Oud-Boxtelaar ontrafelft de taalwet van Zipf

Taalwetenschapper Sander Lestrade van de Radboud Universiteit Nijmegen heeft een verklaring gevonden voor een honderd jaar oud taalkundig probleem: de wet van Zipf. Hoewel het verschijnsel al een eeuw oud is, lukte het wetenschappers tot op heden niet het te verklaren.

De voormalig inwoner van gemeente Boxtel schrijft over zijn ontdekking in het wetenschappelijk tijdschrift PLOS ONE. Ook de Radboud Universiteit besteedt er aandacht aan op haar site en de krant Trouw op de voorkant de Verdieping.

Voor de taalfanaten onder ons: de wet van Zipf beschrijft hoe 'de frequentie van een woord in natuurlijke taal afhankelijk is van zijn rangorde in de frequentietelling'. Eenvoudiger gezegd: het meest voorkomende woord wordt twee keer zo vaak gebruikt als het op een na meest voorkomende woord, drie keer zo vaak als het op twee-na meest voorkomende woord, enzovoort. Dit fenomeen verschijnt zowel in een taal als in langere teksten. De wet werd vernoemd naar de Amerikaanse linguïst George Kingsley Zipf die deze als eerste rond 1935 probeerde te verklaren.

RAADSELS

Volgens Lestrade was de taalkundige wet een van de grootste raadsels in de taalwetenschap die voorheen nooit goed werd onderbouwd. Hij verklaart de wetmatigheid door de samenhang tussen de zinsbouw (syntaxis) en de betekenis van woorden (semantiek) in een tekst. Via computersimulaties laat de van origine Boxtelaar zien hoe deze twee taalkundige onderzoeksvelden samen een wiskundig verband van Zipf vormen.

In de Nederlandse taal, zo legt Lestrade uit, zitten bijvoorbeeld slechts drie lidwoorden en tienduizenden zelfstandige naamwoorden. Voor ieder zelfstandig naamwoord gebruiken we een lidwoord, dus daarom komen deze drie woorden heel vaak voor. Bovendien zitten binnen de groep zelfstandige naamwoorden ook grote verschillen. 'Bord' wordt bijvoorbeeld vaker gebruikt dan 'verkeersbord'. Daar zitten echter ook nuances aan. Deze doet Lestrade uit de doeken in zijn wetenschappelijk artikel Unzipping Zipf's law.

TROTS

Lestrade is tevens de zoon van wethouder Marusjka Lestrade van gemeente Boxtel. Zij heeft al via haar Twitteraccount laten weten wat ze van de bevindingen van haar zoon vindt: ,,#Heeltrots."

Zelf laat taalwetenschapper Lestrade weten overtuigd te zijn van zijn oplossing. Binnen zijn vakgebied moeten nu de andere taalkundigen hun hoofd gaan breken over de juistheid van zijn bevindingen.

Boxtel

Ierse sessie

Liefhebbers van Ierse muziek zijn zondag 20 augustus tussen 13.30 en 16.30 uur welkom bij de gratis Ierse sessie in bed & breakfast In Den Boogert aan de Oude Boomgaard in Boxtel. Instrumenten die typerend zijn voor de Ierse muziekcultuur, zoals de viool, tinwhistle, bodhran, gitaar en trekzak, spelen de hoofdrol. Muzikanten zijn welkom om aan te sluiten. Ook is er ruimte voor ander repertoire, zoals Brabantse liederen.