijk andere manier van denken."
Om de mensen in het Oost-Europese land warm te maken voor deze denkwijze, was er vaak overleg. Regelmatig kwamen ambtenaren naar Boxtel om een idee te krijgen hoe Nederland het speciaal onderwijs aanpakt en hoe zij dat in de mal van het systeem in Belarus konden gieten. Zo is onder meer het principe van stagelopen en de term jobcoaching geïntroduceerd. Ketelaars: ,,Wij hebben weliswaar de voorzet gegeven, maar ambtenaren en professoren van de universiteit in Minsk hebben zelf alles ontwikkeld. Op die manier werden ze zelf ook enthousiast."
SUDDEREN
Met de conferentie van vorige week werd het project officieel overgedragen aan het ministerie van Onderwijs in Belarus. Er komt nog wel een vervolg, maar: ,,We laten het nu eerst even sudderen en kijken hoe dit model vorm gaat krijgen", vertelt Ria. De eerste slag is al gewonnen. Een paar dagen ná de afsluitende conferentie kreeg ze een bericht van de directeur van het instituut voor Correctie en Rehabilitatie in Minsk. Zij gaf aan dat er begin november een grote bijeenkomst is voor internaten en onderwijsinstellingen uit het hele land, waar het handboek wordt besproken. Ria's ogen schitteren: ,,Een hele grote stap, ik krijg er kippenvel van als ik het weer lees. Hopelijk is dit het begin van een nieuwe lente in Belarus."