MUBO TOONT KUNST- EN KITSCHCOLLECTIE JUFFERMANS-ZANDBERGEN
Knotsgekke verzameling uit 42 landen
MuBo staat aan de vooravond van een van de meest opmerkelijke exposities die ooit in het museum is gehouden. Jan en Marianne Juffermans-Zandbergen uit Boxtel tonen er vanaf 16 juli een klein deel van een indrukwekkende verzameling kunst en kitsch, bijeengebracht tijdens reizen door Europa, Azië en Afrika.
MARC CLEUTJENS
Eigenlijk was het de bedoeling om de bezoekers van MuBo tachtig objecten uit de collectie Juffermans-Zandbergen te laten zien. Met een knipoog naar Jules Verne's verhaal 'Reis om de wereld in 80 dagen' was de titel 'Rond de Aarde in 80 objecten' bedacht. ,,Maar al snel na het inventariseren van onze collectie bleek dat geen optie", grinnikt Jan. ,,Als je bedenkt dat we op de slaapkamers en op zolder dozen vol voorwerpen hebben staan, liggen en hangen, snap je dat het een onmogelijke opgave is er slechts tachtig te selecteren."
En dus werd gekozen voor het getal 180. ,,Nog een flinke uitdaging", lacht Marianne. ,,We hebben misschien wel een paar duizend kunst- en kitschvoorwerpen verzameld. Daarvan hebben we 1.350 objecten fotograferen voor een catalogus die in een beperkte oplage van vier exemplaren is verschenen. Uit die catalogus hebben we een keuze moeten maken. En dat is na veel wikken en wegen gelukt." In MuBo is iets meer dan 10 procent van de verzameling te zien, afkomstig uit welgeteld 42 landen.
STOFNESTEN
De verzamelwoede begon al op jonge leeftijd. Jan herinnert zich dat hij in zijn jeugd in Oegstgeest als hulpje van de melkboer regelmatig aanklopte bij tandarts Smit. ,,Voor een extra zakcentje vulde ik een kolenkit en kreeg ik wel eens iets", herinnert de Boxtelaar zich. Na Smits dood kreeg hij een heleboel schilderijen, tekeningen en houtsnijwerk dat de tandarts zelf had vervaardigd en was zijn belangstelling voor het verzamelen gewekt, ook al moest Jans moeder niets hebben van al die 'stofnesten'.
Marianne, opgegroeid in Leiden en in 1969 getrouwd met Jan, verrijkte de verzameling met een aantal erfstukken, onder meer afkomstig van familie in Friesland. ,,In ons huis vind je op allerlei plekken bordjes, potjes en vaasjes van de kunstaardewerkfabriek De Goede Verwachting in Lemmer", glundert de Boxtelse. Samen brachten ze ontelbare objecten samen, vooral tijdens de grote reizen die ze maakten.
PAKKETJES
Vooral de trip naar Azië die begin jaren zeventig werd gemaakt, blijkt thans een dankbare bron voor de tentoonstelling in MuBo. Jan en Marianne namen allebei ontslag bij hun werkgever - een sabbatsjaar opnemen kon toen nog niet - en trokken een klein jaar door bijna twintig landen in Azië. ,,Via Turkije kwamen we in Perzië, Afghanistan, India, Nepal, Thailand, Maleisië, Indonesië. Zuid-Korea en Japan", vertelt Jan. ,,Onderweg verzamelden we van alles dat we vervolgens in pakketjes naar huis stuurde."
Het betrof veelal kunstvoorwerpen en fraai ambachtswerk, zoals stoffen, kleden en houtsnijwerk, maar ook schilderijen en beeldjes. ,,Het meest trots zijn we op een klein houten tempeltje dat we destijds in India hebben gekocht", straalt Marianne. ,,Het is prachtig beschilderd en vertelt als een soort stripverhaal over een heilige. Het tempeltje is een van de pronkstukken van de tentoonstelling in MuBo."
Toen Jan en Marianne in 2004 een treinreis naar Rusland, Mongolië en China maakten, werden ook daar bijzondere attributen verzameld. Jan bezocht tijdens een sabbatical ook Kenia en kwam terug met schitterende kleden en schilderijen, die eveneens tijdens de expositie te bezichtigen zijn. ,,Onze laatste grote reis voerde naar Toscane", vertelt Marianne. ,,Om mijn zeventigste verjaardag te vieren, hebben we drie maanden in Florence gewoond en intens genoten van alle renaissancekunst in die stad. En natuurlijk zijn we niet zonder lege handen teruggekeerd. In de tentoonstelling vind je dus een Hollandse prent die we op een markt vonden, net als een oud Italiaans vaasje."
VIJF HOOFDSTUKKEN
De collectie Juffermans-Zandbergen beschouwend, constateren Jan en Marianne dat hun verzameling uiteenvalt in vijf hoofdstukken. Ze vallen onder de noemer geërfd, gekocht, gekregen, gemaakt of gevonden. Fraai zijn de werken die Jan, die van huis uit ontwerper is, zelf heeft vervaardigd. ,,Maar we tonen ook Boxtelse kunstwerken die we in ons bezit hebben, van bijvoorbeeld Ton Verstraten, Paul de Haan, Frans Heerschop en Katrien van Hettema", stelt Jan.
De verzamelwoede overziend erkent de Boxtelaar dat je 'een beetje gek' moet zijn om zoveel kunst en kitsch te verzamelen en je huis vol te stouwen. ,,Maar het laat ook zien dat je tijdens je leven een hele mooie collectie kunt opbouwen met spullen die anderen misschien weg zouden gooien. Wij hebben ervoor gekozen om alles te bewaren en hebben een prachtige verzameling die iets vertelt over ons leven." Marianne knikt: ,,Nu we voor MuBo een selectie hebben gemaakt, komen alle verhalen weer terug. Ze helpen bij het ordenen en reviseren van je leven." Jan vervolgt: ,,De bezoekers van het museum hopen we met 180 objecten iets te kunnen vertellen over onze knotsgekke verzameling."
De tentoonstelling 'Rond de Aarde in 180 objecten' is van 16 juli tot en met 25 september te zien in museum MuBo aan de Baroniestraat in Boxtel.
FOTO BOVEN: Jan en Marianne Juffermans te midden van een deel van hun verzameling kunst en kitsch in hun woning aan het Apollopad. (Foto: Peter de Koning).
FOTO ONDER: Jan poseert bij een tempel in Kathmandu, Nepal in 1973.
