'Het leven heeft een donkere, maar ook een lichte kant'
Toen Henk Keukens (68) zijn baan verloor, kwam hij in een zwart gat terecht. Met hulp van anderen wist de Boxtelaar hier uit te klimmen...
,,Al op jonge leeftijd riep ik altijd 'ik kan het niet', zelfs voordat ik ook maar iets geprobeerd had. Ik had geen zelfvertrouwen en op latere leeftijd brak me dat op." Henk Keukens, geboren in de Breukselsestraat en opgegroeid in de vroegere volkswijk De Jordaan vlakbij het treinstation, werkte ruim 25 jaar met plezier als gereedschapsmaker bij DAF in Eindhoven. Tot het faillissement in de jaren negentig werd uitgesproken over de vrachtwagenfabrikant. ,,Ineens zat er een grote ketting om de poort en was het klaar." Voor Henk betekende dat een einde aan een structuur waaraan hij gewend was geraakt. ,,Opstaan, eten en drinken, werk en naar huis. Bovendien was mijn werk mijn grote hobby. Na het faillissement kon ik geen goede daginvulling vinden en raakte ik als het ware van het pad af. Mijn bodem viel weg."
Zijn zelfvertrouwen, dat door het werk bij DAF was toegenomen, daalde tot het nulpunt. ,,Ik kan niks, wil niks en doe niks. Dat was mijn motto in die tijd." Zijn gezin zette Henk ertoe hulp te gaan zoeken bij Reinier van Arkel, aanbieder van psychische en psychiatrische hulpverlening. ,,Mijn ouders zeiden altijd: 'Reinier van Arkel, daar moet je hard langsrijden. Dat is een gekkenhuis.' Veel mensen schamen zich als ze psychische of psychiatrische behandelingen moeten ondergaan, maar neem van mij aan: het is de reële wereld. Dit kan iedereen overkomen."
VERTROUWEN
Een jaar lang maakte de Boxtelaar vrijwillig gebruik van de dagbehandeling. ,,Ik sliep 's nachts thuis, maar meldde me iedere ochtend in de Hinthamerstraat in 's-Hertogenbosch." Samen met een therapeut en een groep werden activiteiten ondernomen; van zwemmen tot muziek maken. Henk werd gediagnosticeerd met ADHD, autisme en manische depressiviteit. ,,Pas na een halfjaar dagbehandeling realiseerde dat ik er slecht aan toe was en dat het echt nodig was om met mensen te praten."
Een jaar later besloot hij zelf te stoppen met de dagbehandeling. ,,Ik wilde niet meer iedere dag deelnemen aan activiteiten." De gesprekken met therapeuten werden wel in stand gehouden en tegelijkertijd zocht Henk naar een eigen daginvulling: hij ging solliciteren. ,,Ik had echt een schop onder mijn kont nodig. Uiteindelijk werd me bij het UWV gevraagd wat ik kon. Zo kwam ik bij een bouwbedrijf in Maaskantje terecht om allerlei hand- en spandiensten te verrichten. De poort openmaken, opruimen, koffie zetten, frietjes halen voor de werknemers. De uitvoerder had veel geduld met me en dat was net wat ik nodig had. Geen druk, maar stap voor stap dingen leren. Als iemand vertrouwen in je heeft, ben je bereid die extra stappen te zetten."
Drie tot vier jaar later ging het bouwbedrijf, net als DAF, failliet. ,,Het verhaal leek zich te herhalen, maar ik was veranderd. Van een man zonder zelfvertrouwen was ik nu iemand die durfde te zeggen wat ik dacht en kon relativeren. Ik ben niet in hetzelfde zwarte gat terechtgekomen. Dat heb ik echt te danken aan Reinier van Arkel. Waar je zelf telkens tegen een muur oploopt, zorgt een therapeut voor een deur in die muur. Je moet binnen deze organisatie wél de juiste weg zien te vinden. Ik heb met veel behandelaars gepraat. Als het niet goed klikte, ging ik op zoek naar iemand anders. Ik wilde namelijk niet meer terugvallen in dezelfde patronen. Je moet het ook zelf willen. Als je niet meewerkt, kom je niet verder. "
ENERGIE
Een therapeut raadde Henk aan om na het nieuwe faillissement vrijwilligerswerk te gaan doen. En dat bleek de juiste richting te zijn voor de Boxtelaar. Van parcourswacht bij de Ster ZLM Toer tot vrijwilliger bij Jazz in Duketown in 's-Hertogenbosch en van het organiseren van jeu-de-boules-middagen bij Cello tot hulp bieden aan bewoners in zorgcentrum Van Neynsel: de Boxtelaar is wekelijks druk in de weer én gaat overal op de fiets naartoe. Glunderend vertelt hij over zijn werkzaamheden. ,,Ondanks dat ik in Boxtel woon, is 's-Hertogenbosch mijn stad. Ik móet iedere week even de Sint-Jan zien." Zijn drukke agenda heeft voor Henk enkel een positieve uitwerking. ,,Je kunt je energie kwijt én je gaat niet piekeren. Dat was mijn probleem na het faillissement van DAF. Ik bleef alleen maar malen en dat zorgde voor geestelijke problemen."
Na jarenlang in allerlei vormen hulp te hebben gehad van Reinier van Arkel kwam Henk tien jaar geleden 'op eigen benen te staan'. ,,Waar ik weinig tot geen vertrouwen had in mezelf, hadden de behandelaars dat wél in mij. Mijn laatste therapeute vond dat het tijd was dat ik het zelf ging doen. Je snapt dat ik antwoordde: 'dat kan ik niet'. 'Henk, dat kun je wel', zei ze vervolgens. Toen ben ik het gaan proberen. De wereld is immers buiten. Je moet alleen wel die stap durven nemen. Ik dacht dat mijn therapeut me vervolgens vergeten was, maar ze belde een halfjaar later om te vragen hoe het ging. Mensen die vertrouwen in je hebben, kunnen een enorme steun zijn. Negentig procent van het werk moet je zelf doen. Zo moet je er zelf voor zorgen dat je verschijnt op afspraken, je voert vele gesprekken en je krijgt telkens opdrachten mee van behandelaars om jezelf steeds beter te leren kennen. Toch moet je personen om je heen hebben die je hand kunnen vasthouden."
Henk slikt geen medicatie en weet er inmiddels naar te handelen als hij zich minder voelt. ,,Even rust pakken of juist gaan fietsen. En het vrijwilligerswerk dat ik doe, zorgt voor positieve energie. Iedereen moet doen wat hij of zij leuk vindt. Dat klinkt simpel, maar het is écht zo en heeft mij geholpen."
CLIËNTENRAAD
Trots is hij ook op zijn bijna tienjarig lidmaatschap van de cliëntenraad van Reinier van Arkel, die bestaat uit (ex-)cliënten. Hij werd daarvoor gevraagd omdat het goed zou zijn voor zijn zelfvertrouwen én omdat hij een goede babbel heeft. ,,We bezoeken regelmatig afdelingen, praten met mensen en personeel. Hoewel ik al een tijd gestopt ben met behandelingen, weet ik wat de cliënten die ik spreek bedoelen. Ik heb het immers zelf meegemaakt. We zijn een luisterend oor."
Henk woont sinds acht jaar in de Kasteellaan, nabij de buurt waar hij opgroeide. Zijn huwelijk is gestrand, maar met zowel zijn ex als drie kinderen heeft hij goed contact. ,,Ik hoop nu vooral dat ik gezond blijf. Ik ben wie ik ben en ik schaam me daar niet voor. En ik houd mezelf één ding voor: het leven heeft een zwarte, maar zéker ook een lichte kant."