RECHTER GEEFT BOXTELSE BUURGEMEENTE HUISWERK
Oirschot keek niet naar belang agrariër
PÅL JANSEN
De eerste zitting van de rechtszaak tussen Natuurmonumenten en de Brabantse Milieufederatie (BMF), gemeente Oirschot en de Boxtelse varkensondernemer Johan van Hal is achter de rug. Er zijn nog geen uitspraken gedaan. Wel werd duidelijk dat de rechters vinden dat Oirschot onvoldoende rekening heeft gehouden met de belangen van Van Hal. Die gemeente trok eind 2017 een vergunning in die de ondernemer recht gaf om 19.000 biggen te houden aan de Logtsebaan. De rechtbank geeft de gemeente opnieuw de kans om dat besluit binnen vier weken beter te onderbouwen.
De rechtszaak tussen de partijen draait om een ingewikkeld vergunningstraject en de besluiten die de gemeente Oirschot nam. In het kort: in 2012 kreeg de Boxtelse varkenshouder al een vergunning om 19.000 biggen te houden aan de Logtsebaan in Oirschot, vlakbij natuurgebied de Kampina. Dat besluit werd door Natuurmonumenten aangevochten, maar de Raad van State verklaarde de bezwaren in 2013 al ongegrond.
TERUGGEDRAAID
In 2016 vond een soort vernieuwing van deze vergunning plaats. De aanvraag werd gewijzigd naar 16.000 biggen en andere luchtwassers. Eind 2017 besloot voormalig wethouder Frans van Hoof (SP) van Oirschot echter om toch geen nieuwe vergunning af te geven. Van Hal stapte daarom begin 2018 naar de voorzieningenrechter waarop het besluit werd teruggedraaid.
Eind 2017 trok Van Hoof óók de oude vergunning van 19.000 biggen in. Daar ging het donderdag tijdens de zitting eerst over. Vast staat dat Van Hal in 2012 alle benodigde vergunningen al had gekregen van de gemeente Oirschot. Maar de vergunning van 19.000 biggen werd teruggenomen op basis van een nieuw intrekkingsbeleid. Simpel gezegd: omdat er langer dan drie jaar niets gebeurde aan de Logtsebaan, mocht de vergunning volgens de gemeente worden ingetrokken.
KANTTEKENINGEN
Rechter Maarten Verhoeven zette daar echter kritische kanttekeningen bij tijdens de zitting. Er trad vertraging op in het vergunningstraject omdat er een reorganisatie was bij de gemeente. Bovendien bleek in de rechtszaal ook dat Oirschot geen rekening had gehouden met de belangen van de Boxtelse ondernemer.
Hoewel de rechters officieel nog geen uitspraak deden, namen ze wel alvast een voorschot op de tussenuitspraak van half oktober. Oirschot krijgt opnieuw de kans om het besluit over het intrekken van de vergunning voor 19.000 biggen beter te onderbouwen waarbij onder meer de belangen van Van Hal wél worden meegewogen. Na de rechtszaak wilde de gemeente geen commentaar geven over de zitting.
De tweede vergunning uit 2016 die Oirschot uiteindelijk wel verleende aan Van Hal, maar waar Natuurmonumenten en de Brabantse Milieufederatie weer bezwaar tegen aantekenen, moet nog door het gerechtshof worden behandeld. Het duurt nog 20 tot 25 weken voordat er een einduitspraak komt over beide vergunningen.
BETER ONDERBOUWEN
Toine Cooijmans van Natuurmonumenten vond het jammer dat gemeente Oirschot haar 'huiswerk onvoldoende had gedaan', maar is positief gestemd over de uitspraak van de rechter. ,,Nu kan Oirschot het besluit beter onderbouwen. Hopelijk leidt de uitstel van de bouw ook tot afstel", zegt hij.
Van Hals advocaat Johan van Groningen was óók positief gestemd. ,,De gemeente krijgt een zware opdracht", zegt hij. ,,Als er iets is dat je niet kunt verweren, zal dat leiden tot een rechtvaardig besluit."
(Foto boven: Albert Stolwijk, 2012).
Het verschil tussen biggen en varkens
Natuurmonumenten en BMF willen niet dat er een stal komt voor 16.000 varkens aan de Logtsebaan. Tijdens de rechtszaak wees Van Hal er nog een keer op dat het gaat om biggen. Er zit een belangrijk verschil tussen de twee termen binnen de veehouderij...
Biggen zijn hoogstens tien weken oud en worden zo'n 25 kilo voordat ze naar een varkensmesterij gaan. Volwassen varkens stoten uiteraard veel meer uit. Zo is de emissie van vleesvarkens een factor vier tot zeven keer hoger dan die voor biggen volgens de ammoniakeisen. Natuurmonumenten en BMF zeggen over de situatie aan de Logtsebaan echter dat er momenteel geen activiteit plaatsvindt. Dus alles wat erbij komt, is voor rekening van het natuurgebied. Maar een varkensboer moet eerst nog zogeheten varkensrechten kopen voordat die aan de slag gaat.
Al jaren minder varkensrechten
Sinds 1984 is het houden van varkens door de wet aan banden gelegd via een mestproductiewet, in 2005 vervangen door het varkensrechtensysteem.
Pas wanneer een ondernemer beschikt over varkensrechten, mag diegene de dieren houden. Deze worden overgekocht van andere varkenshouders waardoor het totale aantal varkens afneemt (ook de overheid koopt varkensrechten op). Oudere, vaak minder rendabele varkenshouderijen worden op deze manier opgekocht, terwijl nieuwbouw moet voldoen aan de laatste regelgeving. Het aantal varkensrechten neemt daardoor al jaren af: van 10,8 miljoen in 1998 naar 8,6 miljoen in 2017. Natuurmonumenten en de BMF zeggen echter ook dat de liggen van de stal zo dicht op de Kampina schadelijke gevolgen heeft voor het natuurgebied. Volgens Van Groningen is het in deze zaak precies omgekeerd: ,,Per saldo is er een gigantische afname van emissie."
