KAMPINA AIRBORNE MEMORIAL GROUP EERT GEALLIEERDEN
Monument voor vliegtuigbemanning
MARC CLEUTJENS
De leden van de Kampina Airborne Memorial Group uit Boxtel onthullen zaterdag 8 oktober aan de Mijlstraat in het buitengebied van Lennisheuvel een monument. De kleine zuil met plaquette herinnert aan de noodlanding van een Amerikaans zweefvliegtuig, midden in door Duitsers bezet gebied. De plechtigheid wordt gevolgd door enkele publieksevenementen om de herinnering aan de laatste weken van de bezetting en de bevrijding levend te houden.
Zaterdag 23 september 1944. Het Waco-zweefvliegtuig van piloot Arthur F. Moss uit Chicago maakt een noodlanding op een weiland langs de Mijlstraat, dicht bij het Kinderbos. Met de tien bemanningsleden overleeft Moss de landing; de manschappen weten uit handen van de bezetter te blijven en vinden na de nodige omzwervingen onderdak in de Kampina. Daar zullen ze zich met ongeveer honderd andere Amerikaanse soldaten van het 82e en het 101e Airborne-divisie schuilhouden, totdat de bevrijding zich aandient. De manschappen rukken op naar Boxtel en verdrijven, samen met Engelse militairen die vanuit het oosten naderen, de Duitse bezetter.
,,Het verhaal is al vaker verteld, maar mag niet vergeten worden", vindt Roel Manders, lid van de Kampina Airborne Memorial Group en met Arthur Tak uit Tilburg een van de initiatiefnemers om een monument op te richten. ,,Boxtel heeft al een verzetsmonument waarop de namen van de Boxtelaren staan die meehielpen bij het verzorgen van de soldaten in de Kampina", vervolgt Manders. ,,Wij vinden dat er ook een gedenkteken moet komen voor de geallieerden die Boxtel mee bevrijdden."
SLAG OM ARNHEM
De keuze viel op een plek aan de Mijlstraat. Daar kwam een van de vele gliders of zweefvliegtuigen neer die ingezet werden tijdens operatie Market-Garden, de zo jammerlijk mislukte aanval op de Duitsers die onder meer ontaardde in de bloedige Slag om Arnhem. ,,Waarom deze plek? Eigenlijk een beetje toeval", zegt Manders. ,,We hadden ook een andere plek kunnen kiezen, maar het verhaal van piloot Moss is zo mooi en ik heb iets met het 82 Airborne-divisie waartoe hij met zijn mannen behoorde."
Manders' plan om een monument op te richten voor de geallieerden werd ruim vier jaar geleden geboren, maar bleef enige tijd op de plank liggen. Nu het ontwerp klaar is en alle vergunningen rond zijn, kan burgemeester Mark Buijs ingezet worden om de onthulling te doen. Dat gebeurt zaterdag 8 oktober tussen 10.00 en 11.30 uur aan de Mijlstraat, ter hoogte van de huisnummers 139 en 141. ,,Het is onze bedoeling om in de toekomst meer gedenktekens te plaatsen op plekken waar zweefvliegtuigen neerstortten of een noodlanding maakten", vertelt de initiatiefnemer. ,,Mogelijk kunnen we er een wandeling of fietstocht van maken."
SCHIJNGEVECHT
Tijdens de plechtigheid aan de Mijlstraat nabij het Kinderbos voert niet alleen burgemeester Buijs het woord, ook Manders geeft een toelichting over de reden waarom juist de Airbornes een monument verdienen. Verder is auteur Peter van der Linden van het boek Kampina Airborne uitgenodigd om een historische inleiding te verzorgen.
Vervolgens voeren de leden van de Kampina Airborne Memorial Group een schijngevecht uit, compleet met geweervuur. De re-enacters gebruiken natuurlijk losse flodders, maar het tafereel dat ze willen laten zien is nauwkeurig voorbereid en moet het publiek een indruk geven van de gebeurtenissen rond het vroegtijdig neergekomen zweefvliegtuig in 1944. ,,Aansluitend gaan we in colonne naar de Markt in Boxtel waar we alle voertuigen voor het gemeentehuis opstellen", vult Tak aan. ,,Belangstellenden kunnen de gerestaureerde jeeps, de motoren en de grote Dodge komen bekijken." De parade duurt van 12.00 tot 14.30 uur.
LEVEND MUSEUM
De leden van de Kampina Airborne Memorial Group grijpen de onthulling van het monument aan om er een tweedaags evenement van te maken. Publiek is niet alleen op zaterdagmiddag welkom op de Markt in Boxtel, maar kan zondag 9 oktober van 10.00 tot 15.00 uur een wandeling maken door de Kampina. ,,We richten een kampement in op de Roond, vlakbij de ingang van de Kampina. Van daaruit kunnen mensen op pad gaan en onderweg door een soort levend museum wandelen", vertelt Tak.
Wie de wandeling van ongeveer drie kilometer aflegt, ontmoet onderweg tal van groepen verklede militairen, verzetsmensen en burgers, die uitleg geven over de gebeurtenissen in september en oktober 1944 in de Kampina.
De leden van de Kampina Airborne Memorial Group hebben zelf het initiatief genomen om een monument te plaatsen en een tweedaags evenement te organiseren. Dat idee loopt inmiddels aardig in de kosten. ,,Gelukkig krijgen we steun van de gemeente Boxtel en een aantal sponsors", lacht Manders. ,,Om het monument te kunnen betalen, hebben we vooral zelf een duit in het zakje gedaan. Maar dat is het waard, de bevrijders mogen niet vergeten worden."
Zaterdagavond 8 oktober wordt een niet voor het publiek toegankelijke dropping gehouden. Wie de deelnemers wil zien, is 's avonds om 18.30 uur welkom bij de stuw in de Essche Stroom aan de Haarenseweg in Esch. Daar stappen ze in roeiboten en gaan ze peddelend op weg naar de Kampina. Net als 72 jaar geleden...
FOTO BOVEN: Beeld van de activiteiten van de Kampina Airborne Memorial Group in 2015. Ook toen gingen de re-enacters bij de Essche Stroom in Esch te water. (Foto: Peter de Koning).