uva-onderzoekers ontvouwen historisch object in sintlucas
'Heilig Bloeddoek gaat Boxtel niet uit'
Een microstofzuigertje, verschillende pincetten, tangetjes in allerlei soorten en maten, verstelbare lampen. De materialen deden denken aan een tandartsbezoek. Toch waren ze vrijdag echt bedoeld om de levensduur van de Heilig Bloeddoek te verlengen. Toen duidelijk werd dat de relikwie in Boxtel bleef, dacht het bestuur van de Heilig Bloedstichting al snel aan SintLucas als locatie om de bloeddoek te restaureren. Gekozen werd voor een fraaie plek met veel licht: een lokaal op de derde verdieping van het vorig jaar geopende atelier aan de Burgakker met uitzicht op de Dommel.
Het was in 2014 dat oud-Boxtelaar Peter van Zoest opmerkte dat er niet optimaal met de Heilig Bloeddoek werd omgesprongen. Eenmaal per jaar, op Drievuldigheidszondag, wordt het altaarlinnen uit de kluis van de Bloedkapel in de Sint-Petrusbasiliek gehaald. 's Ochtends wordt de doek in een vitrine gelegd, 's middags wordt hij in een bursa, een met fijn naaldwerk versierde beurs geschoven en in het schrijn geplaatst. ,,Dat gaat niet altijd op een nette manier, simpelweg omdat het lastig is de doek kreukvrij te houden", aldus Van Eekelen. Bovendien is de middeleeuwse doek sinds 1924, het moment dat 'de corporale' na lang aandringen vanuit Hoogstraten naar Boxtel terugkeerde, niet meer uitgevouwen. Langs vier randen is het ongekleurd linnen, dat enkele malen is opgevouwen, met dertien spelden vastgezet in een houder van wit ribweefsel. Aan de voorkant zit een goudkleurige sierband.
symbolische waarde
Om de Heilig Bloeddoek nog eens honderden jaren mee te laten gaan en meer te weten te komen over de bewaarconditie, besloten de Heilig Bloedstichting en het parochiebestuur, juridisch eigenaar van de doek, onderzoek toe te staan. Via Van Zoest werd contact gezocht met vakdocent Lugtigheid, die samen met restaurateurs in opleiding Sjoukje Telleman en Marijke de Bruijne de klus op zich nam. ,,We zijn heel blij dat we dit mogen doen en het vertrouwen krijgen van de kerk. Het is een bijzonder object met een belangrijke symbolische waarde ", zei Lugtigheid vrijdag. ,,We hebben zoveel mogelijk rekening gehouden met de mensen die zorg dragen voor de doek. Dat houdt in dat we geen ingewikkelde aanbevelingen doen om de doek zo goed mogelijk te conserveren."
In mei kwamen de restaurateurs al naar Boxtel voor het onderzoek. Dat leidde tot een rapport met aanbevelingen. Daaruit werd duidelijk dat de spelden in het doek roesten. Ook heeft de reliek veel te lijden als ze wordt verpakt in de bursa en rechtop staat in de schrijn tijdens de Heilig Bloedprocessie, omdat er meer vouwen in het linnen ontstaan. De onderzoekers hebben een systeem bedacht waarbij de doek amper verschuift. De kluis in de Bloedkapel, waar de doek het hele jaar wordt bewaard en waar schimmelsporen werden aangetroffen, zou ook moeten worden verbeterd met nieuwe wandbekleding, onder meer zuurvrij karton.
De Heilig Bloedstichting adviseerde het parochiebestuur alle aanbevelingen over te nemen en vorige week woensdag is de kluis aangepakt, twee dagen later was de Heilig Bloeddoek aan de beurt. Heel voorzichtig werden de dertien spelden verwijderd. ,,Die worden vervangen door spelden die gebruikt worden om dode insecten te exposeren in een museum", legde Lugtigheid uit.
Terwijl Lugtigheid, Telleman en De Bruijne ingespannen verder werkten, kregen ze gezelschap van een groep SintLucasstudenten. Van Eekelen vertelde hen het verhaal van het Heilig Bloedwonder, ondertussen werden de roestige spelden één voor één verwijderd en kleine roestplekjes schoongemaakt. Toen was het tijd voor het 'moment suprême' bijwonen: het uitvouwen van de doek. Dat ging opmerkelijk vlug, de delen van de doek kleefden amper aan elkaar. Vol enthousiasme aanschouwden de aanwezigen het moment. ,,Het doek is in wonderbaarlijk goede staat", riep Lugtigheid uit. De doek bevat inderdaad enkele vlekjes, zoals het verhaal van het Heilig Bloedwonder vertelt. Of het daadwerkelijk bloed is, wordt niet onderzocht. De restaurateurs in opleiding richten zich uitsluitend op een zo goed mogelijke conservatie van het object.
Op één stukje na. Uit de doek is namelijk een reep linnen geknipt, volgens Van Eekelen was dat bekend: ,,De Belgen hebben dit hoekje weggehaald. Een deel is gebruikt voor een zegelring, het andere gedeelte zou geschonken zijn aan een weldoenster van de kerk..."
Na de schoonmaakbeurt werd de doek weer veilig opgeborgen. Om op de zondag na Pinksteren met de Heilig Bloedprocessie weer voor de dag te komen...
