Floris van den Berg doet een jaar lang onderzoek op 'de meest extreme plek op aarde'
Honderd dagen in volledige duisternis op Antarctica
Lonneke Hoondert
,,Soms denk ik: Jezus, wat doe ik hier." Oud-Boxtelaar en huisarts Floris van den Berg reageerde vorig jaar op een vacature van ESA. De Europese Ruimtevaartorganisatie zocht iemand die een jaar lang onderzoek wilde doen op 'de meest extreme plek op aarde'. Van den Berg werd aangenomen en vertrok vorig jaar november richting de Zuidpool om de effecten van het langdurige gebrek aan zuurstof en daglicht op het menselijk lichaam en de geest te onderzoeken. ,,Ze zochten iemand die stabiel én gek genoeg is om dit avontuur aan te gaan", lacht hij.
De eerste mogelijkheid om terug te keren naar Nederland is pas weer in november. Al die tijd leeft de - inmiddels in Nijmegen woonachtige - huis- en expeditiearts met nog elf avonturiers in een totaal isolement op onderzoeksbasis Concordia. Wanneer Van den Berg uit zijn raam kijkt, ziet hij, zover als zijn blikveld reikt, enkel sneeuw. En op 3 mei wordt dat uitzicht verruild voor complete duisternis. Dan begint de Poolnacht die liefst 100 dagen duurt. ,,Ik zou dit niet voor een tweede keer willen doen. Een jaar is toch erg lang en de vrieskou gaat door merg en been. Volgende keer teken ik in op een kortere missie én wil ik naar een warmer land. Alhoewel, als ze me vragen om onderzoek op de maan te doen, dan zeg ik geen nee", aldus Van den Berg.
Avontuur
Van den Berg groeide op in Boxtel en verliet zijn ouderlijk huis aan de Kleine Beemd op zijn achttiende om in Nijmegen geneeskunde te gaan studeren. ,,Sindsdien heb ik steeds het avontuur opgezocht. Ik werk afwisselend als huisarts en expeditiearts. Na een maand of vier in Nederland gaat het kriebelen en wil ik er tussenuit", vertelt de onderzoeker. Als scheepsarts meevaren op een toeristenboot in Patagonië, mee de berg op of een jungle in tijdens een expeditie: Van den Berg bezocht de afgelopen jaren meer dan veertig landen. ,,Ik vind het fantastisch om steeds op nieuwe plekken te komen. Concordia is uniek, maar weinig mensen kunnen zeggen dat ze hier geweest zijn. Dat maakt het extra leuk."
Afzien
De Noorse ontdekkingsreiziger Roald Amundsen vertrok in 1910 naar Antarctica met als doel de Zuidpool te bereiken. Op 14 december 1911 waren hij en zijn gezelschap de eerste mensen op het meest zuidelijke puntje van de Aarde. Die bereikten ze met sledehonden. Hoewel Van den Berg aanzienlijk korter over zijn reis deed, de honden inmiddels verruild zijn voor vliegtuigen en Caterpillar-trucks en er zelfs een internetverbinding ligt, is het nog steeds afzien in het sneeuwlandschap. Ondanks alle technische vooruitgang blijft de Zuidpool een niemandsland en door het isolement - negen maanden per jaar is het onderzoekscentrum Concordia door de barre weersomstandigheden onbereikbaar - is het leven daar behoorlijk risicovol. ,,Als je hier je been breekt, kun je niet naar een ziekenhuis. Hier gebruik ik altijd de trapleuning, dat doe ik thuis dus nooit. Ook buiten let ik goed op. Langer dan een half uur buiten trek je niet. Bij deze temperaturen, vandaag vriest het 72 graden, kunnen je vingers er létterlijk afvriezen. De gevoelstemperatuur is overigens -93 graden." Dat Concordia 3.800 meter boven zeeniveau ligt, maakt het leven op de basis er niet makkelijker op. Even de trap op en af blijkt best een uitdaging te zijn. ,,Vandaag is de luchtdruk zo laag, dat ik 38 procent minder zuurstof inadem dan normaal. Daardoor is het leven hier fysiek behoorlijk zwaar."
Isolement
Inmiddels werkt en leeft Van den Berg vijf maanden op de basis. ,,Ik zit elke dag anderhalf uur op de hometrainer om energie kwijt te raken, naar dat moment kijk ik écht uit." De arts heeft het af en toe best moeilijk. ,,Ik mis mijn vriendin en familie. Je kunt niet zomaar even op bezoek. Het idee dat ik mijn vriendin pas over negen maanden vast kan houden vind ik vreselijk. Ik kan wel skypen, maar dat is toch anders."
De oud-Boxtelaar deelt zijn onderkomen op de Zuidpool met nog elf 'huisgenoten'. ,,De helft is technisch personeel, de rest onderzoeker. Ik ben de enige Nederlander. Een Franse kok bereidt elke dag ons eten en dat smaakt verrassend goed, maar die bruine boterham met kaas mis ik wel."
De avonturen van Floris van den Berg online volgen? Kijk dan op zijn blog: www.wanderlustdoc.com.
