GERESTAUREERD CARILLON STROOIT PRACHTIGE KLANKEN UIT
Petrustoren zingt als een nachtegaal...
HENK VAN WEERT
Ruim zeshonderd mensen genoten zaterdag tijdens een zwoele zomeravond met volle teugen van CarillonProm Toeters & Bellen. Samen met de Gildenbondsharmonie, gitarist Harry Hendriks en de vocalisten Fenne van Wuijtswinkel en Rob Hazenberg lieten drie beiaardiers horen dat de bijna vijftig jaar oude en onlangs gerestaureerde beiaard weer als nieuw klinkt. De Sint-Petrustoren 'zingt' als een nachtegaal...
Tal van vrijwilligers brachten het voorbije halfjaar vele uren op de bovenste torenzolder door om onder deskundige leiding van de klokkenmaker Daelmans én meesterbeiaardier Arie Abbenes het Boxtelse carillon nieuw elan te geven. Zij hadden niet beter beloond kunnen worden: het pleintje voor de Sint-Petrusbasiliek was op deze mooie junidag een trefpunt van muziekliefhebbers én mensen met een voorliefde voor cultuurhistorie.
Dat zag ook tv-presentatrice Yvon Jaspers die vanuit het raam van haar voormalige ouderlijke woning het concert meemaakte. Haar vorig jaar overleden vader Jan maakte zich met anderen jarenlang sterk voor de restauratie van het carillon. Enkele weken geleden hing Yvon het laatste en kleinste klokje met de naam van haar vader in de klokkenstoel. Een filmpje dat Omroep Dommelland daarvan maakte vormde de inleiding van Toeters & Bellen.
NIEUWE MECHANIEK
Boxtels grootste muziekinstrument, het in 1968 geïnstalleerde carillon met 48 klokken, was in een sfeervolle entourage voor het eerst sinds vijf jaar weer voluit te horen. Het leek of er een compleet nieuw klokkenspel speelde: zó fris van klank was het instrument lange tijd niet meer te beluisteren. ,,Louter een gevolg van het vervangen van de mechaniek", oordeelde Tommy van Doorn.
De vaste bespeler van het monumentale Smitsorgel in de Boxtelse basiliek is benoemd tot beiaardier van de Petrustoren. Van Doorn liet in zeven solostukken horen dat zijn opleiding aan de Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort vruchten afwerpt. ,,Aan het klavier was het voorheen hard werken, na de restauratie speelt het carillon vederlicht. Een verademing en dat is ongetwijfeld te horen in de muziek die klinkt", vertelde de musicus.
Een verouderd systeem met contragewichten is volgens de beiaardier vervangen door veel verfijnder mechaniek en dat komt het bespelen van het carillon zeker ten goede, zo bleek tijdens Toeters & Bellen. Met name het Allegretto Grazioso in driekwartsmaat uit Dvoráks Slavische Dans beleefde op die manier een sprankelende uitvoering door Van Doorn als slotstuk van de pauze.
SANGUINEM SACRUM
Maar niet alleen als solo-instrument blijkt het Boxtelse carillon fraai tot zijn recht te komen. Dat bleek al meteen tijdens de opening van het drukbezochte openluchtconcert. De hymne 'Portantes Sanguinem Sacrum', die Mari van Gils in 2008 componeerde bij het eeuwfeest van de twee Boxtelse harmonieën, beleefde een imponerende vertolking met Rosemarie Seuntiëns aan het klavier in de kerktoren.
Aan de voet daarvan speelde de Gildenbondsharmonie op imponerende wijze de gedragen melodie, geïnspireerd op de Heilig Bloedprocessie. Ondertussen droeg de broederschap, net als een dag later tijdens de Heilig Bloedprocessie, met het schrijn van de Heilig Bloeddoek langs het podium. Maar zonder daarin de eeuwenoude relikwie. Die wordt immers slechts éénmaal per jaar uit de kluis gehaald...
Het ruim 60-koppige orkest, voor deze gelegenheid uitgebreid met meer dan twintig muzikanten van andere lokale muziekkorpsen én van gezelschappen uit de omgeving, had een glansrol in de CarillonProm. De eerder dit jaar aangetreden dirigent Eric Somers zorgde echter bij aanvang voor enige consternatie omdat hij op de bok ontdekte dat zijn partituur ontbrak.
Dat boekwerk met daarin de partijen van alle muziekinstrumenten lag nog bij de speeltafel van het carillon, zo bleek uit de cameraverbinding waarmee het publiek via een groot led-scherm ook de verrichtingen op de klokkenzolder kon volgen. De Boxtelse abseiler Frans Melskens sprong met de partituur uit een van de galmgaten, klauterde behendig naar beneden en hielp dirigent Somers uit de brand...
LAGE STEMMING
Het samenspel van beiaard en blaasorkest klonk weliswaar heerlijk, toch was dat resultaat niet zonder problemen bereikt, vertelde bassist Huub van de Pas. ,,Het is jammer dat klokken zijn afgestemd op 436 Herz. Harmonieën spelen doorgaans op 442 Herz. Dat betekende dat we alle instrumenten moesten verlagen door stempompen en dergelijke uit te trekken. En dan nóg moesten we laag intoneren. Dat leidde beslist tot enkele schoonheidsfoutjes, maar dat doet niets af aan dit prachtige concert."
Beiaardier Seuntiëns maakte ook indruk door haar samenspel met de Boxtelse gitarist en zanger Harry Hendriks; op de klokkenzolder vertolkte het tweetal het ontroerende 'Ik neem jou mee' van Gerard van Maasakkers. En in het adembenemende quatremainspel met collega Abbenes, onder meer beiaardier van de Utrechtse Dom, in de ouverture tot Rossini's opera 'De barbier van Sevilla', werd overduidelijk hoeveel het Boxtelse carillon aan klank en finesse heeft gewonnen.
Het toch al muzikale feestje kreeg nog extra cachet door de zang van Fenne van Wuijtswinkel (sopraan) en Rob Hazenberg (bas/bariton). Samen met de Gildenbonds vertolkten zij onder meer hits uit de musicals Miss Saigon en Les Misérables.
Diverse sprekers onderbraken het programma om hun dank en waardering uit te spreken voor het vele werk dat is verzet, zowel voor de restauratie van het carillon als voor het bijzondere concert waarmee het instrument aan een tweede leven begint. Pastoor Jacques Grubben vertelde dat zijn hart is gaan gloeien door hetgeen is bereikt. Burgemeester Mark Buijs deed een donatie van 250 euro in het onderhoudsfonds en zei te overwegen om op hoogtijdagen ook de beurs te trekken om de beiaard te laten klinken.
DANKBAAR
Namens het bestuur van de Heilig Hartparochie sprak vicevoorzitter Jos Polman: ,,Ik ben diep onder de indruk van wat hier gepresteerd wordt: fantastisch! Ons bestuur is dankbaar dat we het carillon weer zo mooi klinkt."
CarillonProm Toeters & Bellen werd na het invallen van de duisternis een kleurrijk schouwspel dankzij de verlichting die op de Sint-Petrusbasiliek werd geprojecteerd. Ludy Meister van evenementenstichting Boxtel Vooruit zorgde voor een stijlvolle, vlotte presentatie van het programma. Tijdens de uitvoering werd gecollecteerd ten bate van het onderhoudsfonds van het carillon en de Heilig Bloedstichting. De inzameling bracht 1.160,91 euro op.
BOVENSTE FOTO: Op het kerkplein voor de Sint-Petrusbasiliek begeleidde de Gildenbondsharmonie diverse solisten én de beiaardiers op het vernieuwde carillon. (Foto's: Gerard Schalkx).
