PALLIATIEVE ZORG IN EIGEN HUIS, EEN BEWUSTE KEUZE
Langzaam wegglijden uit het leven...
Boxtel staat in oktober stil bij de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg. De zorg in de laatste levensfase kan op allerlei manieren ingericht worden. Brabants Centrum vertelt het verhaal van betrokkenen. Vandaag komt Boudewijn Aalbers aan het woord, echtgenoot van Adri die in april 2015 na een lang ziekbed overleed.
MARC CLEUTJENS
,,Het afscheid was mooi", vertelt Boudewijn (72) in de huiskamer van zijn woning in Boxtel-Oost. ,,Op een vroege maandagochtend in april is Adri overleden en hebben we ze thuis verzorgd en opgebaard. Op de dag van het afscheid hebben we ze door de tuin - háár tuin - uit huis geleid. Over het gazon, langs de eerste voorjaarsbloemen, voorbij de Vorsenpoel. Onze Vorsenpoel. We hebben nog een laatste rondje gereden door onze buurt waar we zo graag wonen."
'We kregen geen mooie boodschap'
Adri was ernstig ziek, al drie jaar. ,,Na een voorgeschiedenis met borstkanker, werd toch tamelijk onverwacht duidelijk dat de ziekte terug was", zegt Boudewijn. ,,Wat begon met onschuldige klachten, bleek uiteindelijk de terugkeer van de ziekte te zijn. Uitzaaiingen, te behandelen met allerlei middelen die hoop geven. Op genezing. En zoals later bleek: om het leven wat te rekken. Kort voor onze vakantie, vorig jaar april, voelde Adri zich niet lekker en gingen we terug naar de oncoloog. In plaats van een tripje naar de door Adri zo geliefde Provence kregen we geen mooie boodschap. 'We kunnen niks meer voor je doen', zeggen ze dan. Nou, dan stort je wereld wel eventjes in."
Adri, volgens echtgenoot Boudewijn altijd al een kei in het regelen en organiseren van dingen, pakte door. ,,Toen ze ooit de boodschap kreeg dat ze kanker had, zei ze tegen de specialist dat ze meteen met chemotherapie wilde beginnen. 'Wilt u er niet even over nadenken?", vroegen ze nog. 'Nee hoor, starten maar'. Zo ging het ook toen die onheilstijding kwam. We waren het er meteen over eens dat Adri naar huis zou komen en in de geborgenheid van ons eigen plekje en te midden van familie en vrienden afscheid van het leven zou kunnen nemen. Dat was wat ze wilde."
'Adri wilde graag naar huis komen'
En op dat moment startte de palliatieve thuiszorg. Overdag enkele uurtjes hulp zodat Boudewijn even iets anders kon gaan doen. Het gras maaien. Boodschappen doen. Even de gedachten verzetten. En 's nachts werd er door een verpleegkundige gewaakt, zodat hij de broodnodige nachtrust kon pakken. ,,Het klinkt misschien gek, maar voor ons was dit de perfecte oplossing", blikt Boudewijn terug. ,,Met steun van onze huisarts en de thuiszorgorganisatie hebben we de laatste fase op een hele goede manier beleefd."
De gezondheid van Adri ging die dagen snel achteruit. ,,Op een dinsdag kregen we in het ziekenhuis de boodschap dat de ziekte niet meer te behandelen was, op vrijdag kwam Adri naar huis. Met de ambulance, over al die verschrikkelijke verkeersdrempels hier in de straat." Boudewijn geeft aan dat toen al duidelijk was dat zijn vrouw niet lang meer te leven had. ,,Adri was al een tijdje daarvoor lid geworden van de Nederlandse Euthanasievereniging. Maar toch hebben we toen anders besloten. Euthanasie was in onze ogen toch zoiets als: een afspraak maken, op uur en tijd de arts ontvangen, afscheid nemen, spuitje geven, weg."
Adri koos met haar familie bewust voor palliatieve sedatie. Palliatieve of terminale sedatie is het toedienen van onder andere slaapmedicatie tijdens de stervensfase van een patiënt als het overlijden binnen een tot twee weken wordt verwacht. Hierbij wordt de ziekte niet meer behandeld en overlijdt een patiënt uiteindelijk aan zijn ziekte; een natuurlijke doodsoorzaak. ,,Zaterdag ging het steeds slechter met Adri, zondag hebben we het traject in gang gezet", vertelt Boudewijn.
'Alles gezegd wat we wilden zeggen'
Boudewijn kijkt met een goed gevoel terug op die laatste dagen. ,,We hebben ontzettend veel steun gehad van de huisarts, de thuiszorgorganisatie en het verpleegtechnisch team die ons begeleidden. Weet je dat die zondag heel turbulent was, maar tegelijk ook zo mooi om afscheid te nemen. Het was waardevol, we hebben herinneringen gedeeld, alles gezegd wat we wilden zeggen. En dat dit allemaal thuis kon, hebben we als iets heel waardevols ervaren."
In de loop van de nacht van zondag op maandag ging het zienderogen slechter met Adri en halverwege de nacht wekte de nachtzuster Boudewijn. Ook de kinderen werden opgeroepen. ,,En om kwart over vijf is ze langzaam weggegleden uit dit leven. Heel rustig is ze vertrokken..." Ze werd net geen 70 jaar.
'Het Projectkoor moest doorgaan!'
Boudewijn koestert de dagen die volgden. Dagen van rouw, maar ook dagen die warmte gaven. En ook na het afscheid bleef de herinnering aan Adri levend. ,,Veel mensen weten dat het Projectkoor dat elk jaar met Kerstmis optreedt haar kindje was. Opgericht vanuit de Protestantse Gemeente waarin we actief zijn. Natuurlijk rees de vraag wat er moest gebeuren nou Adri er niet meer was." Lachend: ,,Wat denk je? Adri had alles al geregeld. In januari, drie maanden voor haar dood, was de planning klaar, waren alle muziekstukken gekozen. Ze hebben me toen wel gevraagd of het Projectkoor door zou moeten gaan. Natuurlijk moet het doorgaan! Adri zou niets liever gezien hebben." In het koor leeft ze voort. Na het laatste concert dat ze meemaakte was ze trots. Op de uitvoering, de volle kerk en de foto op de voorpagina. ,,Wij zijn dan ook zeer vereerd", schreef ze destijds. ,,Ik wilde dit niet voorbij laten gaan zonder een dank je wel van het gehele koor."
Boudewijn koestert de herinneringen aan zijn vrouw. Het gaat goed met hem, heeft voldoende afleiding. ,,Maar natuurlijk zijn er die momenten dat ik hier aan tafel zit of door de tuin loop en denk: 'verdorie, je zou dit jaar 70 zijn geworden en we hadden onze trouwdag uitbundig willen vieren'." Op het dressoir staat een mooie foto van Adri, zoals iedereen haar kent. En ervoor een kleurig zakje lavendel. Een souvenir uit de Provence die ze zo liefhad...
FOTO BOVEN: Boudewijn Aalbers: ,,Dat dit allemaal thuis kon, hebben we als iets heel waardevols ervaren." (Foto: Peter de Koning).