de oleander: speciale afdeling voor mensen met dementie
'Er is iets goeds in elke dag...'
ANNELIEKE VAN DER LINDEN
Boxtel staat in oktober stil bij de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg. De zorg in de laatste levensfase kan op allerlei manieren ingericht worden. Brabants Centrum vertelt het verhaal van betrokkenen. Vandaag vertellen Marjanne Caron en verzorgende Peggy van de Berg van Zorggroep Elde over Lena, de moeder van Marjanne die op 19 april op 85-jarige leeftijd overleed. Marjanne droeg tijdens de herdenkingsdienst treffende teksten voor.
Mijn moeder is dementerend en ineens ben ik geen kind meer.
Dit proces is pijnlijk en ik schrijf dit dan ook met mijn tranen in mijn ogen.
,,Ze wilde het liefst Lena genoemd worden. Geen mevrouw, dat paste niet bij haar", begint Marjanne haar verhaal. ,,In 2008 overleed ons pap en bleef mijn moeder alleen achter in haar huis in Oosterhout. Toen werd bij mij en mijn familie al snel duidelijk hoe afhankelijk ze was van mijn vader." Lena kampte met angsten en durfde de deur niet uit. ,,Telkens als we op bezoek kwamen, stond ze ons bij het keukenraam al op te wachten. We probeerden zoveel mogelijk de dingen te doen met haar zoals ze altijd gegaan zijn. Zo bracht ik haar naar de gymclub, we deden boodschappen en ze heeft een tijdje gekaart met een clubje." De angsten bleven en Lena begon ook te dementeren.
Ik voel hoe bang ze is, haar paniek en haar pijn. Ook nu nog terwijl ze sinds kort kleinschalig woont. Zijzelf en ik waren ervan overtuigd dat het ideaal voor haar zou zijn. Nooit meer alleen, nooit meer die paniek bij het wakker worden en merken dat je alleen bent.
,,We dachten dat het beter zou zijn als ons mam kleinschaliger zou gaan wonen en zetten dat in gang. Ze woonde een tijd in een aanleunwoning en verhuisde vervolgens naar een andere kleinschalige locatie. Die verhuizing heeft haar geen veiligheid gebracht. Het zorgteam was nieuw en zoekende. Ik had het gevoel dat het met name draaide om meters maken. Uiteindelijk werd door het team geadviseerd om ons mam opnieuw te verhuizen, ditmaal naar een grote afdeling. We wisten dat dit geen optie was vanwege haar angsten", legt Marjanne uit. De familie schakelde een psycholoog in voor een second opinion. Hij adviseerde eens een kijkje te nemen in De Oleander, een afdeling in het Boxtelse zorgexpertisehuis Liduina waar psychogeriatrische zorg wordt geboden aan mensen met onbegrepen gedrag.
Toen kwam er het moment dat je naar Zorggroep Elde, afdeling de Oleander mocht. Er kwamen steeds meer lichtpuntjes. Je werd er gezien als een persoon met een probleem. Niet langer als een probleemmens.
De kinderen van Lena namen het advies ter harte en bezochten de afdeling van Zorggroep Elde in Boxtel. ,,Na de eerste keer merkte ik al: we werden gehoord en onze tranen mochten er zijn." Verzorgende Peggy van de Berg was in de periode dat Lena bij De Oleander verbleef, de EVV'er: Eerst Verantwoordelijk Verzorgende. ,,Onze afdeling biedt plaats aan tien cliënten en is kleinschaliger dan de meeste andere afdelingen. De Oleander is bedoeld voor dementerenden met een gedragsproblematiek waar verpleeghuizen zich geen raad mee weten."
Er werd samen met je gezocht om je antwoorden te geven. Hier was het: niet elke dag is goed, maar er is iets goeds in elke dag.
Uitgangspunt bij De Oleander is de cliënt en zijn/haar familie. ,,Tijdens het kennismakingsgesprek merkte ik al: ons mam was belangrijk", aldus Marjanne. Peggy voegt toe: ,,Door uitgebreid met de familie van gedachten te wisselen en dieper te graven, kom je erachter hoe iemand is. We krijgen handvatten om onze cliënten te benaderen. Ik benader iedereen op een andere manier. Centraal staan vertrouwen en warmte. Mensen mogen hier zijn wie ze zijn. Bovendien voelt iemand die zwaar dementerend is, jouw energie."
Lena kwam in 2013, net na Sinterklaas, bij De Oleander terecht. ,,Ik zag de angst in haar ogen. Die zat heel diep", blikt Peggy terug. ,,Gedurende de periode dat ze hier verbleef, keken we wat ze wel en niet aankon. Zo hebben we geprobeerd haar in de groep op te nemen, maar duidelijk werd dat dit maar even kon. Daar moesten we in doseren."
Waar er tijdens haar verblijf op de kleinschaligere locaties weinig lichtpuntjes te bespeuren waren, was dit bij De Oleander anders. ,,Lena staat bij mij bekend om gevatte uitspraken. Er waren korte momenten dat ze heel alert was", aldus Peggy. ,,Wat ons hielp, is dat we na een bezoek met een gerust hart de deur konden dichttrekken. Dat was lang geleden", aldus Marjanne.
Ik weet nog goed de eerste keer dat je hier zo rustig was. Het ligt opgeslagen in mijn hart. Je zat naast me op bed, keek je kamer rond, je handen in je schoot en toen naar mij. 'Marjanne, dit is mijn kast, hè?' Ik heb je handen vastgepakt, kon alleen maar knikken, mijn stem gebroken door de tranen. Je was zo lief, zo benaderbaar.
Lena stierf op 19 april 2016. ,,Ik kijk goed terug op de laatste periode van haar leven. We mochten meedenken bij De Oleander en voelden dat ze het goed had. Het was een zware strijd, voor haar en voor ons. We konden haar niet bereiken. Toch waren er wel degelijk lichtpuntjes", vertelt Marjanne als ze in de gang staat waar haar moeder drie jaar lang verbleef. ,,Ik herinner me nog dat we weggingen na een bezoek en naar beneden liepen. Ik keek naar boven en zag haar bij het raam staan. Het ontroerde me dat ze begreep dat ze ons nog even kon uitzwaaien."
FOTO BOVEN: Peggy van de Berg van Zorggroep Elde en Marjanne Caron. (Foto: Peter de Koning).