WANDELEN MET DE VVV DOOR BOXTELSE GESCHIEDENIS TIJDENS ZOMERMAANDEN
Boxtelse architectuur uit 1900 nog zichtbaar in straatbeeld
MARIËLLE WIJFFELAARS
Het centrum van Boxtel niet aantrekkelijk? Tijdens de VVV-wandeling over de architectuur rond 1900 blijkt duidelijk het tegenovergestelde. Want juist in het Boxtelse centrum zijn nog veel panden te vinden met historie. Huizen met een classicistische of eclectische stijl. Of waar juist barokinvloeden nog volop zichtbaar zijn. Je moet alleen even weten waar je op moet letten...
De Boxtelse geschiedenis ontdekken, dat kan tijdens de wandelingen die de VVV in de zomermaanden organiseert. Al jarenlang krijgen deelnemers tijdens een tocht uitleg over het eeuwenoude Boxtel. Dit jaar zijn er twee nieuwe wandelingen bijgekomen: één over het kloosterleven en één waarbij deelnemers meer leren over de architectuur rond 1900.
Deze laatste tocht is populair. Klokslag zeven uur staan bij het VVV-kantoor aan de Markt vijftien mensen te wachten totdat gids Harrie van den Berg klaar is om te vertrekken. Maar voordat de panden bekeken worden, is wat achtergrondinformatie gewenst. ,,Tussen 1500 en 1850 groeide Boxtel nauwelijks, het was een moeilijke tijd", legt Van den Berg uit. ,,De panden veranderden wél: van lemen huizen naar woningen van baksteen."
DERTIG MONUMENTEN
Na de aanleg van de spoorwegen groeide het dorp sterk. Van den Berg: ,,Er moesten dus veel nieuwe huizen bij komen. Die stijl van rond de voorlaatste eeuwwisseling is in Boxtel nog volop terug te zien. We hebben maar liefst dertig monumenten, alleen al in het centrum."
Aan de Markt zijn verschillende monumentale gebouwen te vinden. Het gemeentehuis bijvoorbeeld, ontworpen volgens de Delftse School én geïnspireerd op kloosters in de omgeving van Boxtel. ,,Dat is bijvoorbeeld te zien aan de ramen", legt de VVV-gids uit. ,,Bij kloosters was het onderste deel vrijwel altijd afgesloten met luiken. Dan konden de geestelijken niet naar buiten kijken, er moest immers gewerkt worden..."
Een bijzonder pand aan het plein is café 't Hart van Boxtel, ontworpen volgens de Amsterdamse School. ,,Het is zelfs een rijksmonument", zegt Van den Berg. Maar ook het pand van sigarenmagazijn Voets is erg speciaal. Het is het enige Art Deco-ontwerp in Boxtel. ,,Een prachtig staaltje architectuur."
Het winkelpand en woonhuis aan de Stationsstraat waar tegenwoordig TinTin Kappers gevestigd is, brengt bij een deelneemster aan de rondleiding bijzondere herinneringen boven. ,,Ik heb hier als kind gewoond", zegt ze. ,,Mijn vader runde er een kruidenierszaak. Of het van binnen net zo mooi was? Dat weet ik niet meer zo goed. Het is in ieder geval veel groter dan het lijkt."
REPLICA
De Stationsstraat is een straat vol gemeentelijke monumenten. Er zijn vooral veel eclectische bouwwerken te vinden. ,,Dat zijn ontwerpen die niet in een bepaalde stijl passen", vertelt de gids. ,,Het is vaak een mengeling van meerdere stijlen."
Dat geldt bijvoorbeeld voor Stationsstraat 87, waar vroeger een lederwarenfabriek zat. Bijzonder detail: nummer 85 - het pand van de vroegere huisarts Jonkergouw - is bijna hetzelfde. ,,Dat valt niet echt op omdat de Kasteellaan er tussen door loopt. Maar als je goed kijkt, zie je dat de ene woning nagenoeg een replica is van de andere", zegt Van den Berg.
Natuurlijk wordt ook uitgebreid stilgestaan bij de prachtige geschiedenis van de Zwaanse Brug en het naastgelegen restaurant De Rechter. Dit traditioneel gebouwde pand verscheen in 1905 in het straatbeeld. Adriaan van Oerle van de gelijknamige weverij liet deze bouwen. Het vlechtwerk en glas-in-lood-ramen maakten duidelijk dat het hier ging om een van de notabelen van het dorp.
Bij het bombardement op de Zwaanse Brug in de Tweede Wereldoorlog raakte het gebouw weliswaar zwaar beschadigd, maar bleef het grotendeels overeind staan. ,,Het enige wat van de oude Zwaanse Brug is overgebleven, is een lantaarnpaal", vertelt Van den Berg. ,,Deze staat er nog steeds. Maar dat de oude brug is weggevaagd, is zo jammer. Eeuwig zonde..."
Ook een keer meewandelen? Elke woensdag en donderdag is er een cultuurhistorische zomeravond-rondleiding. Lees voor meer informatie het artikel elders op deze pagina.
FOTO LINKSBOVEN: VVV-gids Harrie van den Berg vertelt deelnemers aan de wandeling meer over de geschiedenis van de historische Zwaanse Brug in hartje Boxtel.
FOTO RECHTSBOVEN: De Stationsstraat in Boxtel kenmerkt zich door vele historische panden met prachtige en afwisselende architectuur. (Foto's: Mariëlle Wijffelaars).
Filmavond De Werf
Zorgorganisatie Cello vertoont vrijdagavond 25 augustus de film 'De schippers van de Kameleon' in dagcentrum De Werf aan de Nieuwe Nieuwstraat. Naast cliënten, hun familieleden en vrijwilligers van Cello zijn ook andere belangstellenden welkom. De filmvertoning start om 19.00 uur, de toegang is gratis.
