LEZING IN RIDDERZAAL STAPELEN
Kees van Houten belicht
'kruis' in Matthäus Passion
De bekende Boxtelse organist en Bach-kenner Kees van Houten verzorgt in de aanloop naar Pasen een lezing over de kruisvorm in de bekende Matthäus Passion. Van Houten publiceerde enkele internationaal bekende boeken over deze door hem ontdekte en geanalyseerde kruisvorm. De lezing wordt dinsdag 15 maart gehouden in de ridderzaal van kasteel Stapelen.
In deze lezing zal Van Houten andermaal aantonen dat Bach zijn Matthäus-Passion heeft ontworpen in de vorm van een kruis. Hierbij vinden alle Bijbelfragmenten, koralen en aria's hun symbolische plaats op de dwarsbalk en de staander, en wel zodanig dat de lengteproporties van het kruishout op een natuurlijke en overtuigende manier zichtbaar worden.
Van Houten: ,,De kern van mijn betoog is de duiding van het centrale punt waar de balken elkaar kruisen. Op dit punt heeft Bach twee essentiële psychologische lagen van het lijdensverhaal over elkaar heen gelegd en muzikaal in elkaar verankerd." De lezing wordt verluchtigd met klinkende muziekfragmenten uit de Matthäus-Passion.
De Boxtelaar schreef in 1998 een boek over de kruisvorm. Het werk, dat de title 'Ich kenne des Menschen nicht' droeg, verscheen in 2000 in een Duitse vertaling en zorgde voor de nodige opschudding in Bach-kringen. ,,Over dit onderwerp heb ik in Europa enkele honderden lezingen mogen geven. De reacties waren en zijn vaak enthousiast en lovend", aldus Van Houten.
De oude opvatting was altijd dat in het muziekstuk de bijbelfragmenten elkaar in vrij willekeurige volgorde opvolgden, zonder een echte structurele samenhang, met als enig duidelijk vormgevend element de verdeling in twee delen, vóór en na de pauze, vroeger de preek. ,,In de kruisstructuur blijkt dat het kortere eerste deel de dwarsbalk van het kruis voorstelt en het langere tweede deel de staander. Het kruispunt van de twee balken vormt de essentie van Bachs structuur", meent Van Houten.
Voor het begrijpen van deze kruisstructuur is volgens de Boxtelaar geen muzikale voorkennis nodig. De lezing is voor iedereen te volgen. Kaarten kosten acht euro en zijn vanaf heden te bestellen bij Kees van Houten, Stapelen 64 in Boxtel, telefoon (0411) 67 46 41 of e-mail: k.vanhouten@home.nl. De lezing begint 15 maart om 19.30 uur.
FOTO ONDER: Organist en muziekhistoricus Kees van Houten uit Boxtel geldt als een autoriteit op het gebied van Bach en diens Matthäus Passion. (Archieffoto: Gerard Schalkx).