Erik Akerboom: het gezicht van de Nationale Politie
'Boxtel heeft vooruitstrevende agenten'
Lonneke Hoondert
Vigilat ut quiescant: hij waakt opdat u kunt rusten. De Latijnse spreuk waarmee de politie zich vroeger presenteerde, gaat zeker op voor Erik Akerboom. Hij maakt lange dagen als de nieuwe korpschef van de Nationale Politie en voor aanvang van een interview met Brabants Centrum volgt de Boxtelaar dinsdagavond via de iPad nog nauwgezet het Tweede Kamerdebat over de terroristische aanslagen in Brussel.
Het hoofd bieden aan de toenemende terroristische dreiging is slechts één van de vele taken die de politie de afgelopen jaren op haar bord heeft gekregen. Onder meer deze ontwikkeling, naast het in goede banen leiden van de grote reorganisatie van de afgelopen jaren waarbij 26 politiekorpsen werden samengevoegd tot één Nationale Politie, maken Akerbooms nieuwe functie tot een monsterklus. ,,Het is geen alledaagse baan en ik heb er goed over na moeten denken. Maar als je geroepen wordt, dan doe je dat en ik vind het een grote eer." Een politieagent is hij immers nog steeds in hart en nieren. ,,Ik heb blauw bloed door mijn aderen stromen, zoals ze dat zeggen", lacht hij.
BEZOEK AAN BOXTEL
Akerboom geniet van zijn nieuwe werk. ,,De eerste vier weken waren fantastisch." Ter voorbereiding op zijn nieuwe functie als korpschef bezocht hij een aantal politieteams in Nederland. ,,Ik vond dat ik deze bezoekronde moest beginnen op het bureau in Boxtel. Ik sloot 's ochtends aan bij de briefing en dat werd erg gewaardeerd. Het team Meierij hanteert het 'nieuwe werken' en daar zijn zowel de politiemensen als ikzelf erg enthousiast over."
,,Boxtel heeft altijd al vooruitstrevende politieagenten gehad", vertelt Akerboom. Van 2003 tot 2009 werkte hij als korpschef van de regio Brabant-Noord en maakte hij kennis met het plaatselijke politieteam. ,,Ik liep regelmatig mee met wijkagenten. Zo draaide ik een horecadienst op de Boxtelse Markt met wijkagent Jack van Rijs. Boxtel had een historie van problemen met uitgaansgeweld, maar door de inspanningen van het team merkte ik daar die avond weinig van. Het was mooi om te zien hoe Van Rijs jongeren aansprak op hun gedrag. Ook kon hij met een paar tikken op zijn toenmalige Nokia-telefoon het licht van de lantaarnpalen feller afstellen. Dat werkte goed."
NIEUWE WERKEN
In Nederland werken inmiddels al zeventien teams volgens de nieuwe methode waarbij agenten meer vrijheid krijgen om hun werk naar eigen inzicht uit te voeren. Dat kan ook, want binnen afzienbare tijd zullen zij uitgerust worden met mobieltjes waarop aangiftes opgenomen kunnen worden, maar waarop ook alle politiesystemen te raadplegen zijn. ,,Dat is het voordeel van de centralisatie. We kunnen snel reageren op incidenten, elkaar helpen en direct onze expertise delen", aldus de landelijke politiebaas.
,,We toveren niet meer geld uit onze hoed, maar we geven de agenten wel de mogelijkheid om eigen keuzes te maken", onderstreept Akerboom wanneer hij vertelt over het nieuwe werken. Hij moedigt het eigen initiatief onder politiemensen aan. ,,Mensen met goede ideeën die durven te experimenteren zijn goud waard." Zo roemt hij het voorbeeld van een Rotterdamse agent die, uitgerust met een campingtafel en klapstoelen, overal zijn 'politiebureau' opzet om op een laagdrempelige manier alle inwoners te bereiken. Dat kan op een drukke weekmarkt of in een kraakpand zijn.
MEELOPEN
Overigens maakt Akerboom als korpschef Nationale Politie elke week tijd om een dag mee te lopen met een lokale eenheid. ,,Ik zit vier dagen in Den Haag en één dag in de week ergens in Nederland bij een team. Dat zijn de leukste dagen," glundert hij. Het is dat hij een aantal weken geleden zijn arm brak tijdens het skiën. ,,Anders zou ik ook met ze de straat op gaan." Akerboom vindt de bezoeken aan zijn collega's belangrijk. ,,Politiewerk speelt zich af in de buurt, niet in Den Haag. Je bent er voor de politiemensen in een wijk, die zoek ik regelmatig op. Zo kan ik zien wat er leeft en waar ik kan helpen. Bijvoorbeeld bij agenten met Post Traumatisch Stress Syndroom. Mijn voorganger nam dit serieus en ik maak me er ook hard voor. Daar mag geen taboe op rusten."
CYBERCRIME
De korpschef trad 1 maart van dit jaar officieel aan als hoogste baas van de Nationale Politie. ,,Mijn voorganger Gerard Bouman startte in 2011 in een leeg kantoor met niets meer dan een A4-tje en een paar stiften. Dat was de pioniersfase, nu zitten we in de bouwfase." De komende drie jaren is de opdracht van Akerboom duidelijk. ,,Mijn taak speelt zich af in het hier en nu, waarbij ik moet zorgen voor voldoende geld voor een financieel gezond korps, zorgen dat de reorganisatie goed uitpakt, zorgen dat alle politiemensen hun plek vinden in de nieuwe organisatie en de prestaties van de Nationale Politie op peil blijven." En daar blijft het niet bij. ,,Ik ben ook bezig met de dag van overmorgen, want de criminaliteit verschuift. Deze speelt zich steeds meer online af. Op een gewone rijksweg gelden regels die we kunnen handhaven, maar de digitale snelweg kent nauwelijks wetgeving."
Om te voorkomen dat het internet een vrijhaven voor criminelen wordt, leidt de politie op dit moment zevenhonderd mensen op tot cyberrechercheur. ,,Het werk is door de technologische ontwikkelingen veranderd. De komende jaren gaan vijfduizend rechercheurs met pensioen en we zullen dan ook nieuwe rechercheurs met een andere achtergrond moeten werven. Wellicht met een andere opleiding, in de ICT bijvoorbeeld", aldus Akerboom. Daarbij benadrukt hij dat er altijd traditionele rechercheurs nodig zullen blijven.
DEN HAAG
Akerboom werd voor de functie van korpschef gevraagd, vanwege de combinatie van zijn jarenlange ervaring bij de politie en zijn opgedane vaardigheden buiten het korps. Zo werkte hij bij de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), vervulde hij drie jaar de functie van Nationaal Coordinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en werkte hij de laatste jaren als secretaris-generaal op het ministerie van Defensie.
,,Ik begon op mijn 21e bij de politie en hoewel ik ook elders heb gewerkt ben ik altijd onderdeel van de politiegemeenschap gebleven", vertelt de korpschef. De ervaring die hij op het ministerie opdeed, komt goed van pas, nu hij dagelijks de Nationale Politie aanstuurt vanuit Den Haag. ,,Vroeger werkte de politie vooral vanuit gemeenten, maar Den Haag is daar als extra factor bijgekomen. De ontwikkelingen vragen van ons dat we nu ook samenwerken met andere veiligheidsdiensten zoals defensie, volksgezondheid, de marechaussee en NCTV."
BOEGBEELD
Met zijn nieuwe functie als korpschef veranderde Akerboom van een man die relatief gezien in de luwte werkte in een publiek figuur. Op de dag van zijn installatie schoof hij diezelfde avond nog aan voor een televisieoptreden bij Nieuwsuur. ,,Ik realiseer me dat ik het gezicht van de Nationale Politie ben. Dat hoort erbij en is prima. Ik kan uitleggen wat we doen en waarom we dat doen. Ik zie het als een belangrijk onderdeel van mijn werk."
In Boxtel merkt hij overigens weinig van het effect van zijn recent verworven publieke status. ,,Ik woon hier al twaalf jaar. Mensen kijken dus niet raar op als ze me zien. Ik was bijvoorbeeld zes jaar lang coach van een hockeyteam van MEP. Daar stond ik overigens regelmatig met de werktelefoon aan mijn oor langs de lijn." Logisch, want tsja, een agent is immer waakzaam en dienstbaar.
FOTO BOVEN: Erik Akerboom uit Boxtel is sinds 1 maart de hoogste baas van de Nationale Politie. De korpschef heeft de komende drie jaar een grote klus te klaren: de reorganisatie die zijn voorganger Gerard Bouman in 2011 startte, moet nu verder uitgewerkt en in goede banen geleid worden. (Foto: Peter de Koning).