De Schaamte Voorbij: Risette en alle regeltjes om haar heen
'Ik was het overzicht werkelijk kwijt'
Wat betekent het om te leven onder het sociaal minimum en hoe wordt voedselhulp ervaren? Brabants Centrum brengt zogeheten 'stille armoede' in beeld en gaat in gesprek met cliënten van de Voedselbank. Deze week in De Schaamte Voorbij: Risette Elissen (53) uit Boxtel...
JOLEEN VAN ROOIJ
Soms belanden mensen in de financiële problemen en zien ze daarna door de bomen het bos niet meer. Het overkwam Risette na haar scheiding in 2011. ,,Vanwege de impact van de scheiding moest ik wat vaker vrij van mijn werk vragen. Ik was destijds parttime werkzaam als caissière en had tijd nodig om mezelf weer 'op de rit' te krijgen. Mijn werkgever vond echter dat ik maar een paracetamol moest pakken en gewoon door moest werken", legt Risette uit.
WERKKLEDING INLEVEREN
Na haar ziekmelding ontving zij twee dagen later een telefoontje van de bedrijfsarts. Ze werd tijdens dit gesprek geschikt geacht om aangepast werk te verrichten. Diezelfde week moest ze haar werkkleding inleveren en kreeg ze te horen dat haar contract niet verlengd werd.
Risette kwam in aanmerking voor een WW-uitkering voor achttien uur en had recht op aanvullende bijstand. In 2013 werd de uitkering zonder overleg gesplitst in twee verschillende soorten: één voor zeven uur en één voor elf uur. Hierop belde Risette met uitkeringsinstantie UWV om aan te geven dat ze bang was hierdoor in de problemen te komen. ,,Ik kreeg te horen dat ik me geen zorgen hoefde te maken; dat zou niet gebeuren."
Ondertussen werkte Risette voor een cateringbedrijf: ,,Wat ik in de catering verdiende, werd gekort op een van de twee uitkeringen. Maar mijn inkomen werd ook weer verrekend met de aanvullende bijstand. Op welk moment gekort, uitgekeerd of betaald moest worden... Ik had werkelijk geen overzicht meer van mijn inkomsten. Financieel kreeg ik het uiteindelijk niet rond."
CASEMANAGER
Risette nam contact op met haar casemanager van de gemeente. Alles werd weer omgezet naar een volledige bijstandsuitkering. ,,Door de gemeente werd ik eind 2014 doorverwezen naar de Voedselbank. Ik schaamde me niet om daar heen te gaan, voelde me ook niet schuldig maar werd letterlijk ziek van het feit dat ik mijn onafhankelijkheid kwijt was en niet meer de vrijheid had zelf te kiezen wat ik zou eten. Ik had echt tijd nodig om aan deze situatie te wennen", zegt Risette.
Eind 2015 lukte het Risette niet langer overzicht op haar financiën te houden. ,,Wat ik bijvoorbeeld in januari gewerkt had, werd in februari uitbetaald door de werkgever, maar in maart compenseerde de bijstand dit bedrag pas. Ondertussen moesten de huur, de ziektekosten en alle overige vaste lasten op tijd betaald worden. Door onkunde van mijn kant, ingewikkelde berekeningen en regelingen van de bijstand, een uitkering van het UWV en een wisselend inkomen, liep ik achter met betalingen. Ik raakte overspannen en depressief", verduidelijkt Risette.
Op eigen initiatief nam ze contact op met Schuldhulpsanering: ,,Ik had inmiddels een betalingsachterstand van vijfduizend euro. Voor sommigen lijkt dit bedrag misschien een schijntje, maar wanneer je tot de minima behoort, hou je geen geld over om schulden af te kunnen lossen."
WEIGEREN
Risette ontvangt wekelijks een voedselpakket. ,,Wat ik lastig vind, is dat ik uit oprechte dankbaarheid niets durf te weigeren. Maar omdat ik alleenstaand ben, houd ik soms weleens producten over. Ik kom bijvoorbeeld om in de beschuiten, maar durf dit eigenlijk niet te zeggen omdat ik zo enorm blij ben met wat er voor mij gedaan wordt. Ik begrijp dat het niet mogelijk is, maar wanneer ik zelf mijn producten zou mogen kiezen dan zou ik wellicht kunnen bijdragen aan een nog efficiëntere verdeling van de beschikbare producten", vertelt Risette.
TAXICHAUFFEUR
Sinds 2016 werkt Risette vijftien uur per week als taxichauffeur in het schoolvervoer. Vanwege rugklachten kreeg ze het medisch advies afwisselend te zitten, lopen en staan. ,,Dit werk is heerlijk om te doen. Ik heb zelfs een baangarantie voor vijf jaar! Vanwege mijn depressie ben ik psychologisch getest. Hieruit is gebleken dat ik regelmatige werktijden nodig heb en voldoende periodes van rust. Deze baan in het schoolvervoer pas perfect bij mij. De bijstand wil dat ik ander werk ga zoeken omdat ik te weinig uren maak en op deze manier niet uit de bijstand kom."
,,Volgens de gemeente kom ik zonder diploma's best in aanmerking als receptioniste in een bejaardenhuis. Dat betwijfel ik. Het goede nieuws is dat ik in december uit de schuldsanering ben."
VOOROORDELEN
Risette hoopt dat vooroordelen over mensen die de voedselhulp ontvangen, ooit zullen verdwijnen. ,,Je merkt het aan opmerkingen om je heen: 'Die? Die werkt toch, waarom dan naar de Voedselbank? Dan moet het om een verslaving gaan!' Of: 'Maar je hebt wél huisdieren?' Ik zou zeggen: ga een week in mijn schoenen staan of leef een maand in mijn huis en vorm dan pas een mening."
FOTO LINKS: Risette Elissen uit Boxtel ziet door constante veranderingen in uitkeringen en de regeltjes die daarbij komen kijken door de bomen het bos niet meer. (Foto: Daisy Renders).
GEMEENTE: 'ER IS MEER MOGELIJK DAN MENSEN DENKEN'
Armoedebeleid moet toegankelijker
Om meer mensen te bereiken die in aanmerking komen voor het armoedebeleid van de gemeente Boxtel, heeft wethouder Eric van den Broek vorige week een publiciteitscampagne gestart. Nog té vaak blijven voorzieningen voor minima ongebruikt en dat moet veranderen. Zeker nadat de gemeenteraad in december de inkomensgrens verhoogde van 110 naar 120 procent van het sociaal minimum.
,,Door het raadsbesluit worden de regelingen voor meer mensen toegankelijk en dit is een belangrijke stap in het bestrijden van armoede in Boxtel", stelt wethouder Van den Broek. Wie moeite heeft om maandelijks rond te komen, kan bij centraal zorgloket WegWijs aankloppen. Vaak is meer mogelijk dan mensen denken. In de gemeente worden posters en folders verspreid om het nieuwe armoedebeleid breed voor het voetlicht te brengen.
Onderdeel van de publiciteitscampagne vormen extra maatregelen voor moeilijk bereikbare groepen, meldt de wethouder: ,,Zo komt er een aparte actie om laaggeletterden te bereiken en ik probeer als wethouder het gesprek aan te gaan met allochtone groepen. Zo was ik vorige week vrijdag na het middaggebed in de moskee om verschillende bezoekers persoonlijk te spreken."
De campagne is deze week afgetrapt, maar zal de komende maanden voortduren. Daarvoor roept de gemeente de hulp in van organisaties als stichting Leergeld, Voedselbank en Vincentius. Maar ook verenigingen worden aangeschreven.
Loket WegWijs is gevestigd in Sint-Ursula aan de Baroniestraat. Kijk voor meer informatie op www.boxtel.nl/rondkomen.
Boxtel
Tweedehandsmarkt
Vogelvereniging Vogelvreugd Ons Ideaal houdt zondag 25 maart haar maandelijkse tweedehandsmarkt in gemeenschapshuis De Rots aan de Nieuwe Nieuwstraat. Bezoekers kunnen hier snuffelen tussen gebruikte spullen die op een nieuwe eigenaar wachten. De markt is open van 13.00 tot 16.00 uur.
