OP WEG NAAR MONUMENTENDAG - DEEL 1: EEN KIJKJE IN HET GROOT DUIJFHUIS LIEMPDE
'Wat wij hoopten, komt uit: dit wordt een feestje!'
HENK VAN WEERT
,,Als je het verhaal erbij vertelt, wordt de historie van een monumentaal pand nóg interessanter. En dat is precies wat hier gaat gebeuren. Hier word ik erg enthousiast van." Aan het woord is Harrie van Helmond. De Eindhovense architect is lid van de Boxtelse monumentencommissie die 25 jaar geleden werd opgericht. Samen met zijn collega-commissieleden kreeg Van Helmond vrijdagochtend een rondleiding in en rond het Groot Duijfhuis. Brabants Landschap is bezig met een verbouwing van het rijksmonument in de Liempdse buurtschap Kasteren.
De huidige boerderij dateert uit de achttiende eeuw en werd aan het eind van de negentiende eeuw grondig verbouwd. Maar al in de veertiende eeuw werd het landgoed genoemd. Compleet met de oudste Vlaamse schuur van Nederland, de zestiende-eeuwse aangebouwde herenkamer en de uit 1661 daterende duiventoren vormt het Groot Duijfhuis een prachtig ensemble aan de oever van de Dommel.
Eind 2009 overleed Sjef van den Braak, de pachter van het Duijfhuis. De alleenstaande agrariër, die onder meer bekendheid genoot vanwege zijn Friese stieren, de zogeheten dikbillen, woonde ruim zestig jaar in de hoeve, die in de jaren zeventig van de vorige eeuw van de ondergang werd gered door de Boxtelse notaris Piet Mertens. Die liet het Duijfhuis restaureren. In 2000 werd de Stichting Brabants Landschap eigenaar van het gedoentje aan de Hoevedreef.
PUBLIEKSFUNCTIE
Na de dood van Van den Braak werd het Groot Duijfhuis een dienstwoning voor medewerkers van Brabants Landschap. Momenteel wordt het monument bewoond door Bram Vervest. Vorig jaar werd ook begonnen met de uitvoering van het plan dat al langer op tafel lag. Namelijk om het stalgedeelte een publieksfunctie te geven. Daar is straks te zien waarmee Brabants Landschap zich zoal bezighoudt, maar waar ook cultuurhistorische informatie is te vinden over het rijksmonument en zijn directe omgeving.
Tijdens de rondleiding liet projectleider Wessel Zonneveld van Brabants Landschap deze week aan de monumentencommissie zien hoe de werkzaamheden vorderen. In de stal is naar ontwerp van de Amsterdamse architect Sibo de Man een eigentijdse verdiepingsvloer gemaakt die als het ware is gedrapeerd over de oude gebinten.
Het witte object steekt fel af tegen de hoge met riet gedekte kap. Het lijkt erop alsof de nieuwe tentoonstellingsruimte los in de oude schuur is 'geschoven'. ,,Precies zoals we het voor ogen hadden. We zijn niet aan de bestaande muren gekomen."
Als lid van de monumentencommissie kan Van Helmond de gekozen oplossing wel waarderen. ,,Als er over pakweg vijftig jaar een andere idee komt over de invulling van deze ruimte, kan de constructie er zó weer uitgehaald worden. Zónder het monument aan te tasten. Dit is precies waarop we hadden gehoopt. Dit wordt een feestje!"
VRIJWILLIGERS NODIG
Het informatiepunt zal niet doorlopend geopend zijn. ,,Daarvoor beschikken we niet over voldoende medewerkers. Wel proberen we met Stichting Promotie Projecten in Leefbaar Liempde (SPPiLL) waarmee we nauw samenwerken een ploeg vrijwilligers te werven die bezoekers hier op gezette tijden kunnen ontvangen. Vandaar ook dat we een losse unit hebben geplaatst met een toilet en een keukentje", toont Zonneveld. Van Helmond knikt instemmend: ,,Een mooie en praktische oplossing."
Ook rondom het Groot Duijfhuis gaat het een en ander veranderen. Er wordt een moestuin aangelegd, die voor passanten toegankelijk wordt. ,,Ze kunnen straks via een pad naar de Dommeloever lopen om dit fraaie ensemble van hoeve en duiventoren van een kant te bekijken die eerder niet toegankelijk was."
AANGEHARKT ERF
Het herinrichtingsplan is gemaakt door landschapsarchitecte Annerie van Daatselaar uit Oosterbeek. Op de vraag van Van Helmond of daarbij ook de klinkerbestrating verdwijnt op het boerenerf, knikt Zonneveld bevestigend: ,,Inderdaad. Het wordt weer een aangeharkt erf zoals voorheen. Daarvoor gebruiken we zogeheten padvast uit de Achterhoek, een soort halfverharding." Van Helmond is opgelucht: ,,Dit erf hóórt bij de boerderij. Daar passen geen 'chique' straatstenen bij. Ze zijn er enkele jaren geleden met de beste bedoelingen geplaveid, maar passen naar onze mening niet op deze plek."
Zaterdag 10 september is het Open Monumentendag en wordt 's ochtends de Sluitsteen uitgereikt, de tweejaarlijkse Boxtelse monumentenprijs. 's Middags kan het publiek zes monumenten bezoeken; Brabants Centrum belicht ze vanaf nu in een tweewekelijkse artikelenreeks. Harrie van Helmond van de monumentencommissie ontvangt belangstellenden in het Groot Duijfhuis. Daarnaast is publiek in Liempde welkom in de boerderij aan de Eikendaal 1. In Boxtel zijn de voormalige Heilig Hartkerk, Villa Nimrod en boerderij De Halfgang op Onrooi toegankelijk. In Lennisheuvel stelt de voormalige herberg Den Eijngel de deuren open.
