VOGELWERKGROEP BOXTEL LANCEERT ACTIE VOOR BEDREIGDE TREKVOGEL
Gierzwaluw: vliegend wonder van 43 gram
MARC CLEUTJENS
De vogelwerkgroep van de Werkgroep Natuur- en Landschapsbeheer Boxtel (WNLB) heeft een project gelanceerd voor de gierzwaluw. De ernstig bedreigde trekvogel, die jaarlijks op en neer pendelt naar Zuid-Afrika en amper drie maanden in onze contreien vertoeft, wordt met hulp van enthousiaste inwoners van Boxtel geïnventariseerd. ,,We willen de Boxtelse bevolking enthousiast maken voor de gierzwaluw", zegt Ad Sleenhoff van de vogelwerkgroep.
Sleenhoff is een gepassioneerd vogelliefhebber en heeft een fraaie digitale presentatie voorbereid waarmee liefhebbers van de gierzwaluw beslist overtuigd worden van de noodzaak om op te komen voor dit vliegende vogeltje dat amper 43 gram weegt. De gierzwaluw is klein maar fijn en kan hoge vliegsnelheden bereiken; tot wel 120 kilometer per uur. Op jaarbasis leggen de vogels zo'n 18.000 kilometer af. Alleen in mei, juni en juli zijn ze in Nederland waarneembaar.
,,Ook in Boxtel komt de gierzwaluw voor", vertelt Sleenhoff. ,,We hebben vorig jaar een inventarisatie gehouden waaruit bleek dat er in elk geval 21 broedende paartjes waren. Omdat we ook heel veel zogenaamde giervluchten boven woonwijken hebben waargenomen, leeft de verwachting dat er veel meer broedgevallen moeten zijn. Misschien wel veertig of vijftig."
De gierzwaluw broedt vooral in woonwijken; de vogel is afhankelijk van kunstmatige nestgelegenheid, zoals scheefliggende dakpannen of door mensen opgehangen nestkasten. ,,Vanwege de grote afhankelijkheid van kunstmatige nestkasten, is het voor de gierzwaluw een strijd op leven en dood om een geschikt plekje te vinden. We kennen gevallen waar de vogels urenlang vechten om het beste plekje..."
FRANS MAAS
Het gierzwaluwproject dat door de vogelwerkgroep wordt omarmd, was de laatste klus die de vorig jaar te jong overleden vogelliefhebber Frans Maas mee opzette. ,,Tot twee dagen voor zijn dood heeft Frans zich met passie ingezet voor de gierzwaluw en we zien het als onze taak om het project verder uit te rollen", legt Sleenhoff uit. ,,We hopen Frans' passie voor de gierzwaluw over te brengen op de rest van de Boxtelse bevolking."
Dat moet lukken, mede omdat iedereen de gierzwaluw zal herkennen van dat typische geluid dat in de zomermaanden boven woonwijken klinkt tijdens giervluchten. ,,De vogel is een brenger van het ultieme zomergevoel", straalt Sleenhoff. ,,Dat geluid willen we in de toekomst niet missen. Vandaar dat we inwoners willen uitnodigen om met ons mee te doen aan de inventarisaties die tussen 1 juni en 15 juli na zes uur 's avonds gehouden worden."
KALKSHEUVEL
Uit de in 2015 gehouden inventarisaties is gebleken dat de gierzwaluw op tal van plekken waargenomen kan worden. In veel wijken waren giervluchten te zien, in met name Kalksheuvel en de omgeving van de Mozartlaan in de wijk Oost werden de meeste nesten geteld. ,,Door locaties van bewoonde nestkasten vast te leggen, kun je nestkasten ophangen in de buurt van bewoonde gierzwaluwnesten", legt Sleenhoff uit. ,,Omdat gierzwaluwen koloniebroeders zijn, is er best een reële kans op een goede bezetting van de nestkast."
De presentatie van de Boxtelse vogelaar laat prachtig zien hoe bijzonder de gierzwaluw is. Jonge vogels worden in een periode van zes tot zeven weken grootgebracht met insecten, die door de ouders vliegend worden gevangen en als 'insectenbol' worden voorgeschoteld. ,,In de nestkast doen de jonge vogels push-ups en oefenen ze hun spieren. Zodra ze uitvliegen, kiezen ze het luchtruim om dat pakweg anderhalf jaar niet meer te verlaten. Een gierzwaluw vliegt namelijk altijd en slaapt zelfs vliegend..."
De bijzondere kenmerken en eigenschappen van de gierzwaluw moeten volgens Sleenhoff kunnen bijdragen tot een succesvol project waarmee Boxtel in kaart brengt hoeveel van deze vogels er in de drie genoemde maanden actief zijn en waar ze broeden. ,,De kengetallen zijn indrukwekkend", lacht de Boxtelaar. ,,Noem maar eens een andere vogel die twintig jaar oud kan worden en 280.000 kilometer vliegt."
MEEDOEN
De vogelwerkgroep van de WNLB heeft een meldpunt ingericht waar waarnemingen van gierzwaluwen doorgegeven kunnen worden. Inwoners die een actieve rol willen spelen bij inventarisaties, kunnen zich hier ook opgeven. Men kan bellen naar Peter Olijslagers, telefoon (0411) 68 43 37 of een e-mail sturen naar gierzwaluw@wnlb.nl. De vogelwerkgroep houdt zondag 22 mei om 09.00 uur een vogelwandeling waarbij ook aandacht is voor gierzwaluwen. Het vertrekpunt is bibliotheek De Meierij aan de Burgakker.